ร้อนปรี๊ด! แพทย์ชวนรู้จักภาวะ ‘ฮีทสโตรก’ วัยไหนก็เสี่ยงได้ รู้วิธีรับมือก่อนสาย
แม้จะเข้าสู่ฤดูฝนมาสักระยะแล้ว แต่สภาพอากาศก็ยังร้อนจนหลายคนบอกตรงกันว่า ทำไมช่วงนี้ร้อนกว่าช่วงเดือนที่ผ่านมาอีก
เป็นสิ่งต้องใส่ใจ เพราะหากต้องอยู่ในสถานที่ร้อนเป็นเวลานาน เสี่ยงประสบ “โรคลมแดด” หรือ “ภาวะฉุกเฉินจากความร้อน” (Heatstroke) ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที่ อาจเกิดอันตรายต่ออวัยวะสำคัญ เช่นสมอง หัวใจ ปอด ไต และกล้ามเนื้อได้
พญ.ดวงพร รุธิรโก อายุรแพทย์ รพ.กรุงเทพอินเตอร์เนชั่นแนล เผยว่า โรคลมแดด หรือ ภาวะฉุกเฉินจากความร้อน เกิดได้จาก 2 สาเหตุหลักๆ คือ 1.เกิดจากการอยู่ในสภาวะแวดล้อมที่อุณหภูมิสูงแล้ว ทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงตาม มักพบในคนที่อยู่ในบริเวณที่อากาศร้อน และชื้นเป็นเวลานาน 2.ในกรณีนี้อุณหภูมิร่างกายมักสูงขึ้นจากการทำงาน หรือออกกำลังกายอย่างหนัก ในบริเวณที่มีอุณหภูมิสูงเกิดได้ง่ายขึ้นในคนที่ไม่คุ้นเคยกับอากาศร้อน
นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยเสี่ยที่ทำให้เกิดภาวะฮีทสโตรกได้ง่าย เช่น อายุที่น้อยหรือมากเกินไป มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคอ้วน ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย การใช้ยาบางกลุ่มที่ทำให้สูญเสียสารน้ำ หรือร่างกายไม่สามารถตอบสนองต่ออุณหภูมิร่างกาย ที่สูงขึ้นได้อย่างเต็มที่ รวมถึงการดื่มแอลกอฮอล์ ก็เป็นสาเหตุร่วมที่ทำให้กลไกการควบคุมอุณหภูมิร่างกายผิดปกติ ทำให้เกิดฮีทสโตรกได้เช่นกัน
โดยจะมีอาการเบื้องต้นคือ อุณหภูมิกาย 40 องศาเซลเซียสหรือมากกว่า ร่วมกับภาวะความรู้สติเปลี่ยนแปลงอาจเกิดอาการสับสน กระวนกระวาย เพ้อ ชักหรือหมดสติได้ หัวใจเต้นเร็ว อัตราการหายใจเพิ่มขึ้น ผู้ป่วยบางรายจะมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน ผิวหนังแดง
นพ.ภวิศ เหลืองเวชการ แพทย์ด้านเวชบำบัดวิกฤตระบบประสาท รพ.กรุงเทพอินเตอร์เนชั่นแนล แนะวิธีรับมือฮีทสโตรกเบื้องต้นว่า ทำได้โดยการลดอุณหภูมิร่างกาย
1.พาผู้ป่วยเข้าพักในที่ร่มหรือในที่ที่มีเครื่องปรับอากาศและมีอุณหภูมิที่เย็นลง
2.ถอดเสื้อผ้าและคลายเครื่องแต่งกายที่รัดแน่นจนเกินไปออกเพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายตัว
3.อาจเช็ดตัวด้วยผ้าชุบน้ำเย็น หรือใช้ถุงน้ำแข็งวางบริเวณศีรษะ ลำคอ รักแร้และขาหนีบ หรืออาจใช้สเปรย์น้ำเย็นพ่น
และ 4.ห้ามดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์โดยเด็ดขาด เนื่องจากเครื่องดื่มประเภทนี้จะทำให้ความสามารถในการปรับอุณหภูมิของร่างกายสูญเสียไป รวมถึงการดื่มน้ำเย็นๆ ในทันทีจะทำให้เกิดการหดเกร็งของกระเพาะอาหารได้
ทั้งนี้ ภาวะฮีทสโตรกป้องกันได้ด้วยการใส่เสื้อผ้าระบายลมได้ดี ป้องกันตัวเองจากแสงแดดโดยสวมใส่แว่นกันแดด หรือหมวก รวมถึงใช้ครีมกันแดดที่มี SPF มากกว่า 15 ขึ้นไป ดื่มน้ำให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายอย่างหนักในที่อาการร้อนและถ่ายเทไม่สะดวก
