ถือเป็นเรื่องบังเอิญอย่างยิ่ง เมื่อคนงานที่กำลังวางสายไฟบริเวณหน้าบ้านของ “ลุค เออร์วิน” ผู้มีอาชีพดีไซเนอร์ ในเมืองทิสเบอรี เทศมณฑลวิลท์เชียร์ ประเทศอังกฤษ แต่ไปขุดค้นเจอ “คฤหาสน์ชาวโรมัน” อายุกว่าพันปี ที่ยังมีสภาพที่สมบูรณ์แบบอยู่
เหตุการณ์เกิดเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ.2015 ขณะที่คนงานกำลังขุดพื้นเพื่อวางสายไฟภายในบ้านของเออร์วิน ที่สร้างขึ้นในช่วงศตวรรษที่ 17 โดยหลังจากที่คนงานขุดลึกลงไปได้ราว 18 นิ้วจากพื้นดิน ก็พบกับชิ้นส่วนของ “กระเบื้องโมเสก” ที่ทำให้เออร์วินเฉลียวใจว่า อาจจะมีบางอย่างอยู่ใต้ผืนดินนี้ เพราะรู้ว่าไม่มีใครใช้แผ่นกระเบื้องปูพื้นบ้านในอังกฤษยกเว้นพวกโรมัน ว่าแล้ว เออร์วินจึงสั่งให้คนงานหยุดการขุดเจาะในทันที เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้น
เออร์วินรีบติดต่อสำนักงานประวัติศาสตร์อังกฤษ หน่วยงานของรัฐซึ่งมีหน้าที่คุ้มครองและดูแลสภาพแวดล้อมทางประวัติศาสตร์ โดยขอให้นักโบราณคดีเข้าไปสำรวจขุดค้น พบว่าพื้นที่บริเวณดังกล่าวเป็นคฤหาสน์โบราณทั้งหลังกินเนื้อที่ราว 1,486 ตร.ม. เชื่อว่าสร้างขึ้นในช่วงปี ค.ศ.175-220 และไม่เคยมีใครสัมผัสอีกเลยหลังอาณาจักรโรมันล่มสลายเมื่อราว 1,500 ปีก่อน
ไอทีวี นิวส์ รายงานว่า สิ่งที่พบในคฤหาสน์โรมันแห่งนี้ ไม่ว่าจะเป็นเปลือกหอยนางรม เหรียญ เข็มกลัด กระดูกสัตว์ บ่อน้ำแบบโรมัน และโลงศพเด็ก ล้วนบ่งชี้ว่า เจ้าของคฤหาสน์แห่งนี้มีฐานะร่ำรวยมาก โดยเฉพาะชั้นล่างของคฤหาสน์หลังนี้ซึ่งนักโบราณคดีตั้งชื่อว่า “วิลลา เดเวริล” มีห้องหับน้อยใหญ่อยู่อย่างน้อย 200 ห้อง
ดร.เดวิด โรเบิร์ตส์ นักโบราณคดีจากสำนักงานประวัติศาสตร์อังกฤษ อธิบายว่า การค้นพบครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตที่หรูหราของผู้อยู่อาศัยอยู่ในคฤหาสน์ ซึ่งน่าจะเป็นชนชั้นสูงในสังคม โดยตัวคฤหาสน์ยังคงสภาพความสมบูรณ์เอาไว้ ไม่ได้ถูกทำลายจากการทำการเกษตรใดๆ ในช่วงกว่า 1,500 ปีที่ผ่านมา ทำให้ถือได้ว่าเป็นการค้นพบที่่หาได้ยากในรอบหลายร้อยปี และด้วยความใหญ่และซับซ้อนของคฤหาสน์โบราณแห่งนี้ ถือเป็นโอกาสอันดีในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับสังคม ความเป็นอยู่ในช่วงยุคโรมัน และยุคหลังโรมันบริเทน
ทั้งนี้ เกาะอังกฤษส่วนหนึ่งเคยอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิโรมันเรื่อยมาจนถึงศตวรรษที่ 6
