| ที่มา | มติชนรายวันหน้า 23 |
|---|---|
| เผยแพร่ |
เอ่ยถึงจังหวัดสกลนคร หลายคนอาจนึกถึงดินแดนพุทธศาสนาที่มีพระธาตุเชิงชุมอันศักดิ์สิทธิ์ หรือสถานที่สำคัญอย่างพระตำหนักภูพานราชนิเวศน์ และหนองหานอันโด่งดัง ในอีกทางหนึ่งสกลนครเรียกได้ว่าเป็นเมืองที่มีอุตสาหกรรมการถักทอเสื้อผ้า หนึ่งในนั้นคือผลิตเสื้อผ้าอย่าง “คราม” จากภูมิปัญญาของชาวภูไทกว่าร้อยปี จนได้รับเครื่องหมายจีไอ หรือสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์แล้ว
นับแต่อดีต “ผ้าคราม” ถือเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจากปู่ย่าตายาย สู่ลูกหลาน ย้อมและถักทอกันในบ้านแบบฉบับของใครของมัน ก่อนที่ในช่วง 5-6 ปีที่ผ่านมา จะได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นมาก เมื่อคนรุ่นใหม่ในชุมชนต่างลุกขึ้นมาย้อม ทอ และผลิต จนทุกวันนี้ไม่เพียงแต่คนเฒ่าคนแก่ในชุมชนเท่านั้น แต่กับวัยรุ่น คนทำงานก็ชื่นชอบในผ้าครามเช่นกัน จังหวัดสกลนครจึงได้ผลักดันให้ผ้าครามเป็นหนึ่งในสินค้าหลักของจังหวัด ควบคู่กับเนื้อโพนยางคำและสมุนไพรต่างๆ ใน “บริษัทประชารัฐรักสามัคคี สกลนคร จำกัด”
ในโอกาสที่ อดิศักดิ์ เทพอาสน์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนคร และ นายชัยมงคล ไชยรบ นายก อบจ.สกลนคร จัดงานนิทรรศการสานพลังประชารัฐจังหวัดสกลนคร สร้างเศรษฐกิจฐานรากชุมชน มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ขึ้น ณ บริเวณหน้าหอประชุมวิโรจน์ อิ่มพิทักษ์ ม.เกษตรศาสตร์ วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสกลนคร จึงได้เชิญคณะสื่อมวลชนไปร่วมสัมผัสกับ “วิถีแห่งผ้าคราม”
สนธยา ผาลลาพัง นักวิชาการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จ.สกลนคร เผยว่า ความจริงแล้วจังหวัดสกลนครนับได้ว่าเป็นจังหวัดที่โด่งดังเรื่องการตัดเย็บเสื้อผ้าอยู่แล้ว สำหรับผ้าครามคนสกลนครรู้จักกันเป็นอย่างดี เป็นผ้าที่สืบทอดมารุ่นต่อรุ่น ซึ่งครามก็เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก อย่างที่ญี่ปุ่นนิยมมาก “ผ้าคราม” หรือ “อินดิโก” จะสงวนไว้ให้ชนชั้นสูงอย่างโชกุนได้สวมใส่ มีจุดเด่นคือความสบายใส่หน้าร้อนจะเย็น ใส่หน้าหนาวจะอบอุ่น สีไม่ตก และกระบวนการผลิตจากการย้อมเย็นเป็นมิตรกับธรรมชาติ ทำให้ไม่เหมือนกับผ้าอื่นๆ ซึ่งคนรุ่นหลังๆ ที่เห็นแม่ถักทอมาแต่แรก ก็ได้นำเอาความคิดใหม่ๆ เข้าไปใส่พัฒนาทำให้ผ้าครามดูทันสมัยขึ้น และได้รับความนิยมมากขึ้น
“แต่เดิม ผ้าครามถือเป็นสินค้าประจำชุมชน แต่ละบ้านจะรวมกลุ่มกันผลิตเอง หลังๆ มีการนำดีไซเนอร์ภาคเหนือเข้ามาร่วมออกแบบ แต่ก็พบว่าไม่เหมาะกับผ้าคราม บวกกับที่ผู้ประกอบการได้นำผ้าครามมาออกร้านตามที่ต่างๆ ได้คุยกับลูกค้ามากขึ้น เกิดเป็นการคิดค้นปรับปรุงผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ให้เหมาะกับผู้บริโภคจนได้รับความนิยมมาก รวมทั้งมีการปรับให้ใส่ง่ายขึ้นจากที่เคยนำผ้าทอมาตัดเสื้อตัวละ 3,000 บาทขึ้น ซึ่งราคาสูงซื้อไม่ได้ ก็มีการมัดย้อมครามลงเสื้อโปโล เสื้อยืด ที่ราคาจับต้องได้ใส่ได้ในชีวิตจริง เป็นความต้องการของผู้บริโภคที่ผลักดันชิ้นงานขึ้นมา จนได้รับความนิยมมาก โดยเฉพาะที่ถนนผ้าคราม ซึ่งเพียงแค่ 3 วันแรก ทำรายได้กว่า 3 ล้านบาท และมีรายได้ต่อวันสูงมาก” สนธยากล่าว
ด้าน เจษฎา กัลยาหล ประธานกลุ่ม บิส คลับสกลนคร เผยว่า จากการรวมกลุ่มกันของชาวบ้านผู้ผลิตผ้าครามแต่ละคนซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นใหม่ ก็ทำให้มีการรวมกลุ่มกันมากขึ้น ได้รู้ว่าผู้บริโภคต้องการอะไร ในแต่ละหัวถนนจะมีร้านครามใหญ่ๆ อยู่มาก อย่างแมนคราฟท์เป็นแบรนด์ดังที่ได้ไปโชว์ต่างประเทศ ขณะที่แบรนด์อย่างศวิตาก็นำเอาผ้าครามมาผลิตเป็นงานต่างๆ เช่น พวงกุญแจ ตุ๊กตา กระเป๋าผ้า เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับคราม นอกจากนี้ก็ยังมีการประยุกต์เป็นรองเท้า กำไล เครื่องใช้ในห้องนอน ต่อยอดจากผ้าครามที่มี ทำให้ได้รับความนิยมมากขึ้น จากที่ใช้ครามในงานบุญเป็นซิ่นธรรมดา ก็เป็นที่รู้จักมากขึ้น บางแบรนด์ส่งออกไปยังเยอรมนี ออกร้านที่มิลาน หรือฝรั่งเศสบ้าง และมีการวิจัยเพิ่มมูลค่าให้กับครามมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ขณะที่ อัมพรพรรณ ทองไชย จากกลุ่มทอผ้าย้อมครามบ้านโนนเรือ จ.สกลนคร ที่ลุกขึ้นมาสร้างแบรนด์จนสามารถส่งออกประเทศต่างๆ ได้ กล่าวว่า ส่วนตัวโตมากับการเห็นแม่ย้อมผ้าคราม เพราะเป็นชาวนาจึงได้ปลูกต้นครามเอาไว้ใช้ทำผ้าย้อมครามใส่ แรกๆ ก็ทำผ้าพื้นย้อมคราม ผ้ามัดหมี่เส้นฝ้ายขาย ทำให้คนสนใจ หลังจากนั้นก็พัฒนามาเรื่อยๆ ออกร้านบ่อยๆ ลูกค้าก็จะให้คำแนะนำ ทำให้รู้ความต้องการของตลาด จากที่เคยเป็นเพียงอาชีพเสริมตอนนี้ก็กลายเป็นอาชีพหลักมากกว่าการทำนา
“จุดเด่นของผ้าครามคือเป็นผ้าที่ช่วยลดโลกร้อนอย่างแท้จริง มีการวิจัยว่าผ้าครามสามารถกันยูวีได้ ซับเหงื่อได้ดี เลือดไหลเวียนดี กันยุงและแบคทีเรียได้ เป็นกระบวนการย้อมเย็นไม่ต้องต้ม ซึ่งกว่าจะได้กรรมวิธีทำนาน นี่เป็นเหตุผลให้ผู้คนสนใจซื้อผ้าครามที่ดูแปลก แตกต่าง ทั้งผู้ผลิตเองก็ได้อยู่กับธรรมชาติ 100% ชีวิตเราดี มีรายได้ และดีต่อสุขภาพด้วย”
อีกหนึ่งของดี ของเมืองไทย
