‘เยาวชน’ วิพากษ์ พิมพ์สลาก 100 ล้านใบ (ไม่ได้) แก้ปัญหาให้ถูกจุด!?
ปัญหาเรื่องการพนัน ดูแล้วเหมือนเป็นปัญหาที่ไกลตัว แต่แท้จริงแล้วเป็นสิ่งที่แทรกซึมอยู่ในวิถีชีวิต วัฒนธรรม และยากที่จะแก้ไขได้ โดยเฉพาะกับเหล่าเด็กและเยาวชน ที่หากไม่ป้องกันอาจส่งผลเสียระยะยาว
และดูเหมือนมีแนวโน้มว่าการพนันทั้งแบบถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย จะเข้าถึงประชาชนได้ง่ายขึ้น ทั้งเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยใหม่มากขึ้น ทั้งล่าสุด คณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาลได้เห็นชอบให้พิมพ์สลากในงวดวันที่ 1 สิงหาคม จาก 90 ล้านใบ เป็น 100 ล้านใบ รวมทั้งมีแนวคิดออกผลิตภัณฑ์สลากรูปแบบใหม่ๆ
เหล่าเครือข่ายคนทำงานด้านเด็กและเยาวชน ร่วมกับสภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย และสถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย จึงได้จัดเวทีแถลงการณ์วิพากษ์วิจารณ์การทำงานสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ต่อการแก้ไขปัญหาสลากเกินราคา รวมถึงนโยบายต่างๆ ณ ห้องไดนิ่งรูม เดอะฮอลล์ บางกอก
รศ.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เผยว่า ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ไทยมีการเพิ่มจำนวนการพิมพ์สลากจาก 37 ล้านฉบับ เป็น 90 ล้านฉบับ และจะเพิ่มขึ้นเป็น 100 ล้านฉบับ เพราะอยากจะแก้ปัญหาขายสลากเกินราคา
“แต่ความเป็นจริงแล้ว ไม่ได้แก้ปัญหาให้ถูกจุด คนที่ได้กำไรจากการขายสลากก็คือคนกลาง สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล และรัฐบาล ที่ยิ่งขายมากขึ้นก็ยิ่งได้รายได้มากขึ้น หรือนี่จะเป็นช่องทางการหาเงินของรัฐ ยิ่งมีการออกผลิตภัณฑ์ใหม่ คนยิ่งเข้าถึงได้ง่าย ซึ่งในทางที่จริงแล้ว คนที่เล่นส่วนใหญ่เป็นคนมีรายได้น้อย มีคนได้เงินรางวัลเพียงหมื่นกว่ารางวัล แต่คนเป็นแสนไม่ได้อะไรเลย คนควรจะนำเงินไปซื้ออะไรที่เป็นของจำเป็นมากกว่า และรัฐก็ควรจะมีกลไกควบคุมปัญหา รวมถึงส่งเสริมให้ประชาชนรู้สึกว่าชีวิตที่ดีควรเกิดจากการทำงานไม่ใช่การเสี่ยงโชค” รศ.นวลน้อยกล่าว
ขณะที่ ธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน กล่าวว่า นอกจากการพิมพ์สลากกินแบ่งฯเพิ่มจะน่าเป็นห่วงแล้ว ใน พ.ร.บ.สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ปี 2562 นี้ ยังได้ระบุถึงผลิตภัณฑ์สลากใหม่ๆ อย่าง ล็อตโต้ ที่ให้กำหนดเลขได้เอง รวมถึงสลากรู้ผลทันที ที่เขาอาจจะพัฒนาเป็นแอพพลิเคชั่น จ่ายเงินแล้วลุ้นได้เลย ไปจนถึงสลากกีฬา ยิ่งเย้ายวนให้วัยรุ่นเข้าถึงได้ง่าย โชคดีที่ระบุว่าจะต้องมีขั้นตอนในการรับฟังความเห็น และกำหนดว่าผู้ซื้อสลากต้องมีอายุ 20 ปีขึ้นไป แต่ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ การพนันรูปแบบต่างๆ ได้โยกไปอยู่ในระบบออนไลน์ เด็กเข้าถึงได้ง่าย แต่ก็ยังมีระบบเอเยนต์ คือมีคนที่ตามหาผู้เล่น ให้โปรโมชั่นหากชักจูงเพื่อนได้ ทั้งยังไม่จำเป็นต้องมีเงิน รวมไปถึงเกมออนไลน์ ที่จ่ายเงินเพื่อซื้อของในกล่อง และต้องลุ้นว่าเป็นที่เราอยากได้หรือเปล่า เป็นการเล่นพนันที่เด็กไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ
“มีผลวิจัยทางการแพทย์ยืนยันว่า หากเด็กและเยาวชนเข้าถึงการพนันตั้งแต่เด็ก จะทำให้สมองเปลี่ยนรูป สมองในส่วนของอารมณ์จะถูกกระตุ้นมากกว่า ทำให้โตขึ้นเด็กมีความสามารถในการควบคุมอารมณ์ที่ต่ำ”
ธนาธรเผยว่า นี่จึงเป็นเรื่องสำคัญ ที่รัฐต้องมีกลไกในการควบคุม เช่นแบบสิงคโปร์ แม้จะมีกาสิโนแต่ก็มีเครดิตชัดเจนว่ามีรายได้ กาสิโนจ่ายภาษี 17% ส่วนหนึ่งเยียวยาผู้ติดพนัน รวมไปถึงนำไปใช้ในการพัฒนาปัญหานี้ ทุกประเทศล้วนยอมรับว่าการพนันส่งผลกระทบเชิงลบและช่วยกันดูแล
ขณะที่ พชรพรรษ์ ประจวบลาภ เลขาธิการสถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย เผยว่า นับตั้งแต่เด็กจนโต คนไทยถูกสอนให้คุ้นชินกับสลากกินแบ่งฯ ตอนเล็กๆ พ่อแม่ก็ชอบให้หยิบลอตเตอรี่ให้ หรือแม้แต่การนั่งถอนหายใจแล้วบอกว่า ถ้าถูกหวยจะรวยไปซื้อสิ่งต่างๆ ได้ ชีวิตจะดี แต่ยิ่งเราคุ้นชินกับมัน ยิ่งเป็นปัญหา ทุกวันนี้เด็กเข้าถึงการพนันง่ายขึ้น เล่นผ่านโทรศัพท์ทุกที่ที่มีสัญญาณ ไม่ต้องเสี่ยงถูกจับ เข้าได้ผ่านเว็บไซต์ต่างๆ ที่จากการสำรวจของเรามีมากถึง 473 เว็บไซต์ บางเว็บมีคนเข้าวันละเป็นล้านวิว ยิ่งช่วงเทศกาลวงเงินและการเข้าถึงก็ยิ่งเพิ่มขึ้น แต่เราไม่มีทางรู้ว่าเด็กมีปัญหาอะไร จนกว่าเขาจะประสบปัญหาหนัก อย่างจบชีวิตตัวเอง หรือก่อคดีอาชญากรรม จี้ ปล้น
“การพนันไม่มีคณะกรรมการควบคุมเหมือนบุหรี่หรือแอลกอฮอล์อย่างประเทศอื่น และเรายังไม่พร้อมต่อการพนันรูปแบบใหม่ๆ หากคนไทยไม่เล่นอย่างรับผิดชอบ ทุกวันนี้ใครก็เล่นได้ แต่เราควรมีกลไกที่กำหนดขั้นต่ำว่า จะเล่นเมื่ออายุเท่าไหร่ มีฐานเงินเดือนเท่าไหร่ และรู้ตัวควบคุมผู้เล่นได้ ที่รัฐควรต้องให้ความสนใจดีกว่าไหม” พชรพรรษ์เผย
ณัฐพงศ์ สำเภาแก้ว ผู้ประสานงานเครือข่ายเด็กรุ่นใหม่ไม่พนัน เผยว่า ทุกวันนี้เราเห็นแต่นโยบายออกสิ่งใหม่ๆ แต่มีกลไกอะไรในการปกป้องเด็ก คนชอบพูดว่าเด็กไม่สนใจสลากกินแบ่งรัฐบาล แต่ที่จริงแล้วคนอายุ 15-25 ปี เล่นปีละ 2 ล้านคน การจะออกผลิตภัณฑ์ใหม่ใดๆ ควรต้องศึกษาผลกระทบให้รอบด้าน เน้นหาผลดีผลเสียก่อน และต้องไม่กระตุ้นให้เด็กเล่นมากขึ้่น
ห่างไกลการพนัน
