เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตลอดทั้งคืนที่ผ่านมา ที่วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อ.ธาตุพนม จ.นครพนม พระเทพวรมุนี เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร เจ้าคณะจังหวัดนครพนม เป็นประธานนำพุทธศาสนิกชนทั้งชาวไทย ชาวลาว ประชาชน และนักท่องเที่ยว ประกอบพิธีศักดิ์สิทธิ์ สัตนาคารำลึก หรือพิธีบวงสรวงบูชาพญานาค ที่ดูแลปกปักษ์รักษาองค์พระธาตุพนม สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ถือเป็นพิธีศักดิ์สิทธิ์ตามประเพณีความเชื่อ ที่สำคัญจัดสืบทอดมานานกว่า 62 ปี ตามความเชื่อศรัทธาเพื่อเป็นการรำลึกถึงองค์พญานาค ทั้ง 7 ตน ที่ดูแลปกปักษ์รักษาองค์กระธาตุพนม เนื่องจากเคยเกิดปาฎิหาริย์ มีเหตุการณ์ประหลาด ที่องค์พญานาค ได้เสด็จมาดูแลในองค์พระธาตุพนม ในคืนวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 11 ปี พ.ศ. 2500 จึงได้มีการถือปฏิบัติเป็นพิธีศักดิ์สิทธิ์ สืบทอดกันมาทุกปี เป็นการแสดงออกถึงความเคารพศรัทธา ต่อองค์พระธาตุพนม สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง มีอายุเก่าแก่ กว่า 2,000 ปี ที่สำคัญยังเป็นที่ บรรจุพระอุรังคธาตุ หรือกระดูกส่วนหน้าอกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถือเป็นพระบรมธาตุเจดีย์ ที่พุทธศาสนิกชนให้ความเคารพศรัทธา และยังเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของ ประชาชนทั้งชาวไทยชาวลาว
โดยบรรยากาศในการประกอบพิธี จะมีบรรดา ประชาชน ที่มีความเคารพศรัทธา ต่อองค์พญานาค รวมถึงบุตร ธิดา พญานาค จะมีการนำเอาเครื่องสักการบูชา ดอกไม้ธูปเทียน พานบายศรี รูปพญานาค ไปจนถึงเครื่องเส้นไหว้ต่างๆ มาถวายเป็นพุทธบูชาต่อองค์พระธาตุพนม รวมถึงหลวงพ่อพญานาค พร้อมร่วมกันสวดมนต์เจริญภาวนา และการรับฟังพระธรรมเทศนา ขอพรต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จนกระทั่งเมื่อถึงเวลา ตี 2 จะถือเป็นเวลาเสด็จของหลวงพ่อพญานาค ตามความเชื่อ จะมีการลงมาประทับร่างทรง เพื่อแสดงพระธรรมเทศนา สั่งการประชาชน รวมไปถึงการทำนายทายทัก ที่ไปร่วมพิธี ทำให้บางปีได้เกิดเหตุการณ์ประหลาด อาทิ การเกิดเงาพระธาตุพนมบนท้องฟ้า การเกิดปรากฎการณ์แสงประหลาดบนท้องฟ้า แต่ในปีนี้ไม่เกิดปาฏิหาริย์ มีเพียงบรรดาเหล่าร่างทรงพญานาค รวมไปถึงผู้มีจิตศรัทธาในเรื่ององค์พญานาค จากทั่วสารทิศ ต่างเดินทางไปร่วมพิธีจำนวนมาก เชื่อกันว่าเพื่อเป็นการเสริมบารมี จะส่งผลให้มีความสุข ความเจริญ และมีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ร่ำรวยเงินทอง โดยจะมีการสวดมนต์เจริญภาวนา นั่งสมาธิจนถึงเช้า
ด้าน พระเทพวรมุนี เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร เจ้าคณะจังหวัดนครพนม กล่าวว่า พิธีศักดิ์สิทธิ์สัตนาคารำลึก หรือพิธีบวงสรวงพญานาค เกิดขึ้นตามประวัติความเป็นมาจาก ในคืนวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 11 ปี พ.ศ.2500 ได้มีชาวบ้านในเขต อ.ธาตุพนม เห็นแสงประหลาดเป็นลำงามโตเท่าลำต้นตาลขนาดใหญ่มีสีต่างๆ กันถึงเจ็ดสี พุ่งแหวกอากาศแข่งกันเป็นลำยาวหลายเส้น จากทางด้านทิศเหนือ มองเห็นแสงสีงามประหลาด แล้วหายเข้าไปในองค์พระธาตุพนม ต่อมาได้เกิดปฏิหาริย์ มีการประทับร่างทรงสามเณรในวัด พร้อมกล่าวบอกว่า ลำแสงที่ชาวบ้านพบเห็นเป็นพญานาค 7 องค์ มีนามตามลำดับเป็นมงคลตามอริยทรัพย์อันประเสริฐ คือ 1.พญาสัทโทนาคราชเจ้า เป็นประธาน 2.พญาศีลวุฒินาโค 3.พญาหิริวุฒนาดโค 4.พญาโอตตัปปะวุฒนาโค 5.พญาสัจจะวุฒินาโค 6.พญาจาคะวุฒนาโค 7.พญาปัญญาเตชะวุฒนาโค ที่มีวิชาความรู้แตกต่างกัน ได้เสด็จมารักษาพระอุรังคธาตุ เนื่องจากเทพยดาที่รักษาองค์พระธาตุอยู่ก่อน นิสัยไม่ดีอาศัยกินสินบนและเครื่องเซ่นสรวงของชาวบ้าน ที่จะทำให้เกิดเสื่อมศรัทธา ต้องมาประทับรักษาแทน
หลังจากนั้น เมื่อมีเหตุการณ์หรือเรื่องเดือดร้อนต่างๆ พญานาคก็จะมาประทับร่างทรง เพื่อโปรดชาวบ้านเทศนาสั่งสอน สนทนาทางโลกและทางธรรม และรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ จนชาวบ้านเกิดความเลื่อมใสศรัทธา ยึดถือปฏิบัติทำให้มีการจัดทำพิธีบวงสรวงบูชาพญานาคทั้ง 7 สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน และเป็นพิธีสำคัญอย่างหนึ่งของนครพนมในช่วงก่อนวันออกพรรษา
หากใครที่ได้มาร่วมพิธีถือว่าเป็นบุญกุศลจะทำให้มีความสุข และเจริญรุ่งเรืองตลอดไป ส่วนในเรื่องตำนานพญานาคนั้นมีตัวตนแน่นอน แต่แล้วแต่ว่าจิตของแต่ละคน หรือบุญวาสนาของใครที่จะได้พบเห็น สำคัญที่สุดงานสัตนาคารำลึก ถือเป็นงานประเพณีสำคัญที่แสดงออกถึงความเคารพศรัทธาในพระพุทธศาสนา ซึ่งมีองค์พระธาตุพนมเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ และเป็นการสร้างจิตสำนึกให้พุทธศาสนิกชนหันมาร่วมกันทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา ทำให้ทุกปี มีประชาชน นักท่องเที่ยว จากหลายจังหวัดทั่วประเทศ รวมถึงชาวลาว มาร่วมพิธีคับคั่ง ถือเป็นพิธีสำคัญ ที่จัดขึ้น ก่อนออกพรรษาทุกปี
