สภาวะขาดแคลนไปทุกอย่างอย่างเช่นในแอฟริกา จำเป็นต้องอาศัยความคิดใหม่ๆ เพื่ออำนวยให้เกิดสุขอนามัยที่ดีสำหรับชุมชนในพื้นที่ดังกล่าว เหมือนกับที่ทีมวิจัยของมหาวิทยาลัยแครนฟีลด์ ในสหราชอาณาจักร อาศัยเป็นพื้นฐานในการประดิษฐ์ “ส้วมนาโนเมมเบรน” ขึ้น จนได้รับรางวัลและเตรียมนำไป “ทดลองใช้งาน” ในพื้นที่จริงกันภายในปี 2016 นี้ ที่ประเทศกานา
“นาโนเมมเบรน ทอยเล็ต” คิดค้นขึ้นสำหรับใช้ในพื้นที่ที่ไม่มีระบบน้ำประปาใช้ ไม่มีไฟฟ้า ไม่มีระบบกำจัดน้ำเสียที่ถูกสุขอนามัย เพราะไม่จำเป็นต้องติดตั้งเข้ากับระบบดังกล่าวเหล่านั้นแต่อย่างใด นอกจากนั้นยังราคาถูก บำรุงรักษาง่าย เพราะสามารถผลิตน้ำสะอาดที่นำไปใช้ใหม่ได้ และผลิตพลังงานใช้ได้เอง และด้วยเหตุที่ส้วมชนิดนี้ไม่มีกลิ่น จึงสามารถนำไปใช้ที่ไหนก็ได้ แก้ปัญหาเรื่องความปลอดภัยของผู้ใช้ (โดยเฉพาะสตรี) ได้อีกด้วย
ส้วมที่ติดตั้งเป็นเอกเทศได้นี้เป็นผลงานชนะเลิศและได้รับเงินสนับสนุนในโครงการ “รีอินเวนท์ เดอะ ทอยเล็ต ชาลเลนจ์” ของมูลนิธิบิลแอนด์เมลินดา เกตส์ และได้รับรางวัล “คลีนเอควิตี้ โมนาโก 2015” อีกด้วย มูลนิธิที่ก่อตั้งโดยผู้ก่อตั้งไมโครซอฟท์ คิดค้นโครงการนี้ขึ้นเพื่อช่วยสร้างสุขอนามัยในพื้นที่ยากจนและห่างไกล เป็นการช่วยเหลือผู้คนมากถึง 2,300 ล้านคนทั่วโลกที่ไม่มีส้วมที่ปลอดภัยและถูกสุขอนามัยใช้ในเวลานี้
ระบบอัศจรรย์ของส้วมนาโนเมมเบรนจะเริ่มทำงานหลังจากที่ผู้ใช้เสร็จกิจธุระและปิดฝาส้วมที่มีลักษณะคล้ายโถชักโครกเรียบร้อยแล้ว โดยด้านล่างของโถจะมีกลไกหมุนเวียนที่จะกวาดของเสียลงไปสู่ก้นโถชั้นที่สอง ซึ่งช่วยสกัดกลิ่นของเสียไม่ให้ออกสู่ภายนอกได้ในตัว หลังจากนั้นของเสียจะถูกกรองผ่านแผ่นกรองที่ใช้เทคโนโลยีนาโนเมมเบรน ที่จะทำให้โมเลกุลของน้ำกลายเป็นไอเพื่อแยกออกจากของเสียที่เป็นของแข็งและเชื้อโรคต่างๆ ที่ขับถ่ายออกมา
จากนั้นน้ำที่อยู่ในลักษณะของไอน้ำจะถูกส่งผ่านไปสู่ห้องอีกห้องหนึ่ง ซึ่งเต็มไปด้วยลูกปัดเคลือบผิวไฮโดรฟิลิกด้วยเทคโนโลยีเคลือบนาโน ซึ่งจะทำให้ไอน้ำควบแน่นกลายเป็นหยดน้ำ เก็บไว้ในส่วนที่ใช้เก็บรวบรวมน้ำ ซึ่งมีความบริสุทธิ์พอสำหรับการนำกลับใช้ภายในครัวเรือน เช่น ล้างจาน หรือนำไปรดน้ำต้นไม้ เป็นต้น
ส่วนของเสียและเชื้อโรคที่ขับถ่ายออกมา จะถูกขับเคลื่อนต่อไปยังห้องบำบัดแยกต่างหากอีกห้อง ซึ่งจะเปลี่ยนของเสียเหล่านี้ด้วยกรรมวิธีอินซิเนอเรต (ระบบเตาเผา) ให้กลายเป็นเถ้าถ่านกับพลังงาน พลังงานดังกล่าวส่วนใหญ่จะเก็บกักไว้เพื่อใช้ในการทำงานของระบบกรองด้วยนาโนเมมเบรนเอง แต่ก็ยังมีพลังงานหลงเหลือมากพอสำหรับชาร์จโทรศัพท์มือถือหรือใช้เป็นพลังงานของอุปกรณ์ขนาดเล็กอื่นๆ ได้อีกด้วย
เถ้าถ่านที่เป็นสิ่งหลงเหลือเพียงอย่างเดียวจากการทำงานของระบบ จะเป็นเถ้าถ่านที่เต็มไปด้วยสารอาหารและปลอดจากเชื้อโรค ทำให้สามารถนำไปใช้ในการเกษตรกรรมได้เป็นอย่างดี
ตามแผนการใช้งานจริง ส้วมนาโนเมมเบรนดังกล่าวนี้จะแจกจ่ายให้กับครัวเรือนในลักษณะของการเช่า ผ่านองค์กรจัดตั้งในท้องถิ่น ซึ่งจะช่วยกระจายต้นทุนออกไปให้อยู่ภายใต้ข้อกำหนดของมูลนิธิ นั่นคือต้องมีค่าใช้จ่ายไม่เกิน 5 เซนต์ หรือไม่ถึง 2 บาทต่อคนต่อวัน
ส้วมนาโนเมมเบรนนี้ยังอาจนำไปประยุกต์ใช้ได้อีกหลากหลายมาก เช่น ในกองทัพ, ในอุตสาหกรรมก่อสร้างที่ต้องใช้สุขาชั่วคราว, ในเรือยอชต์ หรือเป็นสุขาชั่วคราวในงานเทศกาลกลางแจ้ง เป็นต้น
