เปิดพจนานุกรม ‘ภาษาดอกไม้’ วัฒนธรรมสื่อแทนใจ ความโรแมนติกที่มีมานับพันปี
ดอกไม้ใช้พรรณาความงามในบทกวี ส่งแทนความรู้สึกทั้งรักและอาลัย แต่ทราบหรือไม่ว่าดอกไม้ก็มีภาษาของตัวเองด้วย
ภาษาดอกไม้ (Floriography) หรืออีกชื่อหนึ่งคือ ภาษาดอกไม้ยุควิคตอเรียน (Victorian Language of Flowers) ด้วยช่วงรุ่งโรจน์ที่สุดของภาษาดอกไม้ก็คือในยุคสมัยวิกตอเรียน ภายใต้การปกครองของสมเด็จพระราชินีวิกตอเรีย ราวๆ ค.ศ. 1837-1901 ที่ผู้คนนิยมสื่อสารกันผ่านการมอบดอกไม้ แทนความในใจที่มิอาจเอื้อนเอ่ย
มีการจำกัดความไว้ว่า ภาษาดอกไม้ เป็นสัญลักษณ์ของความหมายที่ซ่อนอยู่
ในยุควิคตอเรียน ภาษาดอกไม้เป็นที่นิยมมากถึงขนาดที่ว่ามีการตีพิมพ์ พจนานุกรมภาษาดอกไม้ (Floral dictionary) เพื่อให้ทั้งผู้รับและผู้ส่งภาษานี้ ได้มีหนังสือไว้เปิดหาความหมาย รวมถึงการจัดทรงดอกไม้ และอื่นๆ เช่น หากส่ง-รับดอกไม้ด้วยมือขวาแปลว่า “ใช่” แต่หากส่ง-รับดอกไม้ด้วยมือซ้ายแปลว่า “ไม่”
ภาษาดอกไม้จึงกลายมาเป็นงานอดิเรกยอดนิยมแห่งยุคด้วยประการฉะนี้
ทว่าในประเทศอื่นๆ รวมถึงทวีปเอเชียก็มีวัฒนธรรมดอกไม้ที่มีมานานนับพันปีเช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะใช้ในการเป็นตัวกลางสื่อสารระหว่างมนุษย์กับเทพเจ้า ตัวแทนของความเชื่อความศรัทธา
ซึ่งในเทศกาลแห่งความรักที่ใกล้เข้ามานี้ ชวนเปิด “พจนานุกรมดอกไม้” กันดูว่า มีภาษาดอกไม้ชนิดใดตรงกับความในใจที่อยากส่งต่อ และด้วยภาษาดอกไม้มีจำนวนมาก จึงหยิบยกมาเปิดความหมายเพียงบางส่วนตามความนิยม ดังนี้
กุหลาบ (Rose)
สัญลักษณ์ของความรักและความลุ่มหลง ในปกรณัมกรีกและโรมันโบราณสื่อความหมายดอกกุหลาบถึงเทพีวีนัสและอโฟร์ไดร์ท เทพเจ้าแห่งความงาม ทั้งยังสื่อถึงความมั่นใจด้วย
ในภาษาละติน ยังมีความหมายถึงบางสิ่งที่ซ่อนอยู่ในความลับ สอดคล้องในยุคโรมันที่จะวางดอกกุหลาบป่าไว้หน้าห้องที่ใช้ในการหารือเรื่องความลับ
ทั้งนี้ กุหลาบ แต่ละสีนั้นมีความหมายต่างกัน “สีแดง” แทนความรักนิรันดร์, “สีขาว” แทนความบริสุทธิ์และ ความอ่อนน้อมถ่อมตน, “สีเหลือง” แทนมิตรภาพและความสดใส, “สีชมพู” แทนความขอบคุณ ชื่นชม, “สีส้ม” แทนความกระตือรือร้น เต็มเปี่ยมด้วยพลัง และความปรารถนา
“ไลแลคสีขาวและกุหลาบสีม่วง” แทนความหมาย เสน่ห์เหลือล้นและรักแรกพบ
ส่วนจำนวนของกุหลาบในช่อสื่อถึงความรู้สึกที่ละเอียดอ่อน เฉพาะเจาะจง (เหมือนในเพลงกุหลาบแดง ซึ่งร้องไว้ท่อนหนึ่งว่า ปลูกกุหลาบแดงไว้เพื่อเธอ เก้าพันเก้าร้อยเก้าสิบเก้าดอก บ่งบอกความจริงที่ยิ่งใหญ่ บ่งบอกว่าใจฉันยังคงมั่น พันปีหมื่นวันไม่เคยหน่าย ฟ้าดินสลายหัวใจมั่นรักเธอ…..)
จำนวนดอกกุหลาบสื่ออะไร?
ดอกกุหลาบ 1 ดอก = รักแรกพบ
ดอกกุหลาบ 2 ดอก = รักและเสน่หา
ดอกกุหลาบ 3 ดอก = ส่วนมากใช้มอบเป็นของขวัญสำหรับครบรอบ 1 เดือน
ดอกกุหลาบ 6 ดอก = แทนความหลงใหลและอยากให้คุณ(ผู้รับ)เป็นของเรา
ดอกกุหลาบ 10 ดอก = อยากบอกว่าความรักของพวกเราเพอร์เฟ็ค
ดอกกุหลาบ 12 ดอก = นี่เป็นขนาดช่อดอกไม้สุดคลาสสิก ไว้สำหรับถามใครสักคนว่าพร้อมจะเป็นของเราไหม (คบกัน,แต่งงาน)
ดอกกุหลาบ 15 ดอก = แทนคำขอโทษ
ดอกกุหลาบ 24 ดอก = กุหลาบช่อใหญ่นี้แทนคำพูดง่ายๆ ว่า “ฉันเป็นของคุณ”
ดอกกุหลาบ 50 ดอก = ดอกกุหลาบจำนวนมาก แทนความโรแมนติกแบบไม่จำกัดเมื่อคุณต้องการทำให้ผู้รับประทับใจ
ดอกกุหลาบ 100 ดอก = แสดงถึงความรักของคุณที่มีมากมายและจะคงอยู่ตลอดไป
ทานตะวัน (Sunflower)
เป็นดอกไม้ขนาดใหญ่ที่มีประโยชน์มากมาย (ทั้งเป็นน้ำมันและอาหาร) และยังมีประโยชน์ในด้านความงาม
ทานตะวัน เป็นดอกไม้ประจำการแต่งงานครบรอบ 3 ปี ด้วยธรรมชาติของดอกทานตะวันจะหันหน้าเพื่อรับแสงอาทิตย์ จึงเหมือนคอยไล่ตามดวงอาทิตย์อยู่เสมอ ลักษณะดอกไม้ที่ผึ่งผายเปิดกว้างคล้ายกับดวงอาทิตย์ จึงสื่อถึงความอบอุ่น ความสุข ความรักและอายุยืน
กล้วยไม้ (Orchid)
ละเอียดอ่อน แปลกใหม่ และสง่างาม คือภาพของดอกกล้วยไม้ ไม้ประดับที่เป็นที่นิยม แสดงถึงความรัก ความหรูหรา ความงามและความแข็งแกร่ง
ในสมัยกรีกโบราณ กล้วยไม้เป็นสัญลักษณ์ของความสมบูรณ์ ผู้หญิงกรีกมีความเชื่อว่าหากสามีกินหัวกล้วยไม้ขนาดใหญ่ ลูกในท้องจะเป็นชาย หากกินหัวกล้วยไม้ขนาดเล็กลูกจะเป็นหญิง ต่อมาในสมัยวิกตอเรียน กล้วยไม้คือสัญลักษณ์ของความหรูหรา เป็นความงามที่หายาก จึงกลายเป็นดอกไม้ประจำวันครบรอบแต่งงาน 14 ปี
กล้วยไม้สีชมพูสื่อถึงความรักอันบริสุทธิ์ ส่วนกล้วยไม้แคทลียายอดนิยมแสดงถึงเสน่ห์แบบผู้ใหญ่
สแตติส (Statice)
เป็นดอกไม้หลากสีสัน ทั้งยังนับว่าเป็นสมุนไพรมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า “ลาเวนเดอร์ทะเล” ซึ่งสแตติสมักจะใช้ในการจัดดอกไม้แห้งและช่อดอกไม้สด ในภาษาของดอกไม้ สแตติสเป็นสัญลักษณ์ของความทรงจำ
ไอริส (Iris)
ดอกไม้ครบรอบการแต่งงาน 25 ปี เชื่อกันว่ากลีบดอกตั้งตรงทั้งสามของไอริสเป็นสัญลักษณ์ของศรัทธา ความกล้าหาญ และปัญญา
ไลแล็ค (Lilac)
หรืออีกชื่อว่า ไซรินยา (Syringa) ตามชื่อของนางไม้แสนสวยในตำนานเทพเจ้ากรีก ที่เทพเจ้าแห่งป่าและท้องทุ่งได้หลงใหลในความงามของเธอ จึงไล่ตามเธอเข้าไปในป่า แต่ไซรินยาหวาดหลัวจากความรักจึงหนีเอาตัวรอดด้วยการเปลี่ยนตัวเองเป็นพุ่มไม้หอมสีม่วง หรือ ไลแล็ค
ไลแล็ค จึงเป็นดอกไม้ประจำวันครบรอบแต่งงาน 8 ปี ในภาษาของดอกไม้ ไลแล็คสีม่วงเป็นสัญลักษณ์ของความรักครั้งแรก ในขณะที่ไลแลคสีขาวแสดงถึงความไร้เดียงสาที่อ่อนเยาว์
หากมอบไลแล็คให้กับคนที่พึงใจ มีความหมายว่า “คุณยังคงรักฉันไหม”
ทั้งนี้ยังคงมีดอกไม้จำนวนมากที่มี “ภาษา” รอให้เรียนรู้
ที่มา : Dictionary of Flowers (https://www.terrafolia.ca/en/flower-dictionary.html), The Ultimate Guide to Flower Meanings Learn how to say it with flowers (https://www.interflora.co.uk/page/flower-meanings), VICTORIAN LANGUAGE OF FLOWERS ( https://www.museumselection.co.uk/victorian-language-of-flowers/), Language of flowers (https://en.wikipedia.org/wiki/Language_of_flowers)
