อายุรแพทย์ แนะเช็กอาการ ‘น้ำหนักลด-อ่อนเพลีย-คอแห้งกว่าปกติ’ เสี่ยง ‘เบาหวาน’ ไม่รู้ตัว รีบพบหมอก่อนเจอภาวะแทรกซ้อน
ไม่เสมอไปที่การทาน “ของหวาน” จะช่วยลดความเครียด เพราะบางรายเริ่มรู้สึกอ่อนเพลีย และคอแห้งกว่าปกติ ซึ่งนั่นอาจเป็นอาการของ “โรคเบาหวาน” หากไม่ได้พบแพทย์เพื่อตรวจเช็กร่างกาย พร้อมควบคุมระดับน้ำตาลให้เป็นปกติ อาจเสี่ยงเกิดอาการแทรกซ้อนมากมาย
นพ.ชาญวัฒน์ ชวนตันติกมล อายุรแพทย์ผู้ชำนาญการโรคเบาหวานและต่อมไร้ท่อ ศูนย์เบาหวาน ต่อมไร้ท่อ และควบคุมน้ำหนัก รพ.วิมุต เปิดเผยถึงความอันตรายของโรคเบาหวาน สัญญาณบอกโรคที่หลายคนไม่รู้ พร้อมแนะนำวิธีป้องกันและแนวทางการรักษา
เช็กสัญญาณเตือน ก่อนจะเป็น ‘เบาหวาน’
“โรคเบาหวาน” มีสาเหตุมาจากระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงเกินปกติเนื่องจากขาดฮอร์โมนอินซูลินในการเปลี่ยนน้ำตาลไปเป็นพลังงานให้แก่ร่างกาย เมื่อระดับน้ำตาลสูงมากขึ้นถึงระดับหนึ่ง อาจมีน้ำตาลปนออกมากับปัสสาวะ และอาจทำให้เซลล์ต่างๆ ในร่างกายทำงานผิดปกติ
“เบาหวาน” แบ่งเป็น 6 ชนิด ได้แก่ เบาหวานชนิดที่ 1 เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้ พบเป็นส่วนน้อยในคนไทย, เบาหวานชนิดที่ 2 พบได้บ่อยในคนไทยและมักเกิดจากพฤติกรรมและกรรมพันธุ์, เบาหวานผสมระหว่างชนิดที่ 1 และ 2, เบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ เช่น ความผิดปกติทางพันธุกรรม หรือฮอร์โมน การเป็นโรคตับอ่อน หรือการได้รับยาบางชนิด, เบาหวานขณะตั้งครรภ์ และเบาหวานที่ตรวจแล้วไม่สามารถแยกชนิดได้
นพ.ชาญวัฒน์อธิบายว่า อาการที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคเบาหวาน ได้แก่ น้ำหนักลดไม่มีสาเหตุ อ่อนเพลีย เหนื่อยหอบ ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำบ่อย รู้สึกชาบริเวณปลายนิ้วมือนิ้วเท้า แผลหายช้ากว่าปกติ คลื่นไส้อาเจียน ถ้ามีอาการเหล่านี้ควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กร่างกาย
ญาติเป็นเบาหวาน-น้ำหนักเกิน-ความดันสูง บอกเลยว่าเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคเบาหวานมีหลายประการ ได้แก่ การที่อายุมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่ออายุ 35 ขึ้นไป การมีดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า หรือเท่ากับ 23 มีรอบเอวต่อความสูงมากกว่า 0.5 ความดันโลหิตสูง คนในครอบครัวเป็นเบาหวาน มีค่าน้ำตาลในเลือดมากกว่าหรือเท่ากับ 100 เป็นต้น โดยแพทย์เผยว่า โรคเบาหวานเกิดขึ้นได้จากทั้งกรรมพันธุ์และพฤติกรรมการใช้ชีวิตของแต่ละคน
นพ.ชาญวัฒน์ระบุว่า คนไทยส่วนใหญ่มีความเชื่อผิดๆ ว่าต้องเป็นคนน้ำหนักเยอะเท่านั้นถึงจะเป็นโรคเบาหวาน แต่จริงๆ คนที่มีรูปร่างผอมก็เสี่ยงเป็นเบาหวานได้ เพราะโรคนี้ไม่ได้ขึ้นอยู่กับน้ำหนักเพียงอย่างเดียว แต่มีปัจจัยอื่นร่วมด้วย ทั้งการกินอาหารที่เน้นแป้ง น้ำตาล ไขมัน ขาดการออกกำลังกาย พักผ่อนน้อย หรือยาที่ใช้ประจำ
วิธีการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานไม่ยากนัก เริ่มจากการวินิฉัยจากประวัติ ตรวจร่างกาย ก่อนส่งไปตรวจที่ห้องปฏิบัติการเพื่อประเมินจากค่าน้ำตาลในกระแสเลือด หากพบว่าเป็นโรคเบาหวาน แพทย์จะรักษาให้เหมาะสมกับแต่ละคน โดยเน้นไปที่การควบคุมอาหารและน้ำหนัก การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงการจ่ายยาร่วมด้วย
เลี่ยงของหวาน-ของทอด-ทานอาหารกากใยสูง
ป้องกันไว้ก่อนกลายเป็น ‘ผู้ป่วยเบาหวาน’
“เบาหวาน” เป็นโรคเรื้อรังที่รักษาให้หายขาดได้ยาก แต่ควบคุมให้ไม่เกิดอาการรุนแรง หรือโรคแทรกซ้อนได้ โดย นพ.ชาญวัฒน์แนะนำวิธีป้องกันและควบคุมโรคเบาหวานว่า วิธีดูแลตัวเองเพื่อลดความเสี่ยงในการเป็นโรคเบาหวานคือ เลี่ยงของหวาน หรืออาหารมันๆ จำพวกของทอด ปิ้งย่าง หมั่นรับประทานอาหารที่มีกากใยสูงและไขมันต่ำ
“อีกเรื่องที่สำคัญคือการออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่
“โรคเบาหวานล้วนเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ชีวิตเป็นส่วนใหญ่ เราจึงสามารถป้องกันได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตและการเลือกกินของมีประโยชน์ ส่วนคนที่เป็นโรคเบาหวาน การควบคุมโรคก็ไม่ใช่เรื่องยาก ที่สำคัญคือการมาตรวจร่างกายเป็นประจำเพื่อให้รู้เท่าทันโรค ติดตามอาการและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อให้ร่างกายเรากลับมาแข็งแรง พร้อมใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ในทุกวัน” นพ.ชาญวัฒน์กล่าว
