มะละกอ พืชคุ้นลิ้นคนไทย โดยเฉพาะในเมนูส้มตำ แต่ทราบไหมว่า มะละกอ ไม่ใช่ต้นไม้พืนถิ่นของไทย หรือประเทศใดๆในแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรืออุษาคเนย์ ทว่า เดินทางมาไกลจากซีกโลกตะวันตก โดยเชื่อว่ามาจากทวีปอเมริกา
ส่วนผู้ที่นำเข้ามาในดินแดนตะวันออกนั้น มีข้อสันนิษฐาน 2 ประการหลัก คือ 1. ชาวสเปน 2. ชาวโปรตุเกส
ทั้งนี้ เอกสารส่วนใหญ่ระบุว่าโปรตุเกสนำมะละกอเข้ามาปลูกในเอเชีย แต่เอกสารหมอ บรัดเลย์ระบุว่า สเปนต่างหาก
สำหรับนักวิชาการ อย่าง ดร. สุรีย์ ภูมิภมร ผู้เรียบเรียงหนังสือ “พรรณพืชในประวัติศาสตร์ไทย” เชื่อว่า กลุ่มคนทั้ง 2 ชนชาตินี้ นำมะละกอ มาสู่เอเชียทั้งคู่ เพียงแต่ว่า ใครนำมาก่อน หรือหลังเท่านั้นเอง
เขยิบมาถึง มะละกอในไทย เป็นที่ยอมรับว่า เข้ามาจากทางภาคใต้ก่อนภูมิภาคอื่นใดในประเทศ
สุจิตต์ วงษ์เทศ คอลัมนิสต์ในเครือ “มติชน” เจ้าของผลงาน “อาหารไทย ทำไม มาจากไหน?” ระบุว่ามะละกอ ในภาษาไทย เรียกตามชื่อเมือง “มะละกา” เมืองท่าสำคัญของมาเลเซียในปัจจุบัน กล่าวคือ สุจิตต์เชื่อว่า มะละกอแพร่ขึ้นไปจากเมืองมะละกาในยุครัตนโกสินทร์นี้เอง คนไทยจึงเรียกชื่อพืชชนิดนี้ที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน ว่า มะละกอ ดังนั้น ในเอกสารฝรั่งครั้งกรุงศรีอยุธยา จึงมีแต่ผลไม้อื่นๆ ไม่มีมะละกอ
อย่างไรก็ตาม คำว่า “มะละกา” นั้น มีความหมายเป็นพืชอีกชนิดหนึ่ง ไม่ใช่มะละกอ แต่เป็น “มะขามป้อม” ซึ่งยังพบได้ในเมืองมะละกาจนถึงทุกวันนี้
