ในปี พ.ศ.2559 ซึ่งเป็นปีมหามงคล “3 ปีติ” ที่คนไทยพร้อมใจกันเฉลิมฉลอง 70 ปี ครองราชย์ 84 พรรษา มหาราชินี และ 88 พรรษา มหาราชา ตลอดจนเป็นวาระครบรอบ 50 ปีที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานพันธุ์ปลานิลให้กับกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นำไปขยายพันธุ์และแจกจ่ายให้แก่เกษตรกร ซึ่งจะตรงกับวันที่ 17 มีนาคม 2559 นี้
เมื่อวันที่ 15 มีนาคม ชมรม “1 จานจากใจ” ด้วยความสนับสนุนของมูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ และสำนักส่งเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ (ทีเส็บ) ร่วมกันจัดโครงการ “1 จานจากใจ…มื้อปลาอิ่มใจ” โดยพาคณะสื่อมวลชนเข้าชม “บ่อปลานิลต้นแบบ ณ โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา”
ทันทีที่ก้าวเข้าสู่โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ทางประตูพระยมอยู่คุ้ม ฝั่งถนนศรีอยุธยา ก็สัมผัสได้ถึงต้นไม้ที่ร่มรื่น เดินไปไม่ไกลนักก็จะเห็นบ่อปลาตัวอย่างจำนวน 3 บ่อที่เลี้ยงปลานิลไว้ในกระชัง ลักษณะของบ่อปลาเป็นบ่อดินมีขนาด 150 ตารางเมตร เลี้ยงแม่พันธุ์จำนวน 60 ตัว และพ่อพันธุ์จำนวน 30 ตัว โดยการเลี้ยงเป็นไปอย่างเรียบง่าย เพราะเป็นปลาที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว
ดร.จรัลธาดา กรรณสูต อดีตอธิบดีกรมประมง ทายาทผู้รับพระราชทานพันธุ์ปลานิล กล่าวถึงที่มาของโครงการพัฒนาสายพันธุ์ปลานิลจิตรลดาว่า หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์ในปี 2489 ขณะนั้นประเทศไทยตกอยู่ในภาวะเศรษฐกิจชะลอตัว อันเป็นผลกระทบจากสงครามโลกครั้งที่ 2 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พระราชทานโครงการพระราชดำริมากมายเพื่อบรรเทาทุกข์ของประชาชน รวมถึงโครงการพันธุ์ปลานิล ปลาน้ำจืดตระกูลทิลาเปีย คือ Nile Tilpia จำนวน 50 ตัว ที่สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตแห่งญี่ปุ่น ขณะดำรงพระอิสริยยศมกุฎราชกุมาร ได้ทูลเกล้าฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในปี 2508 ซึ่งพระองค์ทรงรับมาเลี้ยงไว้ในบ่ออนุบาลที่โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา
“ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมประมงนำปลานิลไปขยายพันธุ์ต่อและแจกจ่ายให้กับเกษตรกร พร้อมพระราชทานนามว่า ปลานิล เพราะมีสีเทาๆ ดำๆ นับจากนั้นปลานิลได้กลายเป็นแหล่งโปรตีนชั้นเยี่ยมของคนไทยทั้งประเทศ สร้างความมั่นคงทางอาหารและคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับเกษตรกรและประชาชน นอกจากนี้ยังเป็นปลาเศรษฐกิจที่ผลิตได้ 2 แสนตันต่อปี สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรจำนวนมหาศาล” ดร.จรัลธาดากล่าว
