เรียนไทยได้จีน : นิทานสุภาษิตจีน (298) 成语故事 (二九八)

เรียนไทยได้จีน : นิทานสุภาษิตจีน (298) 成语故事 (二九八)

นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 事半功倍 shì bàn ɡōnɡ bèi (ฉี้อ ป้าน กง เป้ย) โดย คำว่า 事 shì (ฉื้อ) กิจธุระ 半 bàn (ป้าน) แปลว่า ทำ ดำเนินการ 功 ɡōnɡ (กง) ผลงาน ผลลัพธ์ 倍 bèi (เป้ย) เท่า เท่าตัว เมื่อร่วมกันแล้วจะหมายถึง ทำกิจธุระไปได้เพียงแค่ครึ่งเดียว แต่ผลลัพธ์กลับทวีคูณ ความพยายามเล็กๆ แต่ผลลัพธ์ที่ยิ่งใหญ่ มาดูตัวอย่างจากนิทานสุภาษิตจีนนี้กัน

ราชวงศ์โจวตะวันออก 东周/東周 Dōnɡzhōu (ตงโจว) ราชสำนักอ่อนแอ บ้านเมืองวุ่นวาย ศึกสงครามเกิดขึ้นทุกหย่อมหญ้า เหล่าเจ้านายผู้ครองหัวเมืองต่างๆ แม้ปากจะพร่ำบอกว่าจงรักภักดีต่อราชสำนักโจว แต่ในทางปฏิบัติ พวกเขาเหล่านั้นกลับตั้งตัวเป็นใหญ่ พากันแบ่งแยกดินแดนปกครองเอง จนก่อเกิดเป็นยุครุ่งเรืองแห่งการแบ่งแยกประเทศ จีนเรียกยุคนี้ว่าชุนชิว 春秋 Chūnqiū ซึ่งมีรัฐใหญ่น้อยมากมายนับร้อยแยกตัวปกครอง เกิดศึกแย่งชิงอำนาจและดินแดนตลอดเกือบสามร้อยปี

ต่อมาในยุคจ้านกั๋ว 战国/戰國  Zhànɡuó (ยุครัฐศึก) เกิดการควบรวมดินแดนจนเหลือเจ็ดรัฐ และสู้รบกันต่อไปอีกสองร้อยกว่าปี สุดท้ายจิ๋นซีฮ่องเต้จึงเป็นผู้รวบรวมดินแดนเหล่านั้นให้กลับมาเป็นแผ่นดินเดียวกันได้สำเร็จ ดังนั้น ในยุค 春秋战国 จึงเป็นยุคแตกแยก และศึกสงคราม ประชาชนเดือดร้อนทุกหย่อมหญ้า จึงก่อเกิดเหล่านักคิดนักปราชญ์ทั้งหลายมากมายเพื่อจะหาหนทางดับทุกข์หรือแก้ไขความวุ่นวายทางการเมือง หนึ่งในนั้นคือท่านขงจื่อ 孔子 Kǒnɡzǐ (ขงจื๊อ) ในยุคชุนชิว ท่านนำเสนอเหริน 仁 rén (หลักเมตตาธรรม) ให้แก่เหล่าเจ้าเมือง เพื่อใช้ในการปกครอง แต่ไม่วายเหล่าเจ้าเมืองทั้งหลายไม่ยอมรับ จนขงจื่อต้องเร่รอนไปยังเมืองต่างๆ มากมายนับสิบๆ ปี

ADVERTISMENT

(ที่มาภาพ : https://baijiahao.baidu.com/s?id=1600052786605620966&wfr=spider&for=pc)

ADVERTISMENT

ต่อมาลูกศิษย์ขงจื่อยุคจ้านกั๋ว นามว่าเมิ่งจื่อ 孟子 Mènɡzǐ (เมิ่งจื๊อ) ท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญในคำสอนของขงจื่อยิ่งนัก ท่านนำหลักแนวคิดของขงจื่อไปตีความเพื่อให้เข้าใจง่ายแล้วเผยแผ่ใหม่ จนมีลูกศิษย์มากมายในสังกัดของเมิ่งจื่อ

มีเรื่องเล่าว่า ครั้งหนึ่งระหว่างสนทนาถึงสภาพบ้านเมือง ท่านก็บอกว่า ความจริงบ้านเมืองวุ่นวายอย่างเช่นทุกวันนี้ ก็เพราะเหล่าเจ้าเมืองเห็นแก่ตัว ไม่มีใครคิดการใหญ่เพื่อประชาชนทั้งแผ่นดินเลย รัฐใหญ่อย่างรัฐฉี 齐国/齊國 Qí ɡuó (ฉีกั๋ว) ถ้าเจ้านายฉียอมคิดยอมทำเพื่อประชาชน โดยนำหลักเมตตาธรรมมาปกครอง ภารกิจรวมแผ่นดินจะง่ายดายยิ่งนัก เพราะจะมีประชาชนที่เบื่อหน่ายศึกสงครามเข้าร่วมด้วยมากมาย

แล้วเมิ่งจื่อก็ยกตัวอย่างอดีตปฐมกษัตริย์แห่งราชโจวที่ตั้งตนด้วยดินแดนเพียงรัศมีร้อยลี้ ทั้งยังเป็นเพียงเมืองเล็กๆ เมืองหนึ่งของราชวงศ์ซาง 商朝 Shānɡ cháo (ซางเฉา) แต่ด้วยการปกครองด้วยหลักเมตตาธรรมนี้ ทำให้ประชาชนทุกหมู่เหล่าทั้งในรัฐโจวเอง และรัฐต่างๆ ล้วนมาเข้าด้วย สุดท้ายก็ทำศึกโค่นล้มราชวงศ์ซางที่มีเจ้านายผู้โหดเหี้ยมอำมหิตได้สำเร็จ แล้วจึงสรุปว่า รัฐฉีเป็นรัฐใหญ่ อุดมสมบูรณ์ มีประชากรมากมาย ถ้าเจ้าเมืองใช้หลักเมตตาธรรมปกครอง ประชาชนย่อมรัก และสามัคคี ภารกิจการรวมแผ่นดินก็เพียงออกแรงแค่ครึ่งเดียวก็จะได้ผลมากมายแล้ว

ต่อมาผู้คนจึงนำคำพูด 事半功倍 shì bàn ɡōnɡ bèi (ฉี้อ ป้าน กง เป้ย) นี้มาใช้เพื่อเปรียบเปรยว่า ออกแรงเล็กน้อยก็ได้ผลมากมายนับเท่าตัว หรือลงทุนน้อยนิดก็ได้กำไรมากมาย

ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้

成语比喻:出力小而收效大。

成語比喻:出力小而收效大。

Chénɡyǔ bǐyù:Chūlì xiǎo ér shōuxiào dà.

เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่:  ชูลี่ เสี่ยว เอ๋อร์ โฌวเซี่ยว ต้า

สุภาษิตเปรียบว่า: ความพยายามเล็กๆ แต่ผลลัพธ์ที่ยิ่งใหญ่

ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น

办事前必须要全面思考、仔细计划,这样还没动手去做就已事半功倍。

辦事前必須要全面思考、仔細計劃,這樣還沒動手去做就已事半功倍。

Bànshì qián bìxū yào quánmiàn sīkǎo, zǐxì jìhuà, zhèyànɡ hái méi dònɡshǒu qù zuò jiù yǐ shìbànɡōnɡbèi.

​ป้านฉื้อ เฉียน ปี้ซวี เหย้า เฉวียนเมี่ยน ซือข่าว, จื่อซี่ จี้ฮว่า, เจ้อย่าง ไห เหมย โต้งโฉ่ว ชวี่ จั้ว จิ้ว อี่ ฉื้อป้านกงเป้ย

ก่อนที่จะทำการใดๆ ต้องคิดให้รอบด้านและวางแผนอย่างรอบคอบ เช่นนี้แม้จะยังไม่ทันได้ลงมือทำจริงก็ได้ผลไปกว่าครึ่งแล้ว

 

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image