ที่มา | คอลัมน์ : เรียนไทยได้จีน |
---|---|
ผู้เขียน | ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร มฟล. |
นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 以夷制夷 yǐ yí zhì yí (อี่ อี๋ จื้อ อี๋) โดย คำว่า
以 yǐ (อี่) แปลว่า ใช้
夷 yí (อี๋) แปลว่า ต่างชาติ
制zhì (จื้อ) แปลว่า จัดการ
เมื่อรวมกันมีความหมายว่า ใช้ชาวต่างชาติพวกหนึ่งจัดการชาวชาติอีกพวกหนึ่ง ยืมมือฝ่ายหนึ่งจัดการอีกฝ่ายหนึ่ง เป็นกลยุทธ์ความสัมพันธ์สามฝ่าย กขค ที่ฝ่าย ข อยู่ตรงกลาง และเป็นที่หมายปองทางผลประโยชน์ต่าง ๆ จากฝ่าย ก และฝ่าย ค เมื่อฝ่าย ข รู้เป้าหมายนี้ ก็จะใช้วิธีการยุแหย่ให้ฝ่าย ก และฝ่าย ค ทะเลาะกันเอง รบกันเอง แล้วตัวเองก็จะเป็นผู้ได้ประโยชน์สูงสุด กลยุทธ์นี้ประเทศต่าง ๆ ล้วนนิยมใช้กัน ส่วนจีนนั้นใช้มากในช่วงปลายของราชวงศ์ชิงหลังสงครามฝิ่น แต่เพราะเงื่อนไขอันซับซ้อนมากมายที่แฝงอยู่ในกลยุทธ์นี้ สุดท้ายราชวงศ์ชิงใช้กลยุทธ์นี้มีแต่เสียกับเสีย ฝ่ายที่ได้ประโยชน์กลับเป็นฝ่าย ก กับฝ่าย ค ไป มาดูตัวอย่างจากนิทานสุภาษิตจีนนี้กัน
ที่มาภาพ https://www.takungpao.com.hk/life/238150/2021/1116/655164.html
ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก 东汉/東漢 Dōnɡ Hàn ในยุคของจักพรรดิฮั่นจางตี้ 汉章帝/漢章帝Hàn Zhānɡdì ชนเลี้ยงสัตว์เร่ร่อนทางเหนือเผ่าเชียง 羌族Qiānɡzú ภายใต้การนำของหมีถัง迷唐Mí Táng ได้ยกพลลงใต้หมายรุกรานดินแดนฮั่น กองทัพฮั่นที่นำโดยเติ้งซวิ่น邓训/鄧訓 Dènɡ Xùn ได้รับคำสั่งให้นำกำลังเข้าต่อต้านการรุกรานของหมีถัง 迷唐Mí Táng ท่ามกลางศึกสงครามนั้น หมีถังได้ขยายสงครามโดยการแยกกองทัพม้าส่วนหนึ่งยกไปรุกรานดินแดนของเผ่าต้าเยว่จือ
大月氏 Dà yuè zhī หมายมั่นจะครอบครองดินแดนนอกด่านทั้งหมด เมื่อสงครามระหว่างชนเผ่าเชียงกับชนเผ่าต้าเยว่จือดำเนินไปนั้น ขุนพลผู้ใต้บังคับของเติ้งซวิ่นได้พากันพูดว่า นับเป็นการโชคดีของกองทัพเรา ชนเผ่าเร่ร่อนเหล่านี้กำลังรบกันเอง เราก็จงใช้กลยุทธ์ให้ชนสองชาตินี้จัดการรบรากันเอง ปล่อยให้พวกมันรบกันเองจนตายไปข้างหนึ่ง แล้วเราค่อยจัดการชนเผ่าที่เหลือ ซึ่งก็ง่ายดายกว่าเดิมยิ่งนัก แต่แม่ทัพเติ้งซวิ่นไม่คิดเช่นนั้น เขากล่าวว่า การที่ชนเผ่าเชียงยกทัพมารุกรานเราครั้งนี้ เพราะนโยบายการปกครองของฮั่นไม่เป็นธรรมแก่พวกเขา จึงไม่ได้ใจพวกเขามิใช่หรือ และหากเราไม่ถือโอกาสนี้ สร้างความผูกพันกับกลุ่มใดแล้ว คราวต่อไปเราก็จะไม่มีเพื่อนแม้สักคนเดียว ว่าแล้วจึงสั่งให้เปิดประตูเมืองรับคลื่นผู้อพยพของชนเผ่าต้าเยว่จือ ซึ่งส่วนมากเป็นเพียงเด็ก ผู้หญิง คนแก่และคนเจ็บทั้งหลาย เมื่อคนเหล่านี้เข้าเมืองแล้วก็ได้รับการดูและอย่างดีจากกองทัพฮั่น ทำให้กองทัพของเผ่าต้าเยว่จือรู้สึกซาบซึ้งยิ่งนัก พวกเขาจึงมีขวัญกำลังใจสู้รบกับกองทัพเชียงอย่างเต็มที่ ขณะเดียวกันกองทัพฮั่นก็ยกพลออกมานอกด่าน ช่วยรบขนาบข้างจัดการกองทัพเชียง ผลการรบ ชนเผ่าเชียงพ่ายแพ้อย่างราบคาบ หมีถังผู้นำเชียงถูกจับได้ การศึกครั้งนี้กองทัพฮั่นชนะอย่างงดงาม และยังได้ชนเผ่าต้าเยว่จือเป็นพันธมิตรที่แนบแน่นอีกหนึ่ง จากนั้นมา ดินแดนแห่งนี้จึงสงบเรียบร้อยไปได้อีกระยะหนึ่ง
ที่มาภาพ http://www.3233.cn/n/7dd8-81891.html
มีเรื่องเล่าว่าชนเผ่าต้าเยว่จือมีธรรมเนียมปฏิบัติอย่างหนึ่ง คือ เมื่อคนบาดเจ็บสาหัส หรือเจ็บป่วยหนัก เมื่อคิดว่าไร้ทางแล้ว ก็มักจะชักมีดฆ่าตัวตาย โดยเชื่อว่าการตายแบบนี้มีศักดิ์ศรีมากกว่าการเจ็บป่วยตาย เมื่อคนเหล่านี้เข้าด่านมาอยู่ในเมืองของฮั่นแล้ว แม่ทัพเติ้งซวิ่น จึงให้คนเก็บมีดของคนป่วย คนบาดเจ็บออกจากตัวให้หมด แล้วให้หมอรักษาอย่างเต็มที่ สุดท้ายคนเจ็บคนป่วยส่วนมากก็รอดได้ ทำให้ผู้คนซาบซึ้งใจมาก จึงทำให้แม่ทัพเติ้งซวิ่นกลายเป็นเทพบุตรของพวกเขา ต่อมาภายหลัง เติ้งซวิ่นเสียชีวิตแล้ว พวกเค้าจึงพากันวาดรูปหรือแกะสลักรูปของเติ้งซวิ่นประดับไว้บนหิ้งบูชาดังเทพของพวกเขาอีกองค์หนึ่งเลยทีเดียว จึงนับว่าเติ้งซวิ่น แม่ทัพฮั่นคนนี้สามารถจัดการความขัดแย้งได้อย่างดีเยี่ยมคนหนึ่งในประวัติศาสตร์เลยทีเดียว
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻:利用外国和外国之间的矛盾,使其相互冲突,削弱其力量。
成語比喻:利用外國和外國之間的矛盾,使其相互沖突,削弱其力量。
Chénɡyǔ bǐyù:Lìyònɡ wàiɡuó hé wàiɡuó zhī jiān de máodùn, shǐ qí xiānɡhù chōnɡtú, xuēruò qí lìliànɡ.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: ลี่ย่ง ไว่กั๋ว เหอ ไว่กั๋ว จือ เจียน เตอะ เหมาตุ้น, ฉื่อ ฉี เซียงหู้ ชงทู, เซวรั่ว ฉี ลี่เลี่ยง
สุภาษิตเปรียบว่า อาศัยความไม่ลงรอยกันระหว่างประเทศหนึ่งกับอีกประเทศหนึ่ง แล้วสร้างความขัดแย้งขึ้นมา เพื่อทำให้พวกเขาอ่อนแอลง
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
这两家公司对我们都不利,现在他们闹起了矛盾,我们就用以夷制夷策略,搞垮他们。
這兩家公司對我們都不利,現在他們鬧起了矛盾,我們就用以夷制夷策略,搞垮他們。
Zhè liǎnɡ jiā ɡōnɡsī duì wǒmen dōu bùlì,xiànzài tāmen nào qǐle máodùn,wǒmen jiù yònɡ yǐyízhìyí cèlüè,ɡǎo kuǎ tāmen.
เจ้อ เหลี่ยง เจีย กงซือ ตุ้ย หวั่วเมิน โตว ปู๋ลี่, เซี่ยนไจ้ ทาเมิน น่าว ฉี่ เลอ เหมาตุ้น, หวั่วเมิน จิ้ว ย่ง อี่อี๋จื้ออี๋ เช่อเลว่, ก๋าว ขว่าทาเมิน
ทั้งสองบริษัทนี้ไม่มีผลดีต่อเรา ตอนนี้พวกเขามีความขัดแย้งกันขึ้นมา พวกเราจะใช้กลยุทธ์การยืมมืออีกฝ่ายจัดการอีกฝ่าย เพื่อโค่นล้มพวกเขา