| ที่มา | คอลัมน์: เรียนไทยได้จีน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร มฟล. |
นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 一马不跨两鞍 / 一馬不跨兩鞍 yī mǎ bú kuà liǎng ān (อี หม่า ปู๋ คว่า เหลี่ยง อาน) โดย
คำว่า 一 yī (อี) แปลว่า หนึ่ง
马/馬 mǎ (หม่า) แปลว่า ม้า
不 bú (bù) ปู๋(ปู้) แปลว่า ไม่
跨 kuà (คว่า) แปลว่า ข้าม ครอบ
两/兩liǎng (เหลี่ยง) แปลว่า สอง
鞍 ān (อาน) แปลว่า อานม้า
เมื่อรวมกันแล้ว ม้าหนึ่งตัวจะไม่ใช้อานสองชุด คำสุภาษิตนี้เป็นภาษิตสอนใจหญิง ที่มีความหมายแฝงว่า หญิงที่ดีต้องไม่มีสองผัว หรือไม่แต่งงานรอบที่สองอีก มาดูตัวอย่างนิทานสุภาษิตคำนี้กัน
ในยุคราชวงศ์หยวนหรือมองโกล ในช่วงหนึ่งที่บ้านเมืองกลับมาสงบสุข ทางการก็จะส่งเสริมเรื่องคุณธรรมจริยธรรม หากคนใดทำตัวดีอยู่ในกรอบในรอยก็จะได้รับการยกย่อง ดังเช่นครอบครัวบัณฑิตผู้ยากไร้ครอบครัวหนึ่ง มีนามว่าเมิ่งจื้อกัง 孟志刚/孟志剛 Mèng Zhìgāng ภรรยาเขามีนามว่าไรไม่ทราบ ทราบแต่เพียงแซ่อี 衣 Yī ทั้งสองใช้ชีวิตร่วมกันด้วยความยากลำบาก เพราะความยากจนอย่างมากนั่นเอง แต่ถึงแม้จะยากจนเพียงใด ทั้งสองก็ไม่เคยที่จะกระทำการอะไรที่นอกลู่นอกทาง แม้เมิ่งจื้อกังจะมีความรู้ความสามารถมาก แต่เขาก็ไม่เคยใช้ความรู้ไปในทางมิชอบ
จนเป็นที่เคารพของผู้คนทั่วไป อยู่มาวันหนึ่ง เมิ่งจื้อกังล้มป่วยและเสียชีวิตในเวลาต่อมาไม่นาน นางอีผู้เป็นภรรยาเสียใจยิ่งนักต่อการจากไปของสามี แต่ที่เสียใจยิ่งไปกว่านั้นก็คือ นางไม่มีเงินพอจะทำโลงศพให้สามีเลย ทางการรู้ข่าวการเสียชีวิตและทราบเรื่องราวนี้เข้า จึงได้ส่งช่างหลวงไปช่วยทำโลงศพให้ เมื่อช่างหลวงไปถึงบ้านของเมิ่งจื้อกัง และได้พูดคุยกับนางอี แล้ว ก็ทราบความต้องการของนาง โดยนางขอร้องช่างหลวงช่วยทำโลงศพที่มีขนาดใหญ่กว่าปกติทั่วไป ใหญ่ขนาดที่ว่าพอที่จะใส่คนได้สองคนทีเดียว ช่างหลวงประหลาดใจ นางเห็นช่างยืนงงอยู่ จึงอธิบายว่า สามีนางเป็นคนมัธยัสถ์อดออม ประกอบกับครอบครัวก็ไม่มีทรัพย์สินเงินทองใด ๆ ที่จะให้คนตายได้ นางจึงต้องการเอาหนังสือและเสื้อผ้าทั้งหมดของสามีใส่เข้าไปในโลงศพพร้อมกับศพของสามี เช่นนี้แล้ว วิญญาณของสามีจึงจะมีเสื้อผ้าใส่ มีหนังสืออ่าน ช่างหลวงเข้าใจและเห็นในนางยิ่งนัก จึงทำโลงศพขนาดใหญ่ตามที่นางอีต้องการ เมื่อโลงศพทำเสร็จแล้ว จึงมีพิธีนำศพวางเข้าในโลง ระหว่างนั้น นางอีก็ขนข้าวของ เครื่องใช้ที่มีในบ้านทั้งหมดแจกจ่ายให้กับเพื่อนบ้าน เหลือเพียงหนังสือ เสื้อผ้าที่เป็นของสามีและ
ที่มาภาพ https://image.baidu.com/search
ของนางที่นางจัดเตรียมวางเข้าไปไว้ในโลงศพ เสร็จแล้วนางก็พูดกับทุกคนว่า ข้าขอบคุณทุกท่านที่ให้ความช่วยเหลือจนงานมาถึงใกล้เสร็จสิ้นแล้ว เหลือจากนี้ข้าก็ขอรบกวนพวกท่านอีกสักเรื่อง ว่าแล้วนางก็ควักมีดอันคมกริบที่ซ่อนไว้ในตัวออกมา ผู้คนที่มาร่วมงานศพต่างตกใจยิ่งนัก เพราะรู้ดีว่านางจะทำอะไร จึงรีบห้ามปรามเอาไว้ แต่นางอีกล่าวว่า
一马不跨两鞍，死也要与他同棺共穴 / 一馬不跨兩鞍，死也要與他同棺共穴
Yī mǎ bù kuà liǎng ān, sǐ yě yào yǔ tā tóng guān gòng xué
(อี หม่า ปู๋ คว่า เหลี่ยง อาน, สือ เหย่ เหย้า ยหวี่ ทา ถง กวาน ก้ง เสว)
ม้าหนึ่งตัวไม่อาจมีสองอานได้ ตายก็ขออยู่ร่วมโลงร่วมหลุมเดียวกัน
ว่าแล้วก็เชือดคอตัวเองตายตามสามีไป ภายหลังเหตุการณ์นี้แล้ว ผู้คนจึงนำเอาคำพูดของนางมาพูดต่อในทำนองคำสอนหญิง และได้ลดรูปมาเรื่อย ๆ จนกลายเป็นสุภาษิต ในวันนี้ ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：一女不嫁二夫。
成語比喻：一女不嫁二夫。
Chénɡyǔ bǐyù：Yī nǚ bù jià èr fū.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: อี นหวี ปู๋ เจี้ย เอ้อร์ ฟู
สุภาษิตเปรียบว่า สตรีที่ดีงามไม่ควรแต่งงานสองครั้ง
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
一马不跨两鞍，死也要与他同棺共穴。
一馬不跨兩鞍，死也要與他同棺共穴。
Yī mǎ bù kuà liǎng ān, sǐ yě yào yǔ tā tóng guān gòng xué
อี หม่า ปู๋ คว่า เหลี่ยง อาน, สือ เหย่ เหย้า ยหวี่ ทา ถง กวาน ก้ง เสว
ม้าหนึ่งตัวไม่อาจมีสองอานได้ ตายก็ขออยู่ร่วมโลงร่วมหลุมเดียวกัน
