| ที่มา | มองบ้านมองเมือง, มติชนสุดสัปดาห์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | ปริญญา ตรีน้อยใส |
| เผยแพร่ |
โถส้วมที่เหมาะกับคนไทย
เมื่อเร็วๆ นี้ ได้ยิน ดร.พีรศรี โพวาทอง และ ดร.จิตตวดี จิตรพงศ์ ถกเถียงที่คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในประเด็นที่ว่า สุขภัณฑ์ห้องน้ำแบบตะวันตก ที่เราใช้กันทุกวันนี้ เข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่เมื่อใด
อาจารย์ทั้งสองนำเสนอข้อมูลมาอ้างอิงมากมาย ก่อนจะมีข้อสรุปตามหลักฐานเอกสารประวัติศาสตร์ว่า …เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้าหลวงทรงสร้างพระที่นั่งวิมานเมฆนั้น มีรายการสั่งซื้อสุขภัณฑ์ พร้อมกับเครื่องเรือนอื่นๆ จากห้างเมเปิ้ลแอนด์โก ในลอนดอน ประเทศอังกฤษ…
นับแต่นั้นมา เราจึงพบเห็นสุขภัณฑ์ต่างๆ ทั้งในเมืองและนอกเมือง ทั้งบ้านพักอาศัยและคอนโดมิเนียม ทั้งโรงเรียนและโรงงาน ทั้งโถส้วม อ่างล้างมือ และโถปัสสาวะ (แต่ถ้าจะให้หรูหราก็ต้องมีอ่างอาบน้ำวนเพิ่มเข้ามา ฮา)
ที่สำคัญ สุขภัณฑ์อย่างโถส้วม ได้กลายเป็นสิ่งของธรรมดาทั่วไป จนลืมไปแล้วว่า โถส้วมก็เหมือนกับอีกหลายสิ่งหลายอย่าง
ที่เรารับมาจากฝรั่ง
ทุกวันนี้ ผมก็มีปัญหาเรื่องโถส้วมในห้องน้ำที่ทำงาน เพราะมีน้ำรั่วซึมจากถังพักตลอดเวลา แม้จะแจ้งผู้ดูแล แม้จะมีช่างมาแก้ไข แต่ปัญหายังคงอยู่ จนผมต้องยอมรับสภาพ เหมือนกับผู้อ่านหลายท่านที่มีปัญหาแบบเดียวกันที่บ้าน
ด้วยเหตุที่ปัญหาน้ำรั่วซึม ไม่ใช่เรื่องใหญ่เหมือนการทรุดตัวของอาคาร ไม่เป็นอันตรายเหมือนเรื่องไฟฟ้าลัดวงจร ไม่สร้างความเสียหายเหมือนปลวกกัดกินไม้ ไม่รบกวนจิตใจเหมือนท่อตันหรือกดชักโครกไม่ลง จึงดูเหมือนว่า ไม่มีใครสนใจปัญหาน้ำรั่วซึม
จึงลืมไปว่า ปริมาณน้ำที่รั่วซึมเพียงเล็กน้อย แต่เมื่อรวมระยะเวลายาวนาน ทั้งวัน ทั้งคืน ทั้งสัปดาห์ หรือทั้งปี ก็จะเป็นปริมาณน้ำมหาศาล
แม้บ้านเราจะไม่ใช่ดินแดนที่แห้งแล้ง ไร้ฝน เหมือนในตะวันออกกลาง
แต่อย่างน้อยปีนี้ก็เริ่มมีปัญหาขาดแคลนน้ำแล้ว
ในขณะที่รัฐบาลออกมาตรการห้ามเกษตรกรสูบน้ำใส่นาไร่ หรือประกาศให้เปลี่ยนชนิดของพืช หรือแม้แต่งดทำการเกษตรเพราะน้ำไม่พอ แต่ยอมให้คนเมืองใช้น้ำ ทั้งดื่มกิน ชำระล้างร่างกาย สัตว์เลี้ยง รถยนต์ อาคารสถานที่ รวมไปถึง รดน้ำต้นไม้ในบ้าน ในสนามกอล์ฟ และปล่อยให้น้ำในโถส้วมรั่วซึม
ผู้เขียนจึงไม่เข้าใจว่า ถ้าโถส้วมเข้ามาเมืองไทยเมื่อร้อยกว่าปีมาแล้ว ทำไมปัญหาโถส้วมน้ำซึมจึงยังคงเกิดขึ้นอยู่
จะเป็นเพราะว่า บริษัทผู้ผลิตและจำหน่ายสุขภัณฑ์ มุ่งแข่งขันเรื่องราคาโถส้วม จึงไม่สนใจปรับปรุงระบบปิดเปิดน้ำให้ดีและทนทาน
จะเป็นเพราะว่า โรงเรียนออกแบบผลิตภัณฑ์ ในหลายสถาบันต่างๆ มุ่งสอนเฉพาะเรื่องรูปทรงสวยงาม นิสิตนักศึกษาจึงไม่สนใจค้นคว้าแก้ปัญหาน้ำรั่วของโถส้วม
จะเป็นเพราะว่า สถาปนิกวิศวกร มุ่งแต่แสดงตนว่า รักษ์โลก จึงไม่สนใจว่า โถส้วมที่ออกแบบไว้ใช้นั้น มีปัญหาน้ำรั่ว
ที่จริง นอกจากปัญหาน้ำรั่วซึมแล้ว ยังมีเรื่องเกี่ยวกับโถส้วมอีกหลายเรื่องที่ไม่มีใครสนใจเช่นกัน
อย่างเช่น การออกแบบและก่อสร้างระบบและสุขภัณฑ์ แบบที่ใช้กับบ้านพักอาศัย ในอาคารสาธารณะ ทั้งๆ ที่จำนวนผู้ใช้และการใช้งานต่างกัน
ในคอนโดมิเนียมหลายสิบชั้น ที่สร้างกันทั่วบ้านทั่วเมืองนั้น สถาปนิกก็ยังคงกำหนดให้ติดตั้งโถส้วมชนิดใช้กับบ้านพักอาศัย
โดยไม่ได้คำนึงว่า เมื่อเกิดปัญหา จะแก้ยังไงกับท่อที่ต่อลงพื้น ทั้งๆ ที่ในประเทศตะวันตก ต้นทางที่เรารับสุขภัณฑ์มานั้น เขาจะแยกระบบสุขภัณฑ์บ้านและอาคารสาธารณะ แยกประเภทสุขภัณฑ์ที่มีท่อลงพื้น สำหรับบ้านพักอาศัยชั้นเดียวสองชั้น สุขภัณฑ์ที่มีท่อเข้าผนัง สำหรับอาคารพักอาศัยรวม โรงแรม หรืออาคารสูงหลายชั้น
เพื่อความสะดวกในการซ่อมบำรุงรักษา
เรื่องน้ำซึมเพราะอุปกรณ์ไม่ดี เรื่องการติดตั้งโถส้วมบ้านในอาคารสาธารณะ เรื่องการติดตั้งท่อลงพื้นในอาคารชุด เป็นเรื่องที่ปรากฏอยู่ทุกแห่งหนในบ้านเรา เมื่อเกิดปัญหา ก็ไม่มีใครสนใจ เพราะเป็นปัญหาเล็กน้อย ไม่รุนแรง เป็นเรื่องเฉพาะบ้าน เฉพาะอาคาร
สถาปนิกวิศวกรไม่ต้องรับผิดชอบ ผู้ก่อสร้างไม่ต้องรับผิดชอบ ข้าราชการและผู้อนุญาตปลูกสร้างไม่ต้องรับผิดชอบ
ในเมื่อปีนี้ ปัญหาภัยแล้งดูจะรุนแรง ผู้เขียนจึงขอเสนอให้รัฐบาลคืนความสุขให้ประชาชน โดยการจัดสรรทุนให้หน่วยงานในสถาบันการศึกษา ทำวิจัยเรื่องระบบปิดเปิดน้ำในโถส้วมให้มีประสิทธิภาพ
วิธีการติดตั้งสุขภัณฑ์ให้ถูกต้องและเหมาะสม เพื่อจะได้มีน้ำเหลือใช้ทางการเกษตร (ฮา)
โดยใช้วิธีการเดียวกับที่สั่งการให้กรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ให้เหมาะกับคนไทย (ฮา)
