สืบเนื่องกรณีกระแสการวิพากษ์วิจารณ์เหตุการณ์ในคลิปวีดีโอเกี่ยวกับการจับชายไร้บ้านรายหนึ่งซึ่งถูกตั้งคำถามถึงความเหมาะสม (อ่านข่าว โซเชียลวิพากษ์ยับ! คลิปจับ ‘ชายไร้บ้าน’ คาใจทำเหมือนไม่ใช่คน ติงแยกแยะคนบ้ากับอาชญากร)
นายสมพร หารพรม เจ้าหน้าที่มูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย กล่าวว่า คลิปดังกล่าว ตนเชื่อว่าผู้ได้รับชมต้องตั้งคำถามว่าบุคคลดังกล่าว ทำเรื่องผิดกฎหมาย หรือฆ่าใครมา จึงต้องใช้วิธีแบบนี้ ซึ่งมองอย่างไรก็ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง ไม่ว่าชายในคลิปจะมีไม้ หรือมีดก็ตาม หากเป็นผู้ป่วยจิตเวช ต้องติดต่อหน่วยงานที่มีความรู้ การควบคุมตัวหรือเชิญออกจากพื้นที่สาธารณะต้องมีนักจิตวิทยา เพราะยิ่งมีอาการป่วย ก็ยิ่งระแวง เสี่ยงเกิดความรุนแรงเพราะพยายามป้องกันตัวเอง ล่าสุด เครือข่ายคนไร้บ้าน ได้เดินทางไปยื่นหนังสือที่ศูนย์ดำรงธรรม ทำเนียบรัฐบาล เพื่อขอให้ยุติการกวาดจับคนไร้บ้านในพื้นที่สาธารณะทั้งหมด เนื่องจากไม่เคารพสิทธิความเป็นมนุษย์
“การจับคนไร้บ้านในพื้นที่สาธารณะทั่วกทม. เป็นสถานการณ์ที่มีมาตลอด แต่ไม่เคยเห็นว่าจริงจังขนาดนี้ นี่ไม่ใช่แนวทางการแก้ปัญหาที่ถูกต้อง ไม่ว่าจะดำเนินการโดยตำรวจ เทศกิจ หรือหน่วยงานอย่าง พม. เราไม่เห็นด้วยกับแนวทางนี้ เครือข่ายคนไร้บ้านจึงไปยื่นหนังสือซึ่งมีข้อเสนอเดียวคือ ขอให้หยุดตรวจับคนไร้บ้านในพื้นที่สาธารณะทั้งหมด เพราะไม่เคารพสิทธิความเป็นมนุษย์ การแก้ปัญหาคนไร้บ้านไม่ใช่แก้ทีเดียวจบ เพราะเกี่ยวพันหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นปัญหาครอบครัว ปัญหาเศรษฐกิจควรแก้ปัญหารายบุคคล การใช้วิธีกวาดจับเหมือนเป็นการปัดอะไรสักอย่างให้พ้นจากพื้นที่ที่สวยงามในกรุงเทพฯ”
นายสมพร กล่าวอีกว่า สำหรับกรณีที่คนไร้บ้านถูกมองเป็นส่วนหนึ่งของปัญหาอาชญากรรม ตนมองว่า ต้องแยกคำว่าอาชญากร ออกจากคนที่ใช้ชีวิตในพื้นที่สาธารณะ คนกลุ่มนี้ถูกมองว่าก่ออาชญากรรมได้ง่าย ที่จริงแล้วไม่ใช่
“คนที่ใช้ชีวิตในพื้นที่สาธารณะมีหลายกลุ่ม ส่วนหนึ่งที่เห็นเดินเหม่อลอย แน่นอนเราสันนิษฐานว่าป่วยทางจิต ที่ผ่านมาก็พยายามเสนอหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อย่างกระทรวงสาธารณะสุขว่าต้องเข้ามาแก้ปัญหา แต่กลับไม่รับการแก้ปัญหาอย่างจริงจัง ส่วนที่พม.บอกว่ามีการส่งนำส่งโรงพยาบาล ก็เหมือนกับว่า เหตุเกิดแล้วล้อมคอก ควรแก้เป็นรายบุคคล ไม่ใช่กวาดจับต้องใช้ผู้มีความชำนาญเฉพาะด้าน ไม่ใช่ลงไปกวาดจับแล้วคัดแยกเหมือนไม่ใช่คน ต้องคิดว่าทำอย่างไร คนเหล่านี้จะยืนอยู่ได้ในสังคม อย่างมีศักดิ์ศรี” นายสมพรกล่าว
นายธเนศร์ จรโณทัย ผู้ดูแลศูนย์คนไร้บ้านสุวิทย์วัดหนู กล่าวว่า ระบบการจับกุมแบบนี้ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง ต้องใช้ความอ่อนโยน ไม่ใช่จับๆไปรวมกันก่อน แล้วค่อยไปคัดกรอง นอกจากนี้ควรมีการประชาสัมพันธ์ล่วงหน้าให้คนเหล่านี้มีทางเลือก คนไร้บ้านส่วนใหญ่ทุพลภาพ เป็นผู้สูงอายุ มีปัญหาเรื้อรัง ตั้งใจออกจากบ้านเพราะไม่อยากเป็นภาระของครอบครัว จึงมาใช้ชีวิตข้างนอก จริงๆแล้วภาครัฐก็มาถูกทางที่มีการสร้างศูนย์ดูแลคนเหล่านี้ แต่การกวาดจับคราวละมากๆ ศูนย์ของภาครัฐก็ไม่พร้อมรองรับ ส่วนศูนย์เอกชนงบประมาณไม่มากเหมือนรัฐ แต่ก็พยายามช่วยเหลือ อย่างน้อยมีข้าวซึ่งบางครั้งได้มาจากวัด และมีเต๊นท์กางให้นอน
“คนเร่ร่อนเข้าไม่ถึงสวัสดิการรัฐ แม้แต่บัตรคนจน ก็เข้าไม่ถึงเพราะต้องใช้บัตรประชาชน เรียกว่า จนยิ่งกว่าจน เหมือนตายทั้งเป็น โดนรังแกก็ไม่กล้าแจ้งความ ส่วนใหญ่ใช้ชีวิตอยู่ในสวนสาธารณะ บางครั้งหาข้าวกินไมได้ตั้งแต่เช้าจนเย็น แต่ก็ดีกว่าอยู่ในศูนย์ เนื่องจากไม่มีอิสระ คนที่หนีออกมา เคยเล่าว่าถูกนำไปอยู่รวมกัน ทั้งคนปกติ และผู้ป่วยจิตเวช การไปอยู่ข้างใน ไม่ได้ยกคุณภาพชีวิต เหมือนพาไปติดคุก อาบน้ำนานก็ไมได้ เขาใช้ระบบฉีดน้ำ พอออกมาจากศูนย์ ชีวิตก็ไมได้ดีขึ้น ออกมาแล้วเดี๋ยวก็โดนกวาดจับอีก วนสู่ปัญหาเดิม เพราะไม่ได้แก้ที่ต้นเหตุ คนไร้บ้านจำนวนมากป่วย มีโรคประจำตัว พอถูกเอาไปรวมกัน 800-900 คน อยากทราบว่าพาเขาไปอยู่ไหน จะเยี่ยมได้ที่ไหน เราจะได้ติดตาม แต่ไม่มีข้อมูลพวกนี้เลย อยากให้ภาครัฐเปิดเผยข้อมูล” นายธเนศร์กล่าว
