“น้อยใจที่บนโลกนี้ ทำไมคนดีถึงไม่มีที่ให้ยืน ทำไมคนไม่ดี มีที่ให้ยืนอยู่นาน ถ้าบิลลี่ไม่ได้ทำงานนี้ เชื่อว่าความผิดจะไม่เกิด สิ่งที่เกิดขึ้น เชื่อว่าเหตุการณ์มันโยนมาจากการที่ปู่ถูกเผาบ้าน และบิลลี่ก็เข้าไปช่วยเหลือ” คือคำกล่าวของ ‘มึนอ’ ภรรยาบิลลี่หลังการพบชิ้นส่วนกระดูกที่ถูกเผา
พอละจี รักจงเจริญ หรือ บิลลี่ผู้หายตัวนาน 5 ปีเต็ม คือชาวกะเหรี่ยง สัญชาติไทยที่ได้รับเลือกจากชาวบ้านให้เป็นสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
ครอบครัวเปิดเผยภาพบิลลี่ในเครื่องแบบสมาชิก อบต. ที่ไม่ใช่รูปถ่ายที่สังคมไทยคุ้นตา ทว่า มีความหมายและสร้างความสะเทือนใจยิ่ง
“นึกถึงคำพูดของเขา ที่เขาสั่งไม่ให้ตามหา ไม่ให้เป็นห่วงเขา แต่หนูอาจจะทำสิ่งที่เขาขอไว้ไม่ได้ (ร้องไห้) คนทั้งคน ทำเหมือนเขาไม่มีความหมาย” มึนอ กล่าวทั้งน้ำตา
ยังมีอีก 2 ภาพ ที่สะท้อนบทบาทและตัวตนของบิลลี่ ที่แม้มีบัตรประชาชนไทย แต่ไม่ลืมรากเหง้าในชาติพันธุ์ของตน ไม่ลืมวิถีชีวิตดั้งเดิมที่สืบต่อจากบรรพบุรุษซึ่งอยู่อาศัยร่วมกับป่ามาเป็นเวลาช้านาน
“อยากฝากไปถึงกระบวนการ หรือคนที่ทำบิลลี่ว่า ถ้าครอบครัวญาติพี่น้องเขาเกิดเรื่องแบบนี้บ้าง จะคิดอย่างไร จะรู้สึกอย่างไร ทำไมทำกับบิลลี่ได้ถึงขนาดนี้ บิลลี่ไปทำอะไรผิด เขาถึงเอาขีวิตบิลลี่ไป จิตใจเขาไม่ใช่มนุษย์แล้วใช่ไหม ถึงทำได้ลงคอ”
คือเสียงจากภรรยา ที่คงไม่ต่างจากความรู้สึกของสังคมไทยในห้วงเวลานี้
