นับแต่วันที่ 29 ตุลาคมที่ผ่านมา เป็นวันที่สำนักพระราชวังอนุญาตให้ประชาชนเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพเบื้องหน้าพระบรมโกศ แสดงความอาลัยแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง เป็นวันแรก พสกนิกรต่างหลั่งไหลมาปักหลักบริเวณท้องสนามหลวง ชาวไทยจากทุกสารทิศเดินทางเข้าสู่เกาะรัตนโกสินทร์ ราวกับถนนทุกสาย รถราทุกคันมุ่งหน้าสู่พระบรมมหาราชวัง
การจราจรที่ขวักไขว่ ผู้คนมากมายมืดฟ้ามัวดิน หลายคนเดินทางเข้ากรุงเทพมหานครเป็นครั้งแรกในชีวิต หลายคนเพิ่งเคยเห็นท้องสนามหลวงอันกว้างใหญ่ด้วยตาตนเอง หางแถวที่ทอดยาวราวกับไม่มีที่สิ้นสุด เริ่มจากหัวแถวที่รอคอยข้ามคืน หรือเดินทางจากภูมิลำเนามารอคอยตั้งแต่ฟ้ายังไม่สาง เพียงได้กราบพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศสักครั้ง เพื่อแสดงความอาลัยพร้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้
ก่อนจะถึงวินาทีอันยิ่งใหญ่นั้น ต้องผ่านขั้นตอนสำคัญอะไรบ้าง ?
เริ่มจากต้องเดินทางมายังเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน มีการจัดรถประจำทางให้บริการฟรีจำนวนมาก มายังท้องสนามหลวงและพื้นที่ใกล้เคียง สามารถตรวจสอบรายละเอียดด้านเส้นทาง สายรถเมล์ และจุดจอดรถได้ที่ ฮอตไลน์ ขสมก. 1348 และฮอตไลน์ กระทรวงคมนาคม 1356
จุดจอดรับ-ส่งสำคัญ คือ หน้าโรงแรมรัตนโกสินทร์ เป็นจุดที่ใกล้และสะดวกต่อการเดินเท้าต่อไปในจุดอื่นๆ เมื่อถึงที่นี่แล้ว ให้ข้าม “ถนนอัษฎางค์” ไปยัง “คลองหลอดวัดเทพธิดาราม” ข้ามสะพานเหล็กขนานกับ “สะพานผ่านพิภพลีลา” จะเจอป้ายทางเข้าหมายเลข 8 บริเวณ “แม่พระธรณีบีบมวยผม”
เปิดกระเป๋าให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบว่าไม่มีอาวุธหรือของมีคม เสร็จแล้วให้ข้ามถนนไปยังท้องสนามหลวงอยู่ทางขวามือ จะพบทางเข้าให้ตรวจกระเป๋าอีกครั้ง แล้วก้าวเท้าเข้าสู่อาณาเขตของสนามหลวง
เมื่อเข้าสู่สนามหลวงแล้ว ให้มองหาจุดรับบัตรคิวเพื่อต่อแถวรอคอยเข้าสู่พระบรมมหาราชวัง โดยทั่วไปอยู่ริมสนามหลวงฝั่งตรงข้ามศาลฎีกา อย่างไรก็ตาม จุดรับบัตรคิวอาจเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์
เมื่อได้บัตรคิว ให้ต่อแถวแล้วรอคอย เจ้าหน้าที่จะทยอยให้ประชาชนเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ เดิมเปิดให้เข้าทาง “ประตูวิเศษไชยศรี” ทว่า นับแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน เป็นต้นไป สำนักพระราชวังแจ้งเปลี่ยนแปลงเส้นทาง โดยให้ใช้ “ประตูมณีนพรัตน์” เป็นประตูชั้นนอกทางฝั่งทิศเหนือเช่นเดียวกัน จากนั้นเลี้ยวขวาไปตามทาง ก่อนจะเลี้ยวซ้ายเข้าประตูวิหารยอดเข้าสู่อาณาเขตวัดพระศรีรัตนศาสดารามฝั่งทิศเหนือ แล้วจึงเลี้ยวซ้ายเดินตามทางพระระเบียงคดงดงามตระการตาด้วยจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง ฝีมือช่างชั้นเยี่ยม พร้อมด้วยโคลงจารึกประดับบนเสาเรียงรายตลอดแนว
จากจุดนี้ แถวพสกนิกรจะมุ่งไปทางประตูสนาม ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของพระระเบียงคด เพื่อเข้าสู่ถนนอมรวิถี บริเวณด้านหน้าพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหยสูรยพิมาน เดินตรงผ่านหน้าพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท แล้วเข้าสู่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สถานที่ประดิษฐานพระบรมศพ
เมื่อเสร็จสิ้นให้เดินออกทางประตูศรีสุนทร ตรงต่อไปยังประตูเทวาภิรมย์ เพื่อออกนอกพระบรมมหาราชวัง
อย่าลืมว่าระหว่างห้วงเวลาสำคัญ ต้องสำรวม งดถ่ายภาพ และกิริยาไม่เหมาะสม
ย้อนมาที่บรรยากาศบนพื้นที่กว้างใหญ่ของท้องสนามหลวง มีจอฉายวีดิทัศน์ขนาดใหญ่จำนวนหลายจอ ฉายสารคดีเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ให้พสกนิกรได้ชมพร้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณ นอกจากนี้ ยังมีการถ่ายทอดพระราชพิธีจากภายในพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง ทั้งการบำเพ็ญพระราชกุศลสวดพระอภิธรรมพระบรมศพในช่วงเช้า และการพระราชพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมพระบรมศพในช่วงค่ำ ให้ประชาชนที่อยู่ภายนอกได้รับชมอีกด้วย
ส่วนพื้นที่โดยรอบ เป็นที่ตั้งของเต็นท์มากมายอันจะช่วยอำนวยความสะดวก ร่วมแก้ไขปัญหา รวมถึงแจกจ่ายข้าวปลาอาหาร จุดสำคัญคือ “กองอำนวยการ” ตั้งอยู่ริมถนนคอนกรีตกลางสนามโดยมีบัลลูนสีขาวขนาดยักษ์บนท้องฟ้าเป็นจุดสังเกต หากมีข้อสงสัย หรือขัดข้องเรื่องใดๆ สามารถสอบถามและขอความช่วยเหลือได้ในจุดดังกล่าว
นอกจากนี้ บริเวณใกล้เคียง ยังเป็นที่ตั้งของจุดบริการต่างๆ เต็นท์ให้ยืมรถเข็นสำหรับผู้สูงอายุและคนพิการ ศูนย์ประชาสัมพันธ์และรับแจ้งเหตุ เป็นต้น รวมถึงเต็นท์บริการของมูลนิธิ จิตอาสา และภาคเอกชนซึ่งแจกอาหาร ขนม น้ำดื่มเย็นๆ ฟรี แสนชื่นใจ ส่วนรถสุขาเคลื่อนที่จะจอดให้บริการอยู่บริเวณริมทางคอนกรีตกลางท้องสนามหลวง ให้สังเกตป้ายสีน้ำตาล “บริการรถสุขา กองบัญชาการกองทัพไทย”
สำหรับการเตรียมตัวเบื้องต้น ควรนำอุปกรณ์กันแดดฝนไปให้พร้อม เช่น หมวก แว่นตากันแดด พัดคลายร้อน รวมถึงร่มและเสื้อกันฝน สิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้คือ ยาสำหรับผู้มีโรคประจำตัว หากรู้สึกไม่สบาย ให้สังเกตสัญลักษณ์กากบาทสีแดงบนพื้นขาวของหน่วยพยาบาล ตั้งโต๊ะประจำอยู่ตามจุดต่างๆ ทั้งในท้องสนามหลวง และรอบนอก เช่น หน้าโรงแรมรัตนโกสินทร์
ผู้ที่จะพาบุตรหลานไปด้วย ควรให้สวมใส่เสื้อผ้าที่มีกระเป๋า หรือเตรียมซองพลาสติกใสคล้องคอ สำหรับใส่บัตรแจ้งชื่อเด็ก ชื่อผู้ปกครองและเบอร์โทรศัพท์ ซึ่งจะมีจิตอาสาคอยสอบถามและกรอกบัตรหน้าประตูทางเข้าจุดต่างๆ เผื่อพลัดหลง เจ้าหน้าที่จะโทรติดตามและประกาศผ่านเครื่องขยายเสียง
นอกจากนี้ บริเวณท้องสนามหลวง ฝั่งตรงข้ามวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร ยังมีจุดบริการของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) “พม. เพื่อพ่อหลวง” ซึ่งมีการแจกสายรัดข้อมือเขียนข้อมูลเด็กและผู้สูงอายุด้วย
มาถึงประเด็นการแต่งกายสำหรับเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ ควรเป็นชุดสุภาพ ผู้ชายสวมเสื้อคอปกสีดำ กางเกงขายาว งดกางเกงยีนส์ รองเท้าหุ้มส้นสีดำ ผู้หญิง สวมชุดมีแขน กระโปรงยาวคลุมเข่า หรือผ้าถุง รองเท้าหุ้มส้นสีดำ นักเรียน นักศึกษา สามารถสวมเครื่องแบบตามระเบียบสถานศึกษา ส่วนชนเผ่า ให้สวมใส่เสื้อผ้าตามกลุ่มชาติพันธุ์ของตน
ส่วนผู้มีความหลากหลายทางเพศ “ผู้โน้มเอียงเป็นเพศชาย” ให้สวมกระโปรงหรือผ้าถุงเหมือนผู้หญิง “ผู้โน้มเอียงเป็นเพศหญิง” สามารถแต่งกายแบบสตรีได้ อย่างไรก็ตาม หากไม่มีความพร้อม ไม่ต้องกังวล เพราะนอกจากจะมีกลุ่มจิตอาสาที่นำเสื้อ ผ้าถุง รองเท้าหุ้มส้นสีดำที่ถูกระเบียบ มาให้ประชาชนได้ยืมสวมใส่ก่อนเข้าสู่ประตูพระบรมมหาราชวังแล้ว ทางสำนักพระราชวังจะมีเจ้าหน้าที่ตรวจสอบความเรียบร้อยมีเครื่องแต่งกายให้บริการฟรีเช่นกัน เพียงนำบัตรประชาชนมาแลกให้แก่เจ้าหน้าที่ และเมื่อใช้งานเสร็จก็นำมาแลกคืน
ทั้งหมดนี้ เป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการเตรียมความพร้อมในการเดินทางไปร่วมแสดงความอาลัย และกราบถวายบังคมพระบรมศพหน้าพระบรมโกศของพระมหากษัตริย์อันเป็นที่เทิดทูนเหนือเกล้า พระผู้ซึ่งสถิตอยู่ในใจของปวงชนชาวไทยตราบชั่วนิรันดร์
