เมื่อวันที่ 2 กันยายน ผู้สื่อข่าวรายงานว่า กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) แถลงชี้แจงการออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2562 เพื่อยกเว้นสารสกัดจากกัญชา และกัญชง และบางส่วนของพืชกัญชงไม่ต้องถูกควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 ให้สามารถนำไปใช้ในอุตสาหกรรมประเภทต่างๆ เช่น อาหาร เครื่องสำอาง ผลิตภัณฑ์สมุนไพร และยา
นพ.สุขุม กาญจนพิมาย ปลัด สธ. แถลงว่า รัฐบาลเห็นความสำคัญของกัญชาและกัญชง ซึ่งแม้จะเป็นพืชที่ถูกควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 ตามพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2562 แต่เนื่องจากในพืชทั้งสองชนิดนี้ มีสารสำคัญหลายชนิด ที่สำคัญคือ สารเตตราไฮโดรแคนนาบินอล หรือสารทีเอชซี (THC) ซึ่งมีประโยชน์ทางการแพทย์ แต่ก็มีฤทธิ์ที่ก่อให้เกิดผลต่อจิตและประสาท และสารแคนนาบิไดออล หรือสารซีบีดี (CBD) ที่มีประโยชน์ทางการแพทย์มากแต่ไม่มีผลต่อจิตและประสาท ซึ่งพืชกัญชง (Hemp) กฎหมายในปัจจุบันเอื้อให้มีการใช้ประโยชน์จากเส้นใยเป็นหลัก และในระยะ 3 ปีแรก ก็มีเฉพาะหน่วยงานของรัฐเท่านั้นที่จะขออนุญาตได้ ซึ่งเห็นว่าไม่เพียงพอ จึงเปิดกว้างเพื่อให้มีการใช้ประโยชน์จากส่วนอื่นให้คุ้มค่า และต้องให้ประชาชน เกษตรกร สามารถขออนุญาตได้ด้วย เพื่อเป็นการสร้างรายได้ให้กับเกษตรกร รวมทั้งเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้กัญชงเป็นพืชเศรษฐกิจ สามารถปลูกและนำไปผลิตในอุตสาหกรรมประเภทต่างๆ เช่น อาหาร เครื่องสำอาง สมุนไพร ยา นำรายได้เข้าสู่ประเทศ
“จึงได้มอบนโยบายให้ปลัด สธ.ปรับปรุงกฎระเบียบที่มีอยู่เกี่ยวกับกัญชาและกัญชง ซึ่งในเบื้องต้นได้ออกประกาศฯ ยกเว้นสารสกัดในกัญชงและกัญชา รวมทั้งบางส่วนของพืชกัญชงให้ไม่ต้องถูกควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 จากเดิมที่มีการยกเว้นเฉพาะเปลือกแห้ง แกนลำต้นแห้ง เส้นใยแห้ง ทั้งนี้ ขอเน้นย้ำว่า รัฐบาลมีความตั้งใจจริงที่จะพัฒนาให้พืชกัญชาและพืชกัญชงเป็นพืชที่สร้างมูลค่าในเชิงเศรษฐกิจ สร้างรายได้ให้กับประชาชน และเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาและสร้างนวัตกรรมจากสมุนไพรไทยไปพร้อมกับการทำให้ประชาชนสามารถเข้าถึงยา เข้าถึงการรักษาที่มีมาตรฐานอย่างถ้วนหน้า” นพ.สุขุม กล่าว
ทางด้าน นพ.ธเรศ กรัษนัยรวิวงค์ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กล่าวว่า เพื่อรองรับนโยบายในการส่งเสริมการปลูกกัญชงเป็นพืชเศรษฐกิจ สธ.จึงได้ออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2562 โดยสาระสำคัญคือ กัญชาและกัญชง ยังคงการควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 และยังต้องขออนุญาตปลูกเช่นเดิม โดยการอนุญาตต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการควบคุมยาเสพติดให้โทษก่อน และมีการกำหนดชื่อกัญชงแยกกับกัญชาให้ชัดเจน เพื่อให้ง่ายต่อการกำหนดมาตรการการอนุญาต การกำกับดูแลส่งเสริมให้ปลูกกัญชาเป็นพืชเศรษฐกิจ นอกจากนี้ ในการยกเว้นการควบคุมสารสกัดกัญชาและกัญชง และบางส่วนของพืชกัญชงให้ไม่เป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 เจตนาเพื่อให้มีการนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตยา สมุนไพร อาหาร หรือเครื่องสำอาง เพื่อนำรายได้เข้าประเทศโดยมีการยกเว้นสารซีบีดีบริสุทธิ์ (THC ไม่เกิน 0.01%) เนื่องจากไม่มีฤทธิ์ในการเสพติด วัตถุประสงค์เพื่อนำไปใช้เป็นสารมาตรฐานในห้องปฏิบัติการเท่านั้น สารสกัดหรือผลิตภัณฑ์สารสกัดกัญชา กัญชงที่มีซีบีดี เป็นส่วนประกอบหลักและมีปริมาณทีเอชซี ไม่เกิน 0.2% ซึ่งจัดเป็นยาหรือสมุนไพร เมล็ดกัญชงหรือน้ำมันจากเมล็ดกัญชง นำไปเป็นส่วนประกอบในอาหารได้ และน้ำมันจากเมล็ดกัญชงสามารถนำไปเป็นส่วนประกอบในเครื่องสำอางได้
นพ.ธเรศ กล่าวว่า ภายในระยะ 5 ปีแรก นับแต่วันที่ประกาศนี้มีผลบังคับใช้ ให้การยกเว้นนี้ใช้เฉพาะกับผู้ผลิตภายในประเทศเท่านั้น เพื่อเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนผู้ประกอบการภายในประเทศ สำหรับการนำเข้าไม่ได้ยกเว้นแต่อย่างใด ยังคงเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 ซึ่งภายหลังการออกประกาศนี้ อย.จะต้องออกกฎ ระเบียบสำหรับผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ยา ผลิตภัณฑ์สมุนไพร อาหาร เครื่องสำอาง เพื่อให้รองรับการนำกัญชงไปใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์นั้นๆ พร้อมกันนี้ จะเสนอแก้ไขกฎกระทรวงการอนุญาตเกี่ยวกับกัญชง พ.ศ.2559 จากเดิมที่มีบทเฉพาะกาล 3 ปี ให้เฉพาะหน่วยงานของรัฐขออนุญาตได้ เป็นเปิดกว้างให้ภาคส่วนอื่นๆ สามารถขออนุญาตและพัฒนาการปลูกกัญชงไปใช้ในอุตสาหกรรมอื่น นอกเหนือจากเดิมที่เน้นการใช้ประโยชน์เส้นใย ตลอดจนปรับแก้ไขการกำกับดูแล กระบวนการอนุญาตให้มีความรวดเร็วขึ้น อย่างไรก็ตาม ได้มีข้อคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ และภาคประชาชน เกี่ยวกับรายละเอียดบางประการ ในประกาศทั้ง 2 ฉบับ ซึ่งสธ.จะมีการประชุมร่วมกับผู้เกี่ยวข้อง และเครือข่ายประชาสังคมกัญชาเพื่อการแพทย์สำหรับประชาชน เพื่อหาข้อสรุปต่อไป
