เวลาเหลือน้อย ต้องเร่งทำงานไม่ยุ่งยาก

ฟุตโน้ต หรือเชิงอรรถอ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลความรู้ มีนักปราชญ์บอกว่าเป็นอุปกรณ์สำคัญมากในงานวิชาการศึกษาค้นคว้าวิจัยทั่วโลก

ผมได้รับประโยชน์มากๆ และหลากหลาย ทั้งโดยตรงและโดยอ้อมจากฟุตโน้ตเหล่านั้น เพื่อติดตามค้นหาข้อมูลและความรู้ ใช้เขียนหนังสือเลี้ยงชีพชอบ

ดังนั้น จึงไม่เคยปฏิเสธหรือมองข้ามความสำคัญของฟุตโน้ต

กรณีที่ไม่ทำฟุตโน้ตในงานเขียนทั้งหมดของตัวเอง ก็เพราะผมไม่ได้ทำงานวิชาการค้นคว้าวิจัย แต่ถือเป็นงานประเภทคอลัมน์สารคดีแบ่งปันความรู้สู่สาธารณะ ไม่มีรูปแบบตายตัวเหมือนงานวิชาการ

จึงมักเขียนตามความถนัดส่วนตัว ซึ่งมีพัฒนาการไปตามอายุขัยและประสบการณ์ของใครของมัน

โดยรวบรวมงานวิชาการเก่าๆของนักปราชญ์บัณฑิตและครูบาอาจารย์ผู้ใหญ่ที่ทำไว้ ก่อนนานแล้ว (แต่ไม่มีใครรู้ หรือเป็นที่รู้ในวงแคบ) มาเรียบเรียงใหม่ให้อ่านง่าย สบายมาก อย่างสั้นๆ ตรงไปตรงมา

เพื่อคนอ่านทั่วไปที่เป็นสามัญชน (ไม่ใช่นักวิชาการ) เข้าถึงอย่างรวดเร็ว จึงไม่มีเวลาและที่ว่างสำหรับฟุตโน้ต

ไม่มีฟุตโน้ต ไม่น่าเชื่อถือ

ผู้อ่านหลายคนมีเมตตาและปรารถนาดี พยายามบอกหลายครั้งว่าหนังสือเล่มๆที่ผมเขียนมาแล้วหลายเล่มไม่มีฟุตโน้ต ไม่อ้างอิง เช่น เกี่ยวกับประวัติศาสตร์โบราณคดี, วรรณคดี, ดนตรีและนาฏศิลป์ ฯลฯ

ทำให้อาจารย์มหาวิทยาลัยกลุ่มหนึ่งรับไม่ได้ แล้วมีปฏิกิริยาต่อต้านด้วยการบอกนักศึกษาว่าเป็นหนังสือไม่น่าเชื่อถือ เชื่อถือไม่ได้ ห้ามใช้อ้างอิง

ขอชื่นชมยกย่องว่าอาจารย์เหล่านั้นทำถูกต้องแล้วที่บอกความจริงแก่นักศึกษา ให้พวกเขาต้องหาอ่านงานวิชาการแท้ๆ จึงขอขอบคุณไว้ตรงนี้

แต่กรุณาอธิบายพัฒนาการของการเขียนพรรณนาโวหารของไทยแบบตำนานพงศาวดารให้นักศึกษารู้ด้วย

[นักปราชญ์ไทยสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ รวมถึงสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กับสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และหลังจากนั้น ล้วนเขียนความรู้หลากหลายตามขนบพรรณนาโวหาร (ไม่มีฟุตโน้ต) สืบทอดจากตำนานมหาวงศ์ (พงศาวดารลังกา) ที่พบร่องรอยเก่าสุดตั้งแต่ยุคต้นอยุธยา ราวเรือน พ.ศ. 2000

ครั้นหลังรับแบบแผนเขียนความรู้จากตะวันตก ก็ปรับใช้อย่างกลมกลืนโดยใส่อ้างอิงอยู่ในตัวบท บางทีใส่วงเล็บ หรือแทรกไว้ที่ใดที่หนึ่งตามที่เห็นเหมาะ ซึ่งต่างจากที่ถือเป็นมาตรฐานวิชาการปัจจุบัน แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่อ้างอิง]

แท้จริงแล้วผู้อ่านทุกคนมีสิทธิ์ชื่นชมและชิงชังหนังสือทุกเล่มที่เสีย ทรัพย์ซื้อหาไปอ่าน ไม่มีอะไรผิดกติกา และไม่ต้องถนอมน้ำใจคนเขียนกับคนพิมพ์

เวลาเหลือน้อย ผมต้องเอาเวลาที่มีไม่มากเร่งรัดตัวเองเขียนงานไม่ยุ่งยากที่ตั้งใจจะเขียนให้เสร็จก่อนหมดเวลา

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่