นางอัญชนา ตราโช รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กล่าวถึงผลติดตามหลังการดำเนินโครงการส่งเสริมการใช้เครื่องจักรกลการเกษตรทดแทนแรงงาน ปี 2561 ว่า วัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการใช้เครื่องจักรกลทางการเกษตรทดแทนแรงงาน สามารถลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการสถาบันเกษตรกร และให้บริการสมาชิกและประชาชนในพื้นที่ใกล้เคียง โครงการดังกล่าว มีกรมส่งเสริมสหกรณ์ เป็นเจ้าภาพ มีการดำเนินการสนับสนุนเครื่องจักรกลฯ ในปี 2561 รวม 27 จังหวัด โดยสนับสนุนอุปกรณ์ให้แก่สหกรณ์ แบ่งเป็นอุปกรณ์ประเภทปศุสัตว์ 32 แห่ง อุปกรณ์ประเภทพืช 21 แห่ง และอุปกรณ์ประเภทประมง 3 แห่ง รวม 56 แห่ง โดยสนับสนุนเงินอุดหนุนสำหรับจัดซื้อเครื่องจักรกลการเกษตร ไม่เกิน 70% และสหกรณ์จ่ายสมทบในส่วนที่เหลือ อีก 30%
ทั้งนี้ สศก. ได้ติดตามและประเมินผลสัมฤทธิ์โครงการจากสหกรณ์ที่ขอรับการสนับสนุนรถเกี่ยวนวดข้าวจำนวน 11 แห่ง ในพื้นที่ 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ อุตรดิตถ์ มุกดาหาร ร้อยเอ็ด สุรินทร์ และชัยนาท โดยสำรวจสมาชิกสหกรณ์ 212 ราย ผลการประเมินเบื้องต้น พบว่า ที่ผ่านมา สหกรณ์ส่วนใหญ่ยังไม่เคยมีรถเกี่ยวนวดข้าวมาก่อน โดย 90% ใช้วิธีการจ้างรถเกี่ยวนวดข้าวจากผู้ประกอบการเอกชน และหลังจากเข้าร่วมโครงการ ในปีเพาะปลูกข้าวนาปี 2561/62 สหกรณ์ได้รับจัดสรรรถเกี่ยวนวดข้าวครบทุกแห่ง และดำเนินการให้บริการรถเกี่ยวนวดข้าวแก่สมาชิกสหกรณ์และเกษตรกรทั่วไปรวม 1,021 ราย คิดเป็นพื้นที่ 12,177 ไร่ หรือเฉลี่ยรายละ 11.93 ไร่ คิดเป็นมูลค่าการให้บริการ 5.30 ล้านบาท
นางอัญชนา กล่าวว่า ด้านการลดต้นทุนค่ารถเกี่ยวนวดข้าวของสมาชิกสหกรณ์/เกษตรกรทั่วไป พบว่า สหกรณ์คิดอัตราค่าใช้บริการเฉลี่ยไร่ละประมาณ 435 บาท ขณะที่ผู้ประกอบการเอกชนคิดอัตราค่าใช้บริการเฉลี่ยไร่ละประมาณ 528 บาท ซึ่งช่วยลดต้นทุนค่ารถเกี่ยวนวดข้าวไร่ละ 93 บาท คิดเป็นมูลค่าต้นทุนที่ลดลงรวมทั้งสิ้น 1.13 ล้านบาท โดยผู้ใช้บริการเห็นว่าการใช้บริการรถเกี่ยวข้าวของสหกรณ์ถูกกว่าผู้ประกอบการเอกชน ซึ่งนอกจากช่วยลดต้นทุนแล้ว ผลผลิตยังมีคุณภาพ เกิดความเสียหายต่อผลผลิตน้อย และสามารถเก็บเกี่ยวได้ทันเวลา
อย่างไรก็ตาม ในปี 2562 กระทรวงฯ ยังคงดำเนินโครงการส่งเสริมการใช้เครื่องจักรกลทางการเกษตรอย่างต่อเนื่องโดยสนับสนุนเครื่องจักรกลทางการเกษตรให้แก่สหกรณ์ และพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการเครื่องจักรกลทางการเกษตรในสถาบันเกษตรกรซึ่ง สศก. จะได้ดำเนินการติดตามและประเมินผลสัมฤทธิ์โครงการเพื่อเป็นแนวทางในการเสนอแนะและปรับปรุงการดำเนินโครงการให้มีประสิทธิภาพต่อไป
