| ที่มา | คอลัมน์ "มติชนมติครู" |
|---|---|
| ผู้เขียน | จตุพร ตระกูลปาน |
กิจกรรมสำคัญของโรงเรียนทุกโรงเรียนกิจกรรมหนึ่ง ซึ่งนักเรียนทุกคนให้ความสำคัญ และเฝ้าคอยอย่างใจจดใจจ่อ อยากให้กิจกรรมนั้นมาถึงโดยเร็ว กิจกรรมที่ว่านั้นก็คือกิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายใน หรือที่นักเรียนเรียกกันว่า กีฬาสี นั่นเอง
โรงเรียนสระบุรีวิทยาคมเป็นโรงเรียนหนึ่งที่จัดกิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายใน โดยในปีการศึกษา 2562 นี้ ได้จัดงานโดยใช้ชื่อว่า “ราชพฤกษ์เกมส์” 117 ปี สระบุรีวิทยาคม โดยมีการแข่งขันกีฬาประเภทต่างๆ กว่า 20 ชนิด ทั้งกีฬาสากล เช่น ฟุตบอล กีฬาพื้นบ้าน เช่น วิ่งวัว กีฬาสร้างสรรค์ เช่น กอล์ฟคนจน กรีฑาประเภทลู่ ประเภทลาน รวมทั้ง การประกวดขบวนพาเหรด และการประกวดกองเชียร์ด้วย การดำเนินการทั้งหมด คณะกรรมการนักเรียนเป็นผู้ดำเนินงาน คณะครูเป็นเพียงที่ปรึกษา โดยมีฝ่ายบริหารเป็นผู้อำนวยความสะดวก และมีเครือข่ายผู้ปกครองเป็นผู้สนับสนุนในด้านต่าง ๆ
กิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายในของโรงเรียนสระบุรีวิทยาคม กำหนดให้เป็นกิจกรรมที่นักเรียนมีบทบาทเป็นผู้ดำเนินการในการจัดกิจกรรมต่างๆ ซึ่งสอดคล้องกับอัตลักษณ์ของโรงเรียนคือ “สร้างกิจกรรม ทำด้วยตนเอง” กล่าวได้ว่างานนี้เป็นงานของนักเรียน ครูมีหน้าที่ให้คำปรึกษาเท่านั้น โดยโรงเรียนสระบุรีวิทยาคมมีวัฒนธรรมการจัดการกับเรื่องนี้ในรูปแบบของคณะสี โดยมีทั้งหมด 4 คณะสี ได้แก่ คณะสีฟ้า คณะสีเหลือ คณะสีชมพู คณะสีเขียว และมีคณะสีพิเศษ 1 คณะ คือคณะสีขาว ซึ่งเป็นคณะกรรมการนักเรียนที่เป็นฝ่ายจัดการแข่งขัน คณะสีแต่ละคณะสีจะมีโครงสร้างการบริหารงาน คือ มีประธานสี ประธานฝ่ายต่างๆ เช่น ประธานเชียร์ ประธานพาเหรด ประธานกีฬา ประธานสวัสดิการ และยังมีตำแหน่งต่างๆ ตามโครงสร้าง ซึ่งเป็นนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยนักเรียนที่เป็นประธานตำแหน่งต่างๆ นั้น มาจากการเลือกตั้งกันภายในคณะสี
การแข่งขันกีฬาดำเนินการเป็น 2 รอบ คือ รอบคัดเลือกซึ่งจะจัดการแข่งขันประมาณ 1 เดือนก่อนวันงานกีฬาสี และรอบชิงชนะเลิศจะจัดในวันงาน ซึ่งปีนี้กำหนดจัดขึ้นในวันที่ 22-23 สิงหาคม 2562 การแข่งขันกีฬาเป็นหน้าที่ของประธานกีฬา และกรรมการฝ่ายกีฬาในการบริหารจัดการนักเรียนในคณะสีของตน เริ่มตั้งแต่คัดตัวนักกีฬา ฝึกซ้อม และส่งตัวนักกีฬาเข้าแข่งขันตามกำหนด
การประกวดพาเหรดจะประกวดกันในวันงานวันแรก โดยในแต่ละปีจะมีแนวคิดในการสร้างสรรค์ที่แตกต่างกัน เช่นในปีนี้แต่ละคณะสีได้นำตัวละครในวรรณคดีไทยมาเป็นแนวคิดหลัก เช่น ฟ้าอนันตนาคราช เหลืองพยัคฆ์เวนไตย ชมพูวิไลไอราวัณ เขียวพญาสดายุ โดยในแต่ละขบวนจะมีการผูกเรื่องเป็นเรื่องราว มีการแสดงประกอบ รวมทั้ง ยังมีขบวนที่เกี่ยวกับประเด็นทางสังคมที่กำลังอยู่ในความสนใจรวมอยู่ด้วย เช่น มีขบวนต่อต้านการพนันออนไลน์ ขบวนของผู้มีความหลากหลายทางเพศ LGBT เป็นต้น ขบวนพาเหรดของแต่ละคณะสีนั้นดำเนินการมาเป็นแรมเดือน โดยใช้เวลาว่างหลังเลิกเรียนในการประดิษฐ์สิ่งของ อุปกรณ์ประกอบต่างๆ ผู้ดำเนินการในส่วนของขบวนพาเหรดนี้ส่วนใหญ่จะเป็นนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
การประกวดกองเชียร์เป็นกิจกรรมที่ถือได้ว่าเป็นกิจกรรมที่น่าสนใจที่สุด รวมทั้ง แต่ละคณะสีให้ความสำคัญมากที่สุด เพราะเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้เวลาในการเตรียมการ เตรียมอุปกรณ์ คิดท่าประกอบการเชียร์ และซ้อมเป็นเวลากว่าหนึ่งเดือน รวมทั้ง เป็นกิจกรรมที่ใช้คนจำนวนมากเรียกได้ว่าเป็นกิจกรรมที่ทุกคนในคณะสีต้องมีส่วนร่วม เช่น ม.6 เป็นผู้สร้างสรรค์รูปแบบการเชียร์ ม.4 เป็นกองเชียร์ที่อยู่บนอัฒจันทร์ ม.ต้น เป็นกองเชียร์ที่อยู่ด้านข้างอัฒจันทร์ การประกวดกองเชียร์ของโรงเรียนสระบุรีวิทยาคมมีเอกลักษณ์ คือ กองเชียร์ประกอบไปด้วย 3 ส่วน คือ กองเชียร์บนอัฒจันทร์ กองเชียร์ด้านล่าง และผู้นำเชียร์ โดยการประกวดแบ่งออกเป็น 3 รอบการแสดง ได้แก่ รอบเพลงเทิดพระเกียรติ รอบเพลงสถาบัน และรอบเพลงอิสระ
ทุกกิจกรรมไม่ว่าจะเป็นการซ้อม การแข่งกีฬากรีฑา การสร้างสรรค์ขบวนพาเหรด การซ้อมเชียร์ การสร้างอุปกรณ์ประกอบการเชียร์ ทุกกิจกรรมขับเคลื่อนผ่านการบริหารงานของนักเรียนแต่ละคณะสี ซึ่งนักเรียนทุกคนได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมตามบทบาทหน้าที่ มีผู้นำผู้ตาม เกิดความเป็นรุ่นพี่รุ่นน้อง มีการประชุม การคิดวางแผนการปฏิบัติงาน การลงมือปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ซึ่งในการทำกิจกรรมนั้นนักเรียนย่อมพบปัญหาแน่นอน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องกระทบเวลาเรียน เรื่องการทำงานร่วมกับคนหมู่มาก ปัญหาความคิดเห็นที่แตกต่าง ที่ต้องตัดสินใจ การแก้ปัญหา สิ่งต่างๆ เหล่านี้เป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้กับสิ่งที่เรียกว่า “ทักษะชีวิต”
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้กำหนดให้ทักษะชีวิตเป็นสมรรถนะสำคัญที่ผู้เรียนทุกคนพึงได้รับการพัฒนา โดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้กำหนดความหมาย และองค์ประกอบของทักษะชีวิตไว้ว่า “ทักษะชีวิตเป็นความสามารถของบุคคลที่จะจัดการกับปัญหาต่าง ๆ รอบตัวในสภาพสังคมปัจจุบันและเตรียมพร้อมสำหรับการปรับตัวในอนาคต” โดยมีองค์ประกอบ 4 องค์ประกอบ ดังนี้ 1) การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น 2) การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ 3) การจัดการกับอารมณ์และความเครียด 4) การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น จะเห็นได้ว่ากิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายในนั้นเป็นกิจกรรมที่สามารถพัฒนาทักษะชีวิตของนักเรียนได้เป็นอย่างดี โดยสามารถวิเคราะห์ในภาพรวมเป็นตารางได้ดังต่อไปนี้
จากที่กล่าวมาข้างต้น จะเห็นได้ว่ากิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายในนั้น เป็นกิจกรรมที่สามารถพัฒนาทักษะชีวิตของผู้เรียนได้เป็นอย่างดี แต่ก็ใช่ว่าจะมีแต่ส่วนดีเพียงอย่างเดียว ปัญหาก็มีเช่นกัน เพราะเหรียญมีสองด้านเสมอ เช่น ค่าใช้จ่ายส่วนเกินที่เป็นความต้องการของนักเรียนเอง (ซึ่งในส่วนนี้ผู้เขียนคิดว่าเป็นการฝึกให้ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์ และแก้ปัญหาอย่างหนึ่ง) หรือจะเป็นเรื่องของเวลา เช่น ใกล้จะถึงวันงานแล้วแต่พาเหรดยังไม่เสร็จ ก็ต้องไปขอเวลาเรียนจากครู ซึ่งก็อยู่ในดุลยพินิจของครูแต่ละท่าน (ในประเด็นนี้ผู้เขียนคิดว่านักเรียนจะได้รู้จักกับการบริหารเวลา)
ปัญหาที่เกิดจากกิจกรรมการแข่งขันกีฬาภายในยังมีอีกมากมายเกินกว่าจะพรรณนา แต่ที่สำคัญกว่าสิ่งอื่นใดคือ โรงเรียนต้องมองว่า นั่นคือโอกาสในการที่จะพัฒนาทักษะชีวิตของผู้เรียนผ่านการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง และอย่าลืมว่ากีฬาสีเป็นประสบการณ์ชีวิตที่น่าประทับใจที่สุดเหตุการณ์หนึ่งในโรงเรียน
