‘ทวี’ หนุนสร้างการรับรู้ ‘แผนธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน’ แนะหาสมดุลระหว่างนักปกป้องสิทธิมนุษยชน นายทุน และ รัฐ เพื่อการคุ้มครอง ลดการเผชิญหน้า ร่วมพัฒนาชาติ พร้อมกับยกระดับนิติธรรมของประเทศไทย
เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ ที่โรงแรมเบสท์เวสเทิร์น พลัส แวนดา แกรนด์ นนทบุรี พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม กล่าวปาฐกถาพิเศษ ระหว่างเปิดการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อสร้างการรับรู้และขับเคลื่อนแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 5 (พ.ศ.2566-2570) : นักปกป้องสิทธิมนุษยชน โดยระบุว่า ผมยินดีและมีความตั้งใจมาร่วมการประชุมเชิงปฏิบัติการ มาร่วมสร้างการรับรู้ ขับเคลื่อนแผนสิทธิมนุษยชนฉบับที่ 5 โดยเฉพาะในกลุ่มนักปกป้องสิทธิมนุษยชน เนื่องจากหลักสิทธิมนุษยชน หลักประชาธิปไตย ไม่อาจแยกออกจากหลักนิติธรรม เป็นนโยบายหลักของรัฐบาล ที่นำโดยนายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ตามที่ได้แถลงไว้เป็นคำมั่นสัญญาประชาคม ว่าในการบริหารราชการแผ่นดินครบ 4 ปีจะวางรากฐาน หลักนิติธรรม ซึ่งการประชุมในประเด็นการสร้างการรับรู้ สร้างความเข้าใจให้ทุกภาคส่วน ซึ่งเป็นการจัดกิจกรรมในช่วงสังคมไทยมีความซับซ้อนทางความคิด จึงถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญ เพราะ “ความคิด” จะแปรเปลี่ยนไปสู่ คำพูด ก่อนนำไปสู่สิ่งที่เรียกว่า การกระทำ ฉะนั้น ความคิดจึงมีความสำคัญ ไม่ว่าคิดอย่างไรแต่นั่นคือชีวิตที่คุณเลือก
พ.ต.อ.ทวีกล่าวว่า หลักนิติธรรม ผ่านการดำเนินนโยบายของรัฐในหลายทศวรรษที่ผ่านมา ต้องยอมรับว่าประเทศไทยยังอยู่ในกลุ่มที่ต้องพัฒนา จากดัชนีหลักนิติธรรม (Rule of Law Index) ที่ได้เพียง 0.49 จากคะแนนเต็ม 1 ของปี 2566 ซึ่งต่ำกว่าปี 2565 ที่ได้ 0.50 รวมถึงคะแนนดัชนีในหัวข้อหลักสิทธิ เสรีภาพ แต่เมื่อมีสัญญาประชาคมแล้วก็หนีไม่พ้นในการให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมเพื่อยกระดับหลักนิติธรรมด้วย
พ.ต.อ.ทวีกล่าวว่า ขณะที่นักปกป้องสิทธิมนุษยชนนั้น ต้องเผชิญหน้ากับทั้งรัฐกับนักลงทุน, นักพัฒนา หรือที่เรียกกันว่า “นายทุน” บางครั้งในวิธีคิดของรัฐ ที่ต้องการพัฒนาให้เป็นไปตามนโยบาย แต่นักสิทธิมนุษยชนจะคำนึงถึงสิทธิของพลเมือง กลายเป็นการเผชิญหน้าแบบคู่ขนาน เกิดการกระทบกระทั่งระหว่างกัน ที่เริ่มจากระดับเบาไปหาหนัก ตั้งแต่ การข่มขู่ การใช้กฎหมายฟ้องปิดปาก การทำร้ายร่างกาย จนไปถึงการทำให้สูญหาย เช่นกรณีนายพอละจี รักจงเจริญ หรือ “บิลลี่” แกนนำชุมชนกะเหรี่ยงบ้านโป่งลึก-บางกลอย เป็นต้น ซึ่งการสร้างการรับรู้ สร้างความเข้าใจให้เป็นไปตามแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 5 จึงเป็นเรื่องสำคัญโดยเฉพาะกระทรวงยุติธรรม ในฐานะที่อยู่ตรงกลางเพื่อธำรงไว้ซึ่งความยุติธรรม
“สิ่งหนึ่งที่พยายาม คือ จะทำอย่างไรให้ความยุติธรรม ธำรงไว้สูงสุด เกิดความศักดิ์สิทธิ์ ตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ” พ.ต.อ.ทวีระบุ
พ.ต.อ.ทวีกล่าวว่า เวทีแห่งนี้เป็นของทุกภาคส่วน เป็นการเปิดพื้นที่ของการแลกเปลี่ยนความเห็น ใช้เหตุผล ไม่มีความขัดแย้ง ถือเป็นการเสวนา ไม่ใช่การโต้วาที ซึ่งในมุมมองตนเชื่อว่าความสอดคล้องระหว่างกฎหมายกับความยุติธรรม ต้องมีองค์ประกอบ 2 ส่วน คือ 1.หลักการและเหตุผล 2.ศีลธรรมและจริยธรรม จึงจะเป็นทิศทางของการสร้างหลักนิติธรรม ที่สามารถใช้กฎหมายให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายซึ่งปรากฏในหมายเหตุท้ายพระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)
“ประเทศไทยถือเป็นชาติแรกในเอเชียที่มี ‘แผนปฏิบัติการระดับชาติว่าด้วยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนฯ’ แต่รัฐอาจจะอ่อนในเรื่องการสร้างการรับรู้ จากที่ผ่านมา หลายประเด็นของการยกระดับแผนให้เป็นกฎหมาย ทำให้ประชาชนขาดการสร้างความเข้าใจ กฎหมายที่ได้จึงมีลักษณะอำนาจนิยมมากจนเกินไป ฉะนั้น การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อการสร้างการรับรู้และขับเคลื่อนแผนสิทธิมนุษยชน ฉบับที่ 5 ในครั้งนี้ จึงเป็นเวทีกิจกรรมเพื่อหาสมดุลของการปฏิบัติ เป็นส่วนสำคัญของการขับเคลื่อนประเทศให้สามารถฟื้นฟู ‘หลักนิติธรรม’ ให้เกิดส่งเสริมปกป้อง คุ้มครองให้กับกลุ่มนักปกป้องสิทธิมนุษยชนให้ได้รับการช่วยเหลือ เกิดกลไกการคุ้มครองที่มีประสิทธิภาพ สอดคล้อง ตามหลักสากล เป็นที่ยอมรับกับประชาชนและนานาชาติ” พ.ต.อ.ทวีกล่าวปิดท้าย
