กรณี อาจารย์ นักวิชาการ และศิลปิน รวม 118 ราย ในนาม “นักกิจกรรมวัฒนธรรมเพื่อประชาธิปไตย” (กวป.) ได้ส่งจดหมายเปิดผนึกถึงพิพิธภัณฑ์ศิลปะกวางจู ประเทศเกาหลีใต้ กรณีนำผลงานของ รศ.สุธี คุณาวิชยานนท์ ร่วมจัดแสดงในนิทรรศการชุด ‘The Truth_ to Turn It Over’ ในเทศกาลประชาธิปไตย สิทธิมนุษยชน และสันติภาพ เพื่อรำลึกเหตุการณ์ 18 พฤษภาคม ค.ศ.1980 ระหว่างวันที่ 10 พ.ค.-15 ส.ค. นี้ โดยกลุ่ม กวป.ได้แสดงความกังวลเกี่ยวกับแนวทางศิลปะของ รศ.สุธี กับจุดยืนทางการเมือง และจิตวิญญาณการต่อสู้ของชาวกวางจู โดยมีรายชื่อส่วนใหญ่เป็นศิลปิน นักวิชาการด้านวัฒนธรรม นักเขียน และอาจารย์มหาวิทยาลัย อาทิ เกษม เพ็ญภินันท์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ยุกติ มุกดาวิจิตร คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ม.ธรรมศาสตร์, เวียงรัฐ เนติโพธิ์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ลักขณา ปันวิชัย หรือ “คำ ผกา” นักเขียน, กฤช เหลือลมัย กวีและนักวาดการ์ตูน, อุทิศ เหมะมูล นักเขียนรางวัลซีไรต์, อนุสรณ์ ติปยานนท์ คอลัมนิสต์ชื่อดัง เป็นต้น ตามที่ได้รายงานข่าวไปแล้วนั้น
นักวิชาการถาม ภัณฑารักษ์ เหตุ ‘กวางจู’ ร้องประชาธิปไตย สวนทาง กปปส.
ล่าสุด เมื่อวันที่ 17 พ.ค. ผศ.ดร.บัณฑิต จันทร์โรจนกิจ อดีตภัณฑารักษ์ศาลาไทย Venice Biennale ครั้งที่ 54 ปี 2554 สมาชิกกลุ่ม กวป. กล่าวว่า ในการจัดนิทรรศการแต่ละครั้ง ภัณฑารักษ์ต้องศึกษาวิจัยในบริบทต่างๆ การนำผลงานของ รศ.สุธี ซึ่งทำกิจกรรมเคลื่อนไหวทางการเมืองที่มีส่วนทำลายประชาธิปไตยไปจัดแสดงในครั้งนี้ ถือว่า ผิดฝาผิดตัว เนื่องจากเหตุการณ์ในกวางจูเป็นการเรียกร้องประชาธิปไตย ซึ่งส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตและผู้บาดเจ็บจำนวนมหาศาล เพราะถูกล้อมปราบอย่างรุนแรง เป็นผู้ถูกกระทำ กว่าจะได้รับความยุติธรรม ใช้เวลาถึง 20 ปี การส่งจดหมายเปิดผนึก ไม่ได้สื่อสารกับ รศ.สุธี หรือเรียกร้องให้มีการถอดผลงาน แต่ต้องการคำอธิบายจากภัณฑารักษ์ผู้คัดเลือกผลงานว่าคิดอย่างไร โดยส่วนตัวมองว่า ไม่เหมาะสม
“เราตั้งคำถามกับภัณฑารักษ์และพิพิธภัณฑ์ว่า ทำไมเลือกผลงานของอาจารย์สุธี คุณคิดอย่างไรจึงเลือกไป ซึ่งตอนนี้ทางภัณฑารักษ์แจ้งมาว่ากำลังยุ่งเรื่องงาน แต่จะรีบดำเนินการและแจ้งให้ทราบต่อไป ส่วนอาจารย์สุธีจะเป็น กปปส.หรือไม่นั้น ไม่ได้สนใจ และเคารพในการแสดงออกของศิลปิน แต่ไม่สามารถปฏิเสธความรับผิดชอบได้ว่าเป็นผู้ระดมทุน ทำโปสเตอร์ ขายเสื้อยืดสนับสนุน กปปส.ซึ่งทำลายประชาธิปไตย” ผศ.ดร.บัณฑิตกล่าว
ภัณฑารักษ์เกาหลีใต้ รับ ไม่ได้ดูนัยการเมือง เล็ง ‘ถอดผลงาน’ บางส่วน
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ลิม จง ยอง ภัณฑารักษ์พิพิธภัณฑ์ศิลปะกวางจู ให้สัมภาษณ์สื่อเกาหลีใต้ เผยแพร่ในเว็บไซต์ penseur21.com ว่า ตนขอย้ำว่าชื่นชมผลงานแนวสตรีทอาร์ตของ รศ.สุธี ที่มีความคล้ายคลึงกับศิลปะแนวประชาชนของเกาหลีใต้ในช่วงทศวรรษที่ 1980 โดยไม่ได้พิจารณานัยทางการเมือง ซึ่งอาจมีการหารือเพื่อปลดผลงาน 1 ใน 4 ชุดของ รศ.สุธี เนื่องจากได้รับการทักท้วงจากหลากหลายบุคคลและหน่วยงาน เช่น มูลนิธิ 518 ซึ่งเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์กวางจู รวมถึงปฏิกิริยาจากประเทศไทย
‘สุธี’ ย้ำ ไม่ได้หนุน ‘รัฐประหาร’ แค่ต้านนิรโทษกรรม-คอรัปชั่น
รับไม่สบายใจ-ยัน ‘ค้าน’ หากถูกปลดผลงาน
ด้าน รศ.สุธี คุณาวิชยานนท์ กล่าวว่า ตนทราบข่าวเรื่องจดหมายเปิดผนึกแล้ว แต่ยังไม่มีโอกาสอ่าน เพราะติดงานสอนตลอดทั้งวัน อย่างไรก็ตาม ตนได้รับอีเมล์จากพิพิธภัณฑ์ศิลปะกวางจูในช่วงเช้าวันนี้ ซึ่งตนได้ชี้แจงกลับไปเรียบร้อยแล้ว โดยขอยืนยันว่า ไม่เคยสนับสนุนรัฐประหาร การเคลื่อนไหวทางการเมืองที่ผ่านมาเป็นการต่อต้าน พ.ร.บ.นิรโทษกรรมสุดซอย และการคอรัปชั่นของนักการเมือง ซึ่งผลงานที่นำไปจัดแสดง เป็นบันทึกเหตุการณ์ในช่วงเวลานั้น โดยเป็นงานเก่าตั้งแต่ปลายปี 2556 ถึงต้นปี 2557 ที่นำมาทำใหม่ ซึ่งหากทางพิพิธภัณฑ์จะปลดผลงานส่วนหนึ่ง ตนจะขอคัดค้าน เพราะไม่มีเหตุผลจะถูกปลด
“ผมและเพื่อนๆ กลุ่ม Art Lane ซึ่งมีทั้งศิลปิน นักร้อง นักแสดง เรียกร้องการปฏิรูป ไม่ใช่รัฐประหาร ทำไปด้วยเจตนาบริสุทธิ์ ไม่มีใครหนุนหลัง ไม่ว่าจะเป็นทหารหรือพรรคการเมือง เราทำของเราเอง กรณีที่มีการทำเสื้อยืดและของที่ระลึกขาย ก็มอบรายได้ให้กลุ่มไปแล้วเขาไปจัดการกันเอง ซึ่งส่วนหนึ่งอาจมีการใช้สนับสนุนกิจกรรมการเคลื่อนไหว และมอบให้ กปปส.จริง แต่ผมไม่ใช่สมาชิกกลุ่ม กปปส. แค่มีแนวคิดบางอย่างร่วมกัน เช่น ต้านรัฐบาลที่ทุจริต ค้านนิรโทษกรรมสุดซอย
งานในนิทรรศการก็เป็นบันทึกประวัติศาสตร์ในบริบทนั้นๆ ว่าเป็นอย่างไร เป็นงานที่ทำตั้งแต่ก่อนรัฐประหาร ไม่ถามหรือว่าหลังรัฐประหารทำไมผมเงียบ ก็เพราะไม่สนับสนุน ยอมรับว่าผิดหวัง ไม่ได้เป็นอย่างที่ตั้งใจ ยังยืนยันว่าอยากให้ปฏิรูป แต่พอเกิดรัฐประหาร ก็รอดูไปก่อนว่าจะเป็นอย่างไรต่อไป บ้านเมืองขัดแย้งมาเยอะ เลยไม่อยากไปเพิ่มความขัดแย้ง อยากให้ประเทศสงบ มีทางออก แต่ถ้าคณะรัฐประหารทรยศประชาชนก็อีกเรื่องหนึ่ง ควรต้องเคลื่อนไหวต่อไป” รศ.สุธีกล่าว และว่า หลังทราบข่าวการส่งจดหมายเปิดผนึก ยอมรับว่าไม่สบายใจ เพราะตนไม่ใช่นักการเมือง หรือนักเคลื่อนไหวมืออาชีพ แต่มีศิลปินและเพื่อนอาจารย์คอยให้กำลังใจ
อาจารย์จิตรกรรม ฯ ชี้ งานสุธี ‘ก้าวหน้า’-ศิลปะควรอยู่เหนือการเมือง
นายสืบสกุล ศรัณพฤฒิ อาจารย์คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ ม.ศิลปากร กล่าวว่า ผลงานของ รศ.สุธีมีความก้าวหน้าพอสมควร เหตุการณ์นี้ตนจึงมองว่าไม่ยุติธรรมกับศิลปิน เนื่องจากผลงานเป็นลักษณะการวิพากษ์ และทิ้งคำถามไว้ให้ขบคิด แม้จะเคยร่วมเคลื่อนไหวทางการเมือง แต่เชื่อว่าอยู่ในฐานะของผู้ชมซึ่งได้สังเกตการณ์แล้วนำมาสร้างผลงานศิลปะมากกว่า ส่วนตัวเห็นว่าศิลปะควรอยู่เหนือการเมือง แต่ช่วงหลังกลับถูกดึงกลับมาเชื่อมโยงกับการเมือง
ทั้งนี้ เหตุการณ์ต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยกวางจู เมื่อวันที่ 18 พ.ค.2523 เป็นส่วนหนึ่งของการชุมนุมต่อต้านนายพลชุน ดูฮวานซึ่งทำการรัฐประหาร โดยยึดอำนาจจากรัฐบาลในช่วงปลายปี 2522 ทำให้มีผู้เสียชีวิต 165 ราย สูญหาย 76 ราย บาดเจ็บมากกว่า 3,000 ราย ต่อมา ในพ.ศ.2539 ศาลอาญาตัดสินประหารชีวิตนายพลชุน ดูฮวาน และจำคุกนายทหารระดับสูงมากกว่า 10 ราย
ภาพส่วนหนึ่งจากเฟซบุ๊ก sutee.kunavichayanont และ Hai Duc Le
