หมายเหตุ – สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) จัดโครงการสังเกตการณ์การเลือกตั้ง ส.ส.เป็นการเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ.2562 ของผู้แทนองค์กรจัดการเลือกตั้งต่างประเทศและองค์กรระหว่างประเทศ มีนาย เลิศวิโรจน์ โกวัฒนะ กรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เป็นประธานเปิดโครงการฯและ พ.ต.อ.จรุงวิทย์ ภุมมา เลขาธิการ กกต. นายณัฏฐ์ เล่าสีห์สวกุล รองเลขาธิการกกต. ร่วมชี้แจงความพร้อมและระเบียบข้อกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้ง
เลิศวิโรจน์ โกวัฒนะ
กรรมการการเลือกตั้ง (กกต.)
ในนามของคณะกรรมการการเลือกตั้ง รู้สึกยินดีและเป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้ต้อนรับคณะผู้สังเกตการณ์การเลือกตั้งนานาชาติ จาก 11 ประเทศ และ 1 องค์กร รวมจำนวน 42 ท่าน เข้าร่วมโครงการสังเกตการณ์การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เป็นการเลือกตั้งทั่วไปของผู้แทนองค์กรจัดการเลือกตั้งต่างประเทศ และองค์การระหว่างประเทศ ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 23-25 มีนาคม 2562 การเลือกตั้งถือเป็นกระบวนการที่สำคัญในระบบการปกครอง ในระบอบประชาธิปไตย เพื่อที่จะคัดสรรเลือกผู้ที่จะเข้ามาบริหารประเทศ และให้ประชาชนซึ่งเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยมีกลไกของการติดตามตรวจสอบ การใช้อำนาจของผู้ที่ได้รับเลือกตั้ง โดยผ่านการเลือกตั้งที่มีกรอบระยะเวลาที่ชัดเจน เป็นประจำและสม่ำเสมอ เพื่อเป็นการป้องกันการผูกขาดอำนาจและยังเป็นส่วนสำคัญของการสนับสนุนประชาธิปไตยอีกด้วย นอกจากนี้การเลือกตั้งยังเป็นปัจจัยที่ยืนยันความมีคุณค่าและศักดิ์ศรีในความเป็นมนุษย์ของพลเมืองทุกคน การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนจะเป็นปัจจัยสำคัญแห่งการยอมรับนับถือตนเอง ซึ่งการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งจะเป็นโอกาสสำหรับประชาชนได้แสดงออก ซึ่งความคิดและความต้องการในฐานะเจ้าของอำนาจอธิปไตย
ขอเรียนว่าคณะกรรมการการเลือกตั้ง มีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจนของการเป็นองค์กรอิสระที่มีความเป็นกลาง ทำหน้าที่ในการจัดการเลือกตั้งทุกระดับ และการออกเสียงประชามติให้มีความสุจริต โปร่งใส เที่ยงธรรม มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ซึ่งในภาพรวมของการจัดการเลือกตั้งยังครอบคลุมไปถึงการมีส่วนร่วมของประชาชน การให้ความรู้เกี่ยวกับระบอบประชาธิปไตยและการเลือกตั้งอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นสิ่งที่เรียกได้ว่าสำคัญที่สุดในการเตรียมการเลือกตั้งคือ การเลือกตั้งที่เสรีและเป็นธรรม รวมทั้งการกระตุ้นให้ประชาชนออกมาใช้สิทธิเลือกตั้งอย่างเสรี และโดยปราศจากการครอบงำใดๆ นอกจากนี้ คณะกรรมการการเลือกตั้งยังมีหน้าที่สำคัญ ในการสืบสวนและไต่สวนข้อร้องเรียน รวมทั้งข้อขัดแย้งในการเลือกตั้ง และมีคำวินิจฉัยต่อปัญหาที่เกิดขึ้น
ข้าพเจ้าขอให้ทุกท่านตระหนักว่า ไม่มีพิมพ์เขียวของระบบการปกครองในระบอบประชาธิปไตยเดียว ที่ใช้ร่วมกันทุกประเทศ แต่ละประเทศล้วนมีแบบฉบับของตนเองที่ถูกออกแบบตามบริบททางการเมือง สังคม และวัฒนธรรม ประเทศไทยเองก็มีรูปแบบเฉพาะของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
ในฐานะที่ผมเป็นหนึ่งในผู้จัดการเลือกตั้ง ขอเรียนว่าองค์กรจัดการเลือกตั้งไม่ได้ถูกก่อตั้งขึ้นมา เพื่อสร้างปาฏิหาริย์ให้เกิดขึ้นในสังคม แต่เป็นเพียงองค์กรหนึ่งที่ได้รับมอบหมายอำนาจให้ทำหน้าที่จัดการเลือกตั้งให้สุจริตและเที่ยงธรรม ซึ่งความสำเร็จของภารกิจจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้จริง หากขาดซึ่งการสนับสนุนจากภาคประชาชน และการมีส่วนร่วมในเชิงสร้างสรรค์ของเหล่าบรรดาสื่อมวลชน อีกทั้งนักการเมืองและพรรคการเมืองจะต้องให้ความร่วมมือในการแข่งขันอย่างมีคุณภาพและอย่างยุติธรรม โดยยึดมั่นและปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้ง
ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจะต้องสร้างค่านิยมและวัฒนธรรมของการเลือกตั้ง ให้สามารถแยกแยะระหว่างการเลือกคนดีและคนไม่ดีได้ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าทุกท่านจะได้รับประโยชน์สูงสุดจากการเข้าร่วมโครงการนี้
ณัฏฐ์ เล่าสีห์สวกุล
รองเลขาธิการ กกต.
ผมขอชี้แจงตัวแทนจากประเทศมาเลเซีย ที่ได้ถามถึงความมั่นใจของ กกต.ในการนำบัตรเลือกตั้งล่วงหน้านอกราชอาณาจักรมาถึงประเทศไทยอย่างถูกต้องครบถ้วนหรือไม่ ซึ่งขั้นตอนการขนย้ายบัตรเลือกตั้งจาก ต่างประเทศจนมาถึงเขตเลือกตั้งในประเทศไทย ยืนยันว่าระบบที่ กกต.วางไว้มีความรัดกุม มีเจ้าหน้าที่คอยดูแล สามารถตรวจสอบได้ผ่านกล้องโทรทัศน์วงจรปิด นอกจากนั้น เมื่อบัตรถูกส่งไปถึงแต่ละพื้นที่ กกต.ยังอนุญาตให้ผู้แทนของผู้สมัคร ส.ส.เข้าไปสังเกตการณ์ได้ด้วย
การเลือกตั้งครั้งนี้ ทุกคะแนนมีความหมาย บัตรเลือกตั้งล่วงหน้าทั้งจากต่างประเทศและทุกแห่ง มีการเฝ้าดูอย่างใกล้ชิดจากคนที่มีส่วนได้เสีย วันนี้ต้องขอขอบคุณผู้สังเกตการณ์จากต่างประเทศที่ได้สละเวลามาดูสิ่งแปลกใหม่ในเมืองไทย มันเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกและมีความซับซ้อน แต่เราบริหารมาถึงวันนี้ และพอใจในผลของมัน แม้จะมีความผิดพลาดบ้าง
ทั้งนี้ จะได้เห็นความซับซ้อนของตัวบัตรเลือกตั้งในวันเลือกตั้งคือ บัตรเลือกตั้ง 4 ภาค 4 สี รวมถึงในตัวบัตรจะมีการกำหนดความลับของบัตรไว้ทั้งหมด 5 จุด คนที่รู้เรื่องนี้มีเพียงคนเดียว คือ เลขาธิการ กกต.
พ.ต.อ.จรุงวิทย์ ภุมมา
เลขาธิการ กกต.
ขณะนี้ กกต.มีความพร้อม 100 เปอร์เซ็นต์ ในวันนี้เป็นการส่งมอบวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ที่ใช้ในการเลือกตั้ง รวมถึงปากกา ซึ่งมีการจัดซื้อตั้งแต่สัปดาห์ที่แล้ว โดย กกต.เขตจะส่งมอบให้กรรมการประจำหน่วย แต่ในเมื่อมีการแชร์ข้อมูลในโซเชียลมีเดีย ว่ามีปากกาที่น้ำหมึกล่องหนได้ จึงได้สั่งการไปที่ กกต.จังหวัดให้ตรวจสอบ และชี้แจงทำความเข้าใจกับ กกต.เขตรวมถึงกรรมการประจำหน่วย ซึ่งทั้ง กกต.เขตและกรรมการประจำหน่วย ไม่ใช่เจ้าหน้าที่ กกต. เราไม่สามารถสั่งเขาได้ และหากมีอะไรที่ผิดพลาด มีคำสั่งในลักษณะที่ทำให้เกิดการทุจริตเลือกตั้งก็คงปิดไม่อยู่ กรรมการประจำหน่วยเขาก็ต้องพูด ฉะนั้นขอให้มั่นใจในการทำงานของ กกต. ไม่ว่ามีประเด็นอะไร เราชี้แจงได้เสมอ
ส่วนเรื่องบัตรเลือกตั้ง เราก็ให้สังเกตการณ์ตั้งแต่การจัดส่งบัตรเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต แม้จะมีบ้างที่ส่งผิดเขต ซึ่งไม่ใช่ปริมาณมาก แต่สิ่งที่ผิดก็สามารถทำให้ถูกต้องได้ในเวลาต่างๆ ฉะนั้น บัตรทุกใบ เสียงทุกเสียงล้วนมีค่า เป็นเจตนาของผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่จะมอบให้ใครไปทำหน้าที่แทน นอกจากนี้ กกต.ยังได้แก้ไขกรณีที่รถไปรษณีย์จีพีเอสจอดำ ซึ่งเกิดจากการจอดนาน ทำให้ขึ้นในจีพีเอสเป็นจุดดำ แต่ความจริงคือจอดเพื่อรับประทานอาหาร จึงขอให้มั่นใจว่านอกจากทางไปรษณีย์แล้ว ยังมีเจ้าหน้าที่ตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) มีรถนำเป็นตำรวจทางหลวง ซึ่งทั้ง 2 ส่วนแม้จะเป็นตำรวจเหมือนกัน แต่ทำคนละหน้าที่ ไม่สามารถแทรกแซงกันได้ นอกจากต้องดำเนินการขนส่งตามระบบ นอกจากนี้จุดที่ส่งบัตรเลือกตั้งล่วงหน้าก็มีคณะกรรมการตรวจรับ และหากมีปัญหาเรื่องความไม่โปร่งใส ก็ขอให้แจ้งมา
ขณะที่บัตรเลือกตั้งล่วงหน้านอกราชอาณาจักรน่าจะมาถึงประเทศไทยในเช้าวันนี้ โดยบัตรจากประเทศสหรัฐอเมริกาจะส่งมาเป็นรอบสุดท้าย ซึ่งเมื่อมาถึงแล้วก็ต้องมีการจัดส่งไปตามระบบ อย่างไรก็ตาม ถ้าบัตรเลือกตั้งไปถึงหน่วยเลือกตั้งไม่ทันเวลานับคะแนน จะถือเป็นบัตรเสีย แต่เราจะพยายามทุกวิถีทางให้บัตรเลือกตั้งล่วงหน้านอกราชอาณาจักรและบัตรเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขตไปถึงเขตได้ทันเวลา
ในวันเลือกตั้ง ขอแนะนำเรื่องการแต่งกายซึ่งมีข้อร้องเรียนบ่อยครั้งในอดีต คือการใส่เสื้อพรรคเข้าไปกาบัตร จะเป็นเหตุให้ถูกร้องเรียนได้ จึงขอให้หลีกเลี่ยง ส่วนเรื่องการใช้สิทธิในหน่วยเลือกตั้งบัตรใบเดียว กาได้เบอร์เดียว ขอให้ตรวจสอบผู้ถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. ซึ่งจะปิดไว้หน้าหน่วย อย่างไรก็ตาม เชื่อว่าประชาชนตัดสินใจมาแล้วว่าจะเลือกใคร คงไม่ตัดสินใจหน้าหน่วย ที่สำคัญอย่าลืมบัตรประจำตัวประชาชน หรือบัตรที่ทางราชการออกให้ ที่มีรูปและเลขประจำตัว 13 หลัก ต่อมาเมื่อรับบัตรเลือกตั้งแล้ว ขอให้เข้าไปในคูหา และเสียเวลาอ่านเพื่อจะกาลงไป เพราะบางคนกาผิดแล้วฉีกบัตรเลือกตั้งก็จะมีโทษทางอาญา แม้บัตรเลือกตั้งจะมีค่าเพียง 2 บาทกว่า แต่บัตรเลือกตั้งมีคุณค่าอย่างยิ่งในระบอบประชาธิปไตย การถ่ายรูปบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนแล้ว ก็อย่าทำ เพราะมีโทษทางอาญา กาแล้วชูบัตรให้คนอื่นเห็น หรือ เซลฟี่กับบัตรเลือกตั้งที่กาแล้วก็มีความผิด ฉะนั้นใครที่อยากถ่ายภาพเป็นที่ระลึก ขอให้ทำบริเวณหน้าหน่วยเลือกตั้ง ทั้งนี้ ขอให้ผู้มีสิทธิใจเย็นๆ และทำให้ถูกต้องตามระบบ ไม่ต้องประหม่าหรือเกร็ง ดูบัตรเลือกตั้งให้ดีก่อนกา
สำหรับระเบียบการเลือกตั้งเกี่ยวกับการจ่ายสินบนรางวัลในกรณีมีการซื้อเสียง โดยเฉพาะคืนนี้เรียกกันว่า คืนหมาหอน ผู้มีสิทธิเลือกตั้งก็สามารถตั้งกล้อง ถ้าใครมาแจกเงิน สามารถเก็บเป็นหลักฐานมาร้อง กกต.ได้ หาก กกต.มีคำสั่งระงับสิทธิสมัคร ก็สามารถเสนอขอรางวัลได้ ส่วนกระบวนการไต่สวนสอบสวนของ กกต. ขณะนี้มีเรื่องร้องเรียนเข้ามาที่สำนักงาน กกต.จังหวัดบ้าง โดยที่จังหวัดจะตั้งคณะกรรมการสืบสวนหรือไต่สวน หากเสร็จสิ้นจะส่งสำนวนมาที่ส่วนกลางเพื่อนำเสนอ กกต.เพื่อพิจารณา กระบวนการนี้เจ้าหน้าที่ กกต.รู้ดีว่าต้องทำโดยเร็ว รวบรวมพยานหลักฐานให้เร็ว เพราะหลังจากการลงคะแนนในวันที่ 24 มีนาคม พอจะทราบแล้วว่าใครได้คะแนนลำดับ 1 ได้เป็น ส.ส.เขต แต่จะยังไม่ประกาศผล เพราะกฎหมายให้เวลา 60 วันนับแต่วันเลือกตั้ง เพื่อจะดำเนินการเกี่ยวกับการทำให้การเลือกตั้งเป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม
นี่คือช่วงเวลาที่สำนวนการสอบสวนจะเข้ามา และ กกต.ต้องพิจารณา จึงต้องเตรียมรับ และหากมีการเลือกตั้งใหม่ คาดว่าคงจัดช่วงก่อนต้นเดือนพฤษภาคม เพื่อให้ทันวันประกาศผล
