เร็วๆ นี้ อาจไม่มี “พรรคอนาคตใหม่” ในสารบบการเมืองไทยจึงน่าทดลองตั้งสมมุติฐานดูว่าหากสถานการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นจริง สภาพหน้าตาของสังคมการเมืองไทยร่วมสมัยจะเป็นเช่นไร?
แน่นอน ถ้ามีการตัดสินยุบพรรคอนาคตใหม่ แกนนำซึ่งเป็นคณะกรรมการบริหารพรรคย่อมหมดบทบาทไปจากเวทีการเมืองที่เป็นทางการ คือ สภาผู้แทนราษฎร (ยกเว้นผู้ที่ยังมีตำแหน่งในคณะกรรมาธิการวิสามัญชุดต่างๆ) แต่ใช่ว่าพวกเขาจะยุติบทบาททางการเมืองลงไปเลย
ตัวอย่างชัดเจนสุด คือ “ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ” ที่ยังมีความเคลื่อนไหวทางการเมืองอยู่อย่างแข็งขัน แม้ไม่ได้เป็น ส.ส.
คงไม่มีใครกล้ารับประกันว่าพรรคการเมืองที่เกิดขึ้นแทนพรรคอนาคตใหม่ จะมีขนาดหรือจำนวน ส.ส.เท่าเดิม (แค่ปัจจุบันนี้ ส.ส.อนาคตใหม่ ก็ลดลงจากช่วงหลังเลือกตั้งทั่วไปพอสมควร)
ทว่า ส.ส.ที่มีภาพลักษณ์เป็น “คนรุ่นใหม่” กล้าอภิปราย กล้าตั้งคำถาม กล้าเกาะติดในหลายประเด็น ที่ ส.ส.รุ่นก่อนๆ ไม่กล้าหรือไม่มีศักยภาพเพียงพอ (และไม่มีสถานะเป็นกรรมการบริหารพรรค) คล้ายจะยังเกาะกลุ่มกันเหนียวแน่นอยู่
ไม่ว่าจะเป็น พิธา ลิ้มเจริญรัตน์, ศิริกัญญา ตันสกุล, รังสิมันต์ โรม, วิโรจน์ ลักขณาอดิศร, สุรเชษฐ์ ประวีณวงศ์วุฒิ, พิจารณ์ เชาวพัฒนวงศ์ ฯลฯ
นอกจากนี้ ถ้าปัจจัยที่ผลักดันให้พรรคอนาคตใหม่ประสบความสำเร็จ (และอาจเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้พรรคต้องมีอายุสั้น) คือ ความยึดโยงในทางอุดมการณ์ระหว่างพรรคการเมืองนี้กับกลุ่มคนรุ่นใหม่ๆ
ความยึดโยงในทางอุดมการณ์เช่นนั้นน่าจะยังไม่สูญสลายหายไปไหน และคงยังไม่เกิดความเปลี่ยนแปลง-โยกข้างย้ายค่ายแบบฉับพลันทันใด
มิหนำซ้ำ อาจจะมีความหนักแน่นยิ่งขึ้น หลังการยุบพรรคอนาคตใหม่
ขณะเดียวกัน “สังคมการเมืองไทย” ก็ไม่ได้มีพรรคอนาคตใหม่เป็นองค์ประกอบเดียว
ดังนั้น ต่อให้มีหรือไม่มีอนาคตใหม่ อะไรบางอย่างก็จะไม่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม หรืออะไรที่จำเป็นต้องเกิด ก็จะยังต้องเกิดต่อไป ไม่มีทางย้อนกลับหลัง
เช่น ถ้ามีนักการเมืองคนใดที่ชอบพูดจาไปเรื่อยๆ และมักถ่ายทอดข้อมูลผิดๆ ต่อสาธารณชนอยู่เป็นระยะ กระทั่งถูกนำไปล้อเลียนและอำบ่อยครั้ง
ต่อให้มีหรือไม่มีอนาคตใหม่ พฤติกรรมและนักการเมืองประเภทนี้ก็คงไม่ระเหย
หายไปไหน
ไม่ว่าจะมีหรือไม่มีอนาคตใหม่ เราก็ยังจะได้พบเจอ “นักการเมืองหลุดๆ” จำนวนมาก ทั้งหลุดทะเลาะเบาะแว้งในคณะกรรมาธิการ, หลุดเสนอให้สร้าง “สะพานจันทร์โอชา” ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร, หลุดปรี๊ดแตกในกรุ๊ปแชตของพรรคการเมืองที่ตนเองสังกัดอยู่
ใช่ว่าเมื่อพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบ นักการเมืองเหล่านี้จะกลับมาเข้ารูปเข้ารอยเป็นปกติเสียเมื่อไหร่
ท้ายสุด ดังที่หลายคนเข้าใจกันว่าพรรคอนาคตใหม่มีแนวโน้มจะอยู่ตรงข้ามกับขั้วการเมืองฝ่ายอนุรักษนิยม
แม้พลวัต-ความเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นในกลุ่มการเมืองสายอนุรักษนิยม อาจเป็นผลลัพธ์มาจากโจทย์เรื่องความสำเร็จของอนาคตใหม่อยู่บ้าง
แต่ขั้นตอน-กระบวนการเปลี่ยนแปลงที่ติดเครื่องไปแล้ว ย่อมมิได้มีความผูกพัน-ผกผันใดๆ กับชะตากรรมของพรรคอนาคตใหม่ เช่น สถานการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นภายในพรรคประชาธิปัตย์ขณะนี้
ณ ต้นปี 2563 ไม่ว่าจะมีหรือไม่มีอนาคตใหม่ นักการเมืองระดับนำหลายรายที่ย้ายออกจากประชาธิปัตย์ ก็คงไม่คิดจะย้อนกลับเข้าไปสังกัดพรรคเดิมอีกหน
หลายสิ่งหลายอย่างจึงยังจะดำเนินต่อไป แม้อาจไม่มีพรรคอนาคตใหม่แล้วก็ตาม
ปราปต์ บุนปาน
