“สมชาย วงศ์สวัสดิ์” วิเคราะห์กับดัก รัฐธรรมนูญ

ที่มา	ประชาชาติธุรกิจ

“สมชาย” วิเคราะห์กับดัก รธน. “พรรคไหนไม่ชอบ ก็ไม่ต้องลงเลือกตั้ง”

เมื่อร่างรัฐธรรมนูญร่างแรกปรากฏโฉม พรรคการเมืองทุกพรรค หยุดนิ่งเพ่งพิจารณาดูกติกาใหม่ และอาจกำหนดแผนการนำไปสู่การรณรงค์คว่ำ-ไม่คว่ำรัฐธรรมนูญ

“ประชาชาติธุรกิจ” สนทนา “สมชาย วงศ์สวัสดิ์” อดีตนายกรัฐมนตรี 75 วันเคยเป็นทั้ง ส.ส.ในฝ่ายนิติบัญญัติ เป็นนายกฯ ในฝ่ายบริหาร เป็นข้าราชการในฝ่ายตุลาการ ให้ประเมินรัฐธรรมนูญในร่างแรก และมองข้ามชอตถึงที่ยืนในสนามการเมืองของพรรคเพื่อไทย และตัวเขาภายใต้กติกาใหม่ ที่ยังไม่ชัดเจน

– มองเนื้อหาร่างรัฐธรรมนูญร่างแรกอย่างไร

การเปิดโอกาสให้คนนอกเป็นนายกฯ เพราะนายกฯต้องยึดโยงกับประชาชน การที่นายกฯต้องมาจากการเลือกตั้งมันก็เป็นธรรมชาติว่าใครมาจากไหน ต้องให้ความสำคัญกับคนที่ส่งตัวเองขึ้นมา เพราะต้องกลับไปเอาใจประชาชน

ส.ว.ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน รัฐธรรมนูญทุกฉบับและฉบับนี้ด้วย กำหนดให้อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย ฝ่ายบริหาร นิติบัญญัติ ต้องมาจากการยินยอมพร้อมใจของประชาชน ก็คือวิธีเลือกตั้ง ไม่มาจากเลือกตั้งก็แปลว่าไม่ได้ยึดกับประชาชน

เลือกตั้ง ส.ส. ที่ดีไซน์ออกมาใช้บัตรเลือกตั้งใบเดียว มันเท่ากับเราไปตัดสิทธิของประชาชนที่จะเลือก ถ้าเลือกปาร์ตี้ลิสต์เขาก็ต้องไปกาอีกบัตรหนึ่งว่าพรรคนี้ส่งใครไป เขาพอใจอันไหน แต่ถ้ากาบัตรใบเดียวแปลว่าเขาไม่มีสิทธิเลือก

– การเพิ่มอำนาจให้องค์กรอิสระเข้ามาเหมือนเป็นดุลอำนาจที่ 4 จะเกิดผลอย่างไร

กรณีที่ให้ศาลรัฐธรรมนูญเป็นผู้มีอำนาจวินิจฉัยถอดถอนนักการเมืองได้ นายกฯ ส.ส. หรือแก้วิกฤตถ้าหากมีปัญหาความขัดแย้งในรัฐบาล ในบ้านเมือง ผมว่ายิ่งไปหนัก เพราะทุกอย่างมันต้องยึดโยงประชาชน หากเกิดปัญหาในสภา รัฐบาลขัดแย้งกับฝ่ายค้าน ทางออกก็คือยุบสภา รวมถึงการที่ทำให้รัฐธรรมนูญแก้ไขได้ยาก หรือแก้ไขไม่ได้เลย มันก็เป็นชนวนก่อให้เกิดวิกฤต มันไม่ใช่เฉพาะนักการเมือง หรือผู้เลือกตั้ง แต่มันนำมาสู่บ้านเมืองเดินหน้าไม่ได้ ส่วนที่ให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) และสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) มาทักท้วงนโยบายของรัฐบาลได้ ผมว่ารัฐบาลทุกรัฐบาลต้องมีนโยบายทั้งนั้น ไม่ควรให้ ป.ป.ช., สตง., กกต.มาทักท้วงรัฐบาลได้ ทำให้องค์กรเหล่านี้อยู่เหนือการตัดสินใจของประชาชน

– ประเมินดีกรีของวิกฤตอย่างไร

อย่างสมมุติรัฐธรรมนูญแก้ไขไม่ได้ แล้วถ้ารัฐธรรมนูญทำให้เกิดวิกฤตมีปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำจากผลกระทบความไม่มั่น คง วิธีที่แก้ไขได้ก็คือฉีกรัฐธรรมนูญทิ้งอย่างเดียว เป็นชนวนก่อให้เกิดการรัฐประหารตามมา แล้วเราต้องมาเริ่มต้นกันใหม่

– ดีกรีที่แรงที่สุดทหารอาจรัฐประหารเปลี่ยนกระดานใหม่

ท่านอาจหวังดีว่ารัฐธรรมนูญติดขัด แก้ไม่ได้

– การให้องค์กรอิสระมาชี้ทางแก้วิกฤต เปลี่ยนรัฐประหารจากทหาร มาเป็นรัฐธรรมนูญหรือไม่

จะว่ารัฐประหารโดยรัฐธรรมนูญมันก็ไม่มีใครเคยใช้ แต่มันเป็นการก่อให้เกิดปัญหา ทำให้ประชาชนไม่มีสิทธิ์ตัดสินปัญหาที่เป็นอำนาจประชาชน

– แท็กติกการเมืองแบบนี้ทำให้เกิดผลการเมืองอย่างไร

ถ้าร่างรัฐธรรมนูญเป็นการใช้แท็กติกทางการเมือง ถ้าเป็นอย่างนั้นจริงคิดว่าผู้ร่างเข้าใจหน้าที่ตัวเองผิด เพราะการตั้งให้ท่านมาร่างรัฐธรรมนูญ ก็แปลว่าให้ท่านมาร่างรัฐธรรมนูญเพื่อประชาชน ไม่จำเป็นต้องไปใช้แท็กติกทางการเมือง ไม่จำเป็นต้องร่างให้ใครได้เปรียบเสียเปรียบ ต้องร่างไปเป็นตามกติกาสากล ผมว่าร่างไม่ยาก

– ทำไมการร่างรัฐธรรมนูญถึงดูยากและถูกยอมรับยาก

ท่านผู้ร่างอาจหวังดีแต่มองปัญหาไม่ตรงกับคนส่วนใหญ่ในบ้านเมืองก็ได้ เออ…รัฐธรรมนูญออกไปแบบนี้ เดี๋ยวจะทำให้ยุบสภาบ่อย อย่างนี้เป็นธรรมชาติของเขาเราไม่ต้องไปสนใจหรอก ไม่ต้องไปดักทางให้เขา

– ก่อนนำไปสู่การลงประชามติ การเมืองสามารถเคลื่อนไหวอะไรได้บ้าง

คสช.บางท่านออกมาพูดว่าห้ามไปรณรงค์เรื่องรับ หรือไม่รับรัฐธรรมนูญ ถ้าจะพูดไปมันก็ไม่เป็นธรรมกับประชาชน เพราะเวลาเราร่างรัฐธรรมนูญ นอกจากประธาน กรธ. โฆษกมาแถลงให้ประชาชนทราบ บอกว่ารัฐธรรมนูญดี ถูกต้อง แต่สำหรับคนไม่เห็นดีก็ต้องให้เขาพูดด้วย แฟร์ที่สุดต้องฟังเสียงทุกฝ่าย ให้ทุกฝ่ายแสดงความเห็น จะเป็นประโยชน์ยิ่งกว่า

– ถ้าประชามติไม่ผ่าน การเมืองจะไปทางไหน

คว่ำ แล้วไปไหนต่อก็เป็นประเด็นอีก เพราะในรัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 ไม่ได้บอกให้ทำอย่างไร ถ้ารับก็จบ เลือกตั้งไปตามโรดแมปของรัฐบาล แต่ถ้าไม่รับมันไม่มีกฎหมายไหนบอกให้ทำอะไร ทางที่ดีควรแก้รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 ว่าถ้าไม่ผ่านจะเอารัฐธรรมนูญฉบับนั้นฉบับนี้มาใช้ หรือจะอย่างไร แต่การตั้งคณะกรรมการร่างขึ้นมาใหม่ชาวบ้านทำใจลำบาก เพราะมันตั้งกันเยอะแล้วตั้งออกมามีปัญหา จึงควรเลือกทางที่เป็นปัญหาน้อยที่สุด เช่น ประกาศชัดไปเลยว่าถ้าไม่ผ่านเอารัฐธรรมนูญ 2550 มาใช้ต่อชั่วคราว

– ทหารฉีกรัฐธรรมนูญ 2550 แล้วจะเอามาใช้ได้อย่างไร

ก็เอารัฐธรรมนูญ 2540 ก็ได้ ท่านไม่ได้ฉีก แต่ว่าท่านจะไม่มีอะไรเลยเหรอ

– ถ้าเอารัฐธรรมนูญที่ถูกคว่ำมาปรับแก้พรรคจะรับได้ไหม

มันไม่เสียหายอะไรนี่ มันเป็นกติกาในการเลือกตั้ง

– คะแนนโหวตโนจะมีความหมายพอ ถึงขั้นพลิกโฉมการเมือง

มันก็มีความหมายในทางการเมือง อย่างน้อย ๆ แสดงให้เห็นว่าประชาชนไม่รับรัฐธรรมนูญ

– ถึงอย่างไรก็ต้องมีเลือกตั้ง จะนำไปสู่การเลือกตั้งด้วยวิธีไหน

วิธีไหนคือเอากติกาที่เขาได้ประโยชน์ที่สุดมาดำเนินการเลือกตั้ง เช่น ถ้าแก้ไขว่าประชามติไม่ผ่าน ก็ใช้รัฐธรรมนูญฉบับนี้ในการเลือกตั้ง อาจตั้งคณะกรรมการขึ้นมาปรับปรุงบางข้อ

– ประเมินว่าไม่มีเดดล็อกการเมือง

มันไม่ถึงเดดล็อกหรอก ถึงแม้ว่ารัฐธรรมนูญไม่ผ่านประชามติ ถ้ายังไม่ได้แก้รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 ก็แก้ทีหลังก็ได้ อันนี้ไม่รู้เหมือนกันว่าท่านจะทำอย่างไร ไม่อยากเข้าไปก้าวก่ายผู้มีอำนาจในปัจจุบัน

– เลือกตั้งเร็วกว่าโรดแมปจะมีวิธีเกิดขึ้นได้ไหม

ถ้าเลือกตั้งเร็วกว่าโรดแมปก็ทำได้ถ้าจะเลือก อยู่ที่ท่านผู้มีอำนาจ วิธีการอย่างน้อยถ้าทุกอย่างเดินไปตามนี้ก็ต้องไปสู่การทำประชามติก่อน ถ้าผ่านก็เป็นไปตามรัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 กำหนด แต่ถ้าไม่ผ่านท่านอยากให้เลือกตั้งเร็วก็อาจไปแก้ไขวิธีการเลือกตั้งในรัฐ ธรรมนูญชั่วคราวได้ในรัฐธรรมนูชั่วคราว 2557

– มีปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เกิดหรือ

ไม่เกิดการเลือกตั้งการเลือกตั้งอย่างไรก็ต้องเกิด ท่านนายกฯ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็บอกแล้วว่าจะเลือกตั้งปี 2560

– แล้วจะมีปัจจัยอะไรบ้างจะทำให้ไม่เกิดการเลือกตั้ง

ตอนปี 2556 ที่นายกฯยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ยุบสภาเพื่อไปเลือกตั้ง ก็ไม่เกิดการเลือกตั้ง แต่ วิธีนั้นจะไม่มีอีกแล้ว นายกฯประยุทธ์ยืนยันมั่นคงว่าเลือกตั้งแน่ ปี 2560 แต่จะเลือกตั้งโดยรัฐธรรมนูญไหน วิธีการไหนไม่รู้ แต่ถ้าประชามติผ่านก็จบ

– ภายใต้กติกาแบบนี้สถานะของพรรคเพื่อไทยจะเป็นอย่างไร

ประการแรกผมพูดแทนพรรคไม่ได้ สองต้องดูกติกา ทุกพรรคการเมืองเขาเฝ้ามองกติกาว่าออกมาอย่างไรถึงจะคิดกันต่อไป

– ระบบเลือกตั้งในร่างรัฐธรรมนูญ จะกร่อนพลังพรรคที่ได้เสียงข้างมากในเขตเลือกตั้ง ซึ่งต้องกระทบอดีตพรรคเพื่อไทย

ก็ถูกแล้ว แต่พรรคเพื่อไทยก็ต้องรอดูกติกา ถ้ากติกาแบบนี้ผ่านประชามติ พรรคชอบไหม ไม่ชอบก็ไม่ต้องลงการเมือง ไม่ต้องลงเลือกตั้ง ใครที่ชอบก็เลือกตั้งต่อไป

– ถ้ากติกาดูไม่ชอบธรรมมาก ๆ พรรคเพื่อไทยอาจถอยไม่เลือกตั้งก็ได้

อันนี้ไม่รู้หรอก แต่กรรมการบริหารพรรคต้องประชุมกัน ในเมื่อมีโอกาสประชุมได้ แต่ตอนนี้ยังตอบไม่ได้

– รูปแบบการเลือกตั้ง ก็ต้องกระทบพรรคเพื่อไทย จะยอมรับได้ไหม

ถ้าพรรคเพื่อไทยจะคิดเรื่องนี้ก็ขออย่าให้คิดเข้าข้างตัวเองว่า จะไปรอดไปไม่รอด ขอให้คิดว่าประชาชนจะได้ประโยชน์แค่ไหน เศรษฐกิจของชาติจะเดินไปอย่างไร ถ้ากติกาออกมาแบบนี้มันดีกับคนทั่วไป แต่ไม่ดีกับตนเองก็อย่าไปตำหนิ

– ถ้ามีการเลือกตั้ง ตัวท่านเองจะอยู่ตรงไหน

ยังไม่ได้คิด อาจไม่อยู่ตรงไหนสักที่เลย อยู่บ้าน (หัวเราะ) เพราะผมก็ผ่านมาเยอะแล้ว ให้คนรุ่นใหม่ทำงานบ้าง ความคิดล้าสมัยไปแล้วก็ได้

– ประชาชนจะไม่เห็นชื่อสมชายวงศ์สวัสดิ์ อยู่ในบัญชีใดบัญชีหนึ่งของพรรคใช่ไหม

ก็เป็นไปได้ การที่เราพูดทั้งหลายก็ไม่ได้พูดเพื่อตัวเอง ตัวเองเป็นมาหลายอย่างแล้ว ถอยเสียบ้าง ให้คนรุ่นใหม่ทำ ใครเก่ง ใครดี ใครทำประโยชน์ให้บ้านเมือง ใครทำประโยชน์ให้ประชาชนได้มากควรส่งเสริมตรงนั้น ไม่ว่าคนนั้นจะอยู่พรรคไหน

– แต่สไตล์พรรคเพื่อไทย หรือฐานเสียงของพรรคค่อนข้างยึดโยงกับตระกูลชินวัตร หรือวงศ์สวัสดิ์

เอา อย่างนี้แล้วกัน บอกให้พี่น้องประชาชนเข้าใจเลยว่า พรรคเพื่อไทยไม่ได้เป็นของคนตระกูลไหน เป็นของสมาชิกพรรคทุกคน ลำพังแค่คน 2-3 คนทำไม่ได้หรอกพรรค มันต้องประกอบกับทุกคน ทุกส่วนมากกว่า บางคนบอกว่าพรรคเป็นของคนตระกูลนั้นตระกูลนี้ จริงอยู่เมื่อตอนเริ่มต้นเริ่มจากตรงนั้น แต่เมื่อเดินทางมาแล้ว มีสมาชิกหลากหลาย เขาถึงได้มีหัวหน้าพรรค กรรมการบริหารพรรค เป็นไปตามระบบ กฎหมายควบคุมรัดมือเยอะแยะไปหมด ถ้าคนจะศรัทธาหรือไม่ศรัทธาเขาคงต้องดู

– ที่ผ่านมากรรมการบริหารพรรค หรือ หัวหน้าพรรคเป็นแค่โครงสร้าง แต่ตำแหน่งสำคัญต้องมาจากตระกูลชินวัตรอยู่ดี

มันเป็นการโหวตของสมาชิกทั้งหมด และกรรมการบริหารพรรค เราอย่าไปคิดว่าเป็นตระกูลไหน บังเอิญช่วงนั้นเจอคนนั้นไป ต่อไปไม่มีคนนั้นเขาก็ต้องโหวตคนอื่น ขอให้คิดว่าเป็นธรรมดาของระบบพรรคการเมืองมากกว่า ซึ่งผมนามสกุลวงศ์สวัสดิ์ ต่อไปก็อาจจะไม่มีชื่อและนามสกุลนี้อยู่แล้วก็ได้ ก็ไม่ได้หมายความว่าประชาชนจะเลือกหรือไม่เลือก

– ถ้าในการเลือกตั้งต่อไปลักษณะความเป็นตัวบุคคลจุดแข็งของพรรคอยู่หรือไม่

อันนี้ไม่รู้สิว่าในการเลือกตั้งพรรคจะคัดเลือกใครมา แต่ไม่ได้ผูกขาดคนในตระกูลไหนหรอก เชื่อผมเถอะ มันไม่มีใครไปบอกประชาชนต้องเลือกนามสกุลคนนั้น มันเป็นไปไม่ได้หรอก แต่การที่คนนามสกุลนั้นเข้ามาก็ต้องแสดงให้เขาเห็นว่าทำได้จริงนะ ไม่ใช่มาหลอกลวง

– ใครจะมีอำนาจนำระหว่างกรรมการบริหารพรรคกับตระกูลชินวัตร

ใครที่มีอำนาจนำ หรือไม่มีอำนาจนำ มันคัดเลือกโดยสมาชิกพรรคอยู่แล้ว พรรคการเมืองก็ไม่ได้ถูกยุบ ยังอยู่หมด ความจริงหัวหน้าพรรคตัวจริงก็ยังไม่มี มีแต่ผู้ทำหน้าที่แทนตามกฎหมายเลือกตั้ง ตอนนี้พรรคการเมืองทุกพรรคอยู่ในเวลาจำศีลกัน จนกว่าจะมีกติกาถึงจะหมดฤดูจำศีล

– ความหวังทางการเมืองของอดีตนายกฯ คืออะไร

หวังให้บ้านเมืองเจริญรุ่งเรือง ความสงบเรียบร้อย มั่งมีศรีสุข คิดเหมือนคนไทยทุกคน แต่ผมไม่มีความมุ่งหวังทางการเมืองอะไรทั้งนั้น ไม่อยากไปเคลื่อนไหวการเมืองเพราะเขาไม่อยากให้นักการเมืองยุ่ง ตอนนี้รัฐบาลทำงานไปเราก็ให้โอกาสใช่ไหม