| ที่มา | หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน หน้า 5 |
|---|---|
| เผยแพร่ |
เลือกซ่อม ‘ปากน้ำ’ รัฐบาล-ฝ่ายค้าน วัดพลังกันอีกรอบ
วันอาทิตย์ที่ 9 สิงหาคม จะมีการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 5 สมุทรปราการ แทนตำแหน่งว่าง ตามมติของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ที่ให้มีการเลือกตั้งใหม่ (ใบเหลือง) กรณี กรุงศรีวิไล สุทินเผือก จากพรรคพลังประชารัฐ (พปชร.) เจอข้อหาปมเงินใส่ซองช่วยงานศพชาวบ้าน เป็นการจัดเลือกตั้งซ่อมในสมัยรัฐบาลของ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หนที่ 6
โดย 5 ครั้งที่ผ่านมา พรรคร่วมรัฐบาลคว้าชัยถึง 4 สนาม เป็นของ พปชร.ที่ ลำปาง กำแพงเพชร ขอนแก่น และชาติไทยพัฒนา (ชทพ.) ได้ที่นครปฐม ส่วนพรรคอนาคตใหม่ (อนค.) ชนะที่เชียงใหม่
จะพบว่า การเลือกตั้ง ส.ส.ลำปาง เขตเลือกตั้งที่ 4 ในวันที่ 20 มิถุนายน 2563 วัฒนา สิทธิวัง ผู้สมัคร พปชร.ได้คะแนนทิ้งห่าง ร.ต.ท.สมบูรณ์ กล้าผจญ พรรคเสรีรวมไทย (สร.) และเป็นที่น่าเสียดายของพรรคเพื่อไทย (พท.) ที่ พินิจ จันทรสุรินทร์ อายุ 83 ปี ตัดสินใจไม่ไปยื่นลงสมัครรับเลือกตั้ง เพราะสนใจลงสมัคร นายก อบจ.ลำปาง มากกว่า
ก่อนหน้า มีการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 2 กำแพงเพชร 23 กุมภาพันธ์ 2563 เพชรภูมิ อาภรณ์รัตน์ ผู้สมัคร พปชร. คว้าชัยชนะเหนือ กัมพล ปัญกุล พรรค พท. ต่อมาการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 7 ขอนแก่น 22 ธันวาคม 2562 สมศักดิ์ คุณเงิน ผู้สมัคร พปชร. ชนะเหนือ ธนิก มาสีพิทักษ์ จาก พท.
ผลการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 5 นครปฐม เมื่อ 23 ตุลาคม 2562 เผดิมชัย สะสมทรัพย์ พรรค ชทพ. ทวงเก้าอี้คืนสำเร็จ ชนะ ไพรัฏฐโชติก์ จันทรขจร พรรค อนค.
ส่วนการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 8 เชียงใหม่ เมื่อ 26 พฤษภาคม 2562 กระแสความนิยมในตัวพรรค อนค. ที่มี ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ส่งผลให้ น.ส.ศรีนวล บุญลือ ชนะ นเรศ ธำรงค์ทิพยคุณ จาก พปชร.
สำหรับการเลือกตั้งซ่อม ส.ส.เขต 5 สมุทรปราการ ในครั้งนี้ ยังคงเป็นการวัดพลังของพรรคฝ่ายรัฐบาลกับฝ่ายค้าน แต่ครั้งนี้ พปชร.เผชิญกับมรสุมหลายด้านในฐานะพรรคที่จัดตั้งรัฐบาล หลีกเลี่ยงไม่ได้ต้องร่วมรับผิดชอบกับสิ่งที่รัฐบาลกำลังเจอวิพากษ์วิจารณ์ทั้งปัญหาเศรษฐกิจหลังโควิด ปัญหาทางการเมืองที่มีการชุมนุมของนักศึกษาและประชาชน จนถึงการปรับ ครม. ถูกมองว่าเป็นการแก้ปัญหาเรื่องภายในพรรคมากกว่าคำนึงถึงประชาชน ในขณะที่พรรคฝ่ายค้าน ต้องยอมรับว่า เพราะความเป็นเสียงข้างน้อยในสภาจึงไม่สามารถจะเอาชนะเสียงโหวตในญัตติต่างๆ หรือการอภิปรายที่ผ่านมา ยังทำได้เต็มที่อย่างเดียวคือ การตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐบาลที่จะต้องเข้มข้นขึ้นเป็นลำดับ
สำหรับผู้สมัคร ส.ส.เขต 5 สมุทรปราการ ประกอบด้วย หมายเลข 1 มานะ บุญนาค พรรคเสรีรวมไทย หมายเลข 2 อิศราวุธ ณ น่าน พรรคก้าวไกล หมายเลข 3 นางสลิลทิพย์ สุขวัฒน์ พรรคเพื่อไทย และหมายเลข 4 กรุงศรีวิไล สุทินเผือก พรรคพลังประชารัฐ การเลือกตั้งเขต 5 ครอบคลุม อ.บางบ่อ อ.บางเสาธง อ.บางพลี เฉพาะ ต.หนองปรือ และ ต.ราชาเทวะ โดยมีผู้สามารถลงคะแนนเสียง 172,881 คน
จรัส สุวรรณมาลา นักวิชาการด้านรัฐศาสตร์ อดีตสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ มองถึงภาพกว้างๆ ให้เห็นว่า ที่ผ่านมาการเลือกตั้งทั่วไปเริ่มเปลี่ยนพฤติกรรมจากเลือกตัวบุคคลเป็นหลัก หลังจากพรรคการเมืองใหม่บางพรรคประสบความสำเร็จเกินความคาดหมาย โดยไม่มีระบบอุปถัมภ์แบบเก่าหรือมีปัญหาจากการถูกกล่าวหาว่ามีการซื้อสิทธิ ขายเสียง แต่การเลือกตั้งซ่อมหลายจังหวัดไม่ได้มีกระแส เหมือนการเลือกตั้งทั่วไป
“เพราะประชาชนที่ใช้สิทธิลงคะแนนอาจเล็งเห็นประโยชน์จากนโยบายหลายด้านของรัฐบาล ส่วนที่มองว่าหัวคะแนนหรืออำนาจรัฐอาจเข้าไปแทรกแซง ต้องยอมรับว่าใครมาเป็นรัฐบาลก็มักใช้วิธีการไม่ต่างกัน ทุกรัฐบาลไม่ต้องการแพ้ในการเลือกตั้งซ่อมเพื่อให้เสียภาพลักษณ์ แต่กรณีคู่แข่งที่อยู่ตรงข้ามกับพรรครัฐบาล หากจะเอาชนะได้ต้องเป็นบุคคลที่ยอดเยี่ยมจริงๆ”
อดีตอาจารย์สายรัฐศาสตร์ ยังกล่าวถึงการทำหน้าที่ของ กกต.ว่า หวังให้ กกต.ทำงานเชิงรุกด้วยการเข้าไปยับยั้งพฤติกรรมบางเรื่องของผู้สมัครและทีมงานที่อาจเข้าข่ายผิดกฎหมาย เช่น การได้เปรียบทางการเมืองไปลงหาเสียงพร้อมนำข้าราชการไปลงพื้นที่ กกต.อาจจะเห็นว่าหยุมหยิมเกินไป ต้องยอมรับว่าทุกรัฐบาล กกต.ก็ทำงานได้เพียงเท่านี้ แต่อย่าลืมว่าเคยมี กกต.ติดคุกมาแล้ว และเชื่อว่าการทำหน้าที่จัดการเลือกตั้งคงไม่มีใครอยากไปติดคุกอีก
“ยุทธพร อิสรชัย” นักวิชาการจากคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช กล่าวถึงศึกเลือกตั้งซ่อมปากน้ำว่า มีการประเมินว่าโอกาสของผู้สมัครจากพรรคพลังประชารัฐจะมีมากกว่า หลังจากผู้สมัครเป็น ส.ส.เก่าของพรรคที่โดนใบเหลือง พบว่าตัวบุคคลไม่ได้ผลรับกระทบ จากการเลือกตั้งซ่อมที่ผ่านมา จะเห็นได้ว่าจะเป็นชัยชนะของพรรคพลังประชารัฐทั้งหมด ยกเว้นที่ จ.นครปฐม เป็นเรื่องของตระกูลการเมือง
“ในทางตรงกันข้ามสำหรับพรรคฝ่ายค้าน การเลือกตั้งซ่อมในครั้งนี้มีการส่งผู้สมัคร 3 พรรค เพื่อชิงพื้นที่กันเอง ทั้งพรรคเพื่อไทย พรรคก้าวไกล และพรรคเสรีรวมไทย ทำให้คะแนนเสียงถูกแบ่งออกเป็น 3 ส่วนจากการแข่งขันกันเอง หากดูพฤติกรรมการเลือกตั้งใน เขต 5 จ.สมุทรปราการ ถือเป็นพื้นที่เฉพาะเขต ไม่ได้อิงกับกระแสการเมืองระดับชาติเหมือนการเลือกตั้งทั่วไปในเดือนมีนาคม 2562 สะท้อนให้เห็นว่าฐานความนิยมของตัวบุคคลและความสัมพันธ์กับประชาชนในระดับพื้นที่จึงเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญที่ส่งผลกับฐานคะแนน”
อาจารย์ยุทธพร กล่าวอีกว่า แม้ขณะนี้กระแสของรัฐบาลจะถูกมองว่าอยู่ในช่วงขาลงจากปัญหาเศรษฐกิจ การแก้ไขโควิด-19 การชุมนุมของแฟลชม็อบ แต่เชื่อว่าจะไม่มีผลมากนัก เพราะเป็นการเลือกตั้งซ่อมเหมือนก่อนหน้านี้ และพรรคพลังประชารัฐแทบได้รับชัยชนะทั้งหมด สำหรับ กกต. ผู้ควบคุมกติกา ที่ผ่านมายังไม่เห็นบทบาทชัดเจนเพื่อสะท้อนภาพของการเลือกตั้งใน เขต 5 จ.สมุทรปราการ โดยแสดงท่าทีให้เห็นว่า จะไม่ทำให้มีปัญหาข้อทักท้วงหรือการร้องเรียนเหมือน จ.ลำปาง ขณะที่ กกต.จะต้องจัดการการเลือกตั้งให้บริสุทธิ์ยุติธรรม เป็นกลางตามเจตนารมณ์ในการก่อตั้งองค์กรอิสระ อย่าให้มีเสียงวิจารณ์เหมือนที่ผ่านมา
ขณะที่ท่าทีของพรรคฝ่ายค้านขาดเอกภาพเป็นเรื่องที่สำคัญมาก ในแต่ละพื้นที่มีการแข่งขันกันเอง ท้ายที่สุดก็ไม่ประสบความสำเร็จ เช่นที่ จ.ลำปาง นอกจากนั้นเสียงของฝ่ายค้านและรัฐบาลในสภาห่างกันมากกว่า 60-70 เสียง ในการยกมือโหวต ดังนั้น อาจเป็นไปได้ที่ฝ่ายค้านไม่ได้เห็นว่าการได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งซ่อมจะส่งผลกับคะแนนเสียงในสภา ทำให้การส่งผู้รับสมัครจึงเป็นการรักษาฐานเสียงของพรรคเอาไว้ ทำให้พรรคฝ่ายค้านไม่ได้เดินหน้าในการเลือกตั้งซ่อมมากนัก
อาจารย์ยุทธพร กล่าวตอนท้ายว่า เมื่อประเมินผลจากการเลือกตั้งซ่อม ระหว่างความนิยมของตัวบุคคลกับความนิยมของพรรค รวมทั้งพฤติกรรมการลงคะแนน การเลือกตั้งซ่อมในต่างจังหวัดนโยบายของพรรคอาจมีความสำคัญบ้าง แต่อย่าลืมว่าการเลือกตั้งในระดับเขตไม่มีกระแสการเมืองระดับชาติเข้ามาเกี่ยวข้องมากนักทั้งผลบวก ผลลบทั้งฝ่ายค้านและรัฐบาล ขณะที่ผู้มีสิทธิลงคะแนนดั้งเดิมในระดับพื้นที่ส่วนใหญ่ จะเป็นส่วนสำคัญจากความสัมพันธ์กับตัวบุคคลที่ลงสมัคร
“รัฐบาลก็พยายามสร้างเครดิตอย่างเต็มที่เพื่อให้ได้รับชัยชนะ ไม่ให้ถูกมองเป็นช่วงขาลง และในอนาคตฝ่ายค้านต้องวางยุทธศาสตร์ใหม่ ทั้งการกำหนดท่าทีแต่ละพรรคหลังจากนี้ โดยเฉพาะประเด็นการแก้ไขรัฐธรรมนูญ จะต้องผนึกกำลังเพื่อสร้างความเป็นเอกภาพ เพราะเรื่องนี้จะส่งผลกับฝ่ายค้านค่อนข้างมาก หากมีการเลือกตั้งใหม่ครั้งหน้า” อาจารย์ยุทธพรกล่าว
