คนตกสีที่อยู่อีกฝั่งหนึ่ง : ฉันคืออินทิรา (Je suis Inthira.) และเราล้วนเป็น‘ทราย’ (Nous sommes tous du sable.)

หากถามว่าเรารู้จักอินทิรา เจริญปุระ จากอะไร คำตอบนั้นจะกลายเป็นเครื่องบ่งชี้วัยไปทันที

คนรุ่นหนึ่งจะรู้จักเธอในบทบาทของผึ้ง เด็กสาวเคราะห์ร้ายจากละครเรื่อง “ล่า” ฉบับปี 2537 บ้างก็รู้จักในฐานะของนางนาก ในภาพยนตร์ชื่อเดียวกันที่ฉายในปี 2542 ในช่วงของวิกฤตเศรษฐกิจต้มยำกุ้ง แต่หนังก็ทำรายได้ไปเกือบ 150 ล้านบาท หรือส่วนหนึ่งอาจจะรู้จักเธอในบทบาทของ “เลอขิ่น” ในภาพยนตร์แห่งชาติ ฉกภาค “ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช”

ข้อเท็จจริงว่า ทราย อินทิรา เป็นนักแสดงระดับประเทศนั้นคงยากที่จะปฏิเสธสำหรับวิญญูชน

ส่วนคนกลุ่มย่อมลงมา จะได้รู้จักทรายในฐานะของนักอ่านผู้กระหายอักษร ด้วยเธออ่านวรรณกรรมแทบทุกแนวทั้งไทยและสากล ดังที่ใครติดตามคอลัมน์ “รักคนอ่าน” ของเธอในมติชนสุดสัปดาห์คงจะนึกออกและยอมรับในความหลากหลายของการอ่านนี้

Advertisement

สำหรับคนกลุ่มเล็กลงมาอีกจะทราบว่าเธอเป็นนักเขียนที่ได้รับการยอมรับในแวดวงวรรณกรรมด้วยภาษาและการเล่าเรื่องที่มีน้ำเสียงและสื่อความรู้สึกเป็นเอกลักษณ์ที่สามารถสัมผัสลงสู่จิตใจของผู้มีประสบการณ์บางอย่างร่วมกัน

สุดท้าย สำหรับผู้สนใจการบ้านการเมือง คงจะทราบว่าเธอเป็นนักแสดงและบุคคลมีชื่อเสียงคนแรกๆ ที่แสดงจุดยืนมาตลอดว่า ยืนอยู่ฝั่งข้างผู้สนับสนุนคุณค่าประชาธิปไตย ซึ่งสิ่งนี้ทำให้เธอได้รับบาดแผลจากการประทุษร้ายต่อชื่อเสียง ชีวิตความเป็นอยู่ส่วนตัว และอารมณ์ความรู้สึก มาตลอดร่วมสิบปีแห่งความขัดแย้งทางการเมือง

ด้วยจุดยืนนี้ ทำให้เธอถูกใส่ร้ายด้วยข่าวเท็จ การปลอมเรื่องขึ้นมากล่าวหา เยาะเย้ย ถากถาง ด่าว่า จากสื่อมวลชนที่สนับสนุนเผด็จการ จากคนที่ไม่รู้จัก และจากพวกมนุษย์กลวงเปล่าที่ไม่เคยแม้แต่จะได้เห็นต้นเรื่อง อาจกล่าวได้ว่าทรายเป็นบุคคลมีชื่อเสียงรายแรกๆ ที่ถูกรังคัดรังควาญผ่านเครือข่าย อดทนเป็นผู้ถูกกระทำเช่นนี้นานนับปี จนวันหนึ่งที่เธอลุกขึ้นมาโต้กลับด้วยการฟ้องคดีต่อผู้กระทำละเมิดต่อเธอด้วยตนเอง

กระทั่งในการลุกขึ้นต่อสู้ทางการเมืองรอบล่าสุดของคนรุ่นใหม่ หนุ่มสาว เยาวชน และเด็กๆ นี่เอง ที่เธอปรากฏบทบาทขึ้นในฐานะของผู้เล่นหลักหรือตัวละครสำคัญในการต่อสู้ทางการเมือง

เรื่องมันเริ่มจากการเหมาไอศกรีมถังเป็นของว่างให้ผู้เข้าร่วมชุมนุมครั้งแรกๆ ที่กลุ่มเยาวชนปลดแอก
จัดขึ้น ขยายไปสู่การจัดหาข้าวกล่อง สุขาเคลื่อนที่ และซุ้มบริการอาหารน้ำดื่ม กลายเป็น “แม่ยกแห่งชาติ” ศูนย์กลางของ “#ทีมเสกของ” อันได้แก่หมวกนิรภัย แว่นตากันน้ำ หน้ากากป้องกันก๊าซพิษ ซึ่งต้องยอมรับอย่างเจ็บปวดว่า เหล่านั้นคืออุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากเจ้าหน้าที่ของรัฐ

เท่าที่เราได้รู้ ทุนทรัพย์ที่มาเสกเป็นอาหาร รถสุขา ข้าวของ อุปกรณ์ป้องกัน ตลอดจนเนรมิตอุปกรณ์ประกอบการชุมนุมที่เป็นสีสันได้รับความสนใจไปทั่วโลกนี้ มาจากสองที่มาใหญ่ๆ แหล่งแรกที่เป็นกอบเป็นกำ คือ เงินจากค่าขอขมายอมความในคดีแพ่งเกี่ยวเนื่องคดีอาญาที่ทรายได้จัดการจ้างทนายความฟ้องร้องต่อผู้ที่ละเมิดสิทธิเธอด้วยการหมิ่นประมาทหรือปล่อยข่าวเท็จข่าวปลอม เฉพาะกรณีที่ยอมรับไม่ได้จริงๆ อันเกินกว่าขอบเขตที่คนไม่รู้จักกันจะให้ร้ายต่อกัน ซึ่งหลุดพ้นไปจากการใช้เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นโดยชอบธรรมแล้ว

ทุนจากแหล่งนี้ได้มารายละหลักแสนบาท ตามแต่ความหนักเบาต่างกรรมต่างวาระ

แต่สำคัญที่สุด ก็คือน้ำแรงและน้ำใจจากผู้คนมากมายที่แปรเป็นหน่วยนับรูปธรรมพื้นฐานคือ “เงิน”

เงินจากผู้คนที่ไม่มีใครทราบได้หมดจดว่ามาจากที่ไหน เป็นจำนวนเงินจำนวนคนเท่าไร เพราะเมื่อใครก็ตามที่นึกอยากจะทำอะไรบ้างเพื่อการต่อสู้เพื่ออนาคตของลูกหลานในวันหน้า เกียรติภูมิ และจุดยืนของเราในวันนี้

ดังนั้น นึกอะไรไม่ออก ถ้าไม่รู้จะส่งน้ำแรงน้ำใจนั้นไปทางไหน เลขบัญชีที่หาง่ายและเป็นศูนย์กลางก็ไม่พ้นส่งไปทางเธอนี้

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คนในรุ่นในวัยที่กระดากจะเรียกตัวเองว่าหนุ่มสาวแล้ว หากรู้สึกสำนึกว่าเราสร้างภาระก้อนมหึมาไว้ให้ลูกหลานเด็กๆ ของเราต้องมาตามแก้ไข ต้องสู้รบกับอะไรที่ใหญ่เกินตัวพวกเขาในระดับชวน
สิ้นหวัง เหตุที่ก้อนภาระอาจมทางการเมืองใหญ่โตขนาดนี้ บ้างก็มาจากความไม่พยายามของพวกเราเองที่ไม่ต่อต้านให้สุดกำลังกว่านี้ จากความดูดายปลงว่าสู้อย่างไรก็ไม่ชนะก็เลยไม่สู้เอาเสียเลย

หรือแม้แต่จากคนกลุ่มที่คิดพลาดหลงผิดไปมีส่วนในการทำลายระบอบประชาธิปไตยและสิทธิเสรีภาพของผู้คนยาวนานหลายปี เพราะความไร้เดียงสาไปเป่านกหวีดร่วมกับกลุ่ม กปปส. ที่เรียกคณะเผด็จการทหารที่ใช้อำนาจโดยไม่ยำเกรงถึงที่สุด หากไร้ความสามารถที่สุด แต่ก็ครอบงำประเทศนี้อยู่นานที่สุดเช่นกัน

อย่างน้อยการลงขันเพื่อให้ความช่วยเหลือคนรุ่นใหม่ที่ลุกขึ้นต่อสู้ให้มีความสะดวกปลอดภัยขึ้นบ้าง
ก็เหมือนการไถ่บาปในจิตใจ

หรือแม้แต่ผู้ที่ร่วมต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย หรือมีใจให้แก่ฝ่ายประชาธิปไตยตลอดมา แต่ด้วยบทบาท สถานะ หน้าที่ในสังคม หรือแม้กระทั่งข้อจำกัดทางกายภาพที่ทำให้ไม่สามารถเข้าร่วมต่อสู้แบบลงแรงหรือออกหน้าร่วมกับเด็กๆ ได้ ก็เลือกใช้การสนับสนุนด้วยวิธีนี้ ซึ่งเป็นวิธีที่ดีและเป็นประโยชน์ที่สุดภายใต้ข้อจำกัดส่วนบุคคลทั้งหลายเหล่านั้น

ไม่มีใครรู้หรอกว่าผู้คนเหล่านี้มีจำนวนเท่าไร เป็นใครมาจากไหนกันบ้าง และร่วมลงขันส่งกำลังทุนทรัพย์กันมาเท่าไร แต่เชื่อเถิดว่า มีผู้ที่อยู่ในสถานะทางสังคม ตำแหน่งหน้าที่ หรือฐานะทางการเงินแทบทุกระดับและความหลากหลาย เป็นหนึ่งในกำลังแรงกำลังใจที่ส่งผ่านไปทางอินทิราทั้งสิ้น

หากจะเรียกว่าเธอเป็น “ท่อน้ำเลี้ยง” ก็อาจจะถูกต้องแล้วในฐานะของการเป็น “ท่อ” แต่ไม่ใช่เจ้าของน้ำทั้งหมดที่หล่อเลี้ยงการต่อสู้นี้ไว้จนยืนระยะได้เกือบปีเช่นนี้

เกือบปีของปีสำคัญในประวัติศาสตร์ที่ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงต่อโลกทัศน์ของสังคมและวัฒนธรรมการเมืองไทยที่รวดเร็วจนแทบตามไม่ทัน ถ้าเป็นบ้านก็ระดับเพดานพัง หลังคาปลิวหาย

เราไม่จำเป็นต้องพูดกันถึงเรื่องความถูกต้องชอบธรรมของกฎเกณฑ์แห่งประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 รวมถึงการเอากฎหมายดังกล่าวมาตั้งข้อกล่าวหาเอาแก่ทราย อย่างที่นักกฎหมายก็นึกไม่ออกว่าจะปรับเข้ากับข้อเท็จจริงนี้อย่างไร หรืออาจจะมีการตีความที่วิปริตผิดหลักเกณฑ์การใช้และตีความกฎหมายอาญาออกไปอย่างไรก็มิรู้ได้

เช่นเดียวกับที่ไม่สามารถกล่าวคาดการณ์ว่าในช่วงสายวันจันทร์ที่ 21 ธันวาคม 2563 ซึ่งเธอจะต้องไปรับทราบข้อกล่าวหาที่สถานีตำรวจนครบาลบางเขนนั้นจะเกิดอะไรขึ้นบ้างได้ เพราะข้อความนี้จะต้องเขียนไว้ก่อนล่วงหน้าอย่างไม่อาจรอได้

แต่เราก็ได้เห็นกระแส “ฉันคืออินทิรา” (Je suis Inthira ซึ่งหยิบยืมมาจากตอนที่มีกระแสยืนข้างเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของหนังสือพิมพ์ Charlie Hebdo ของฝรั่งเศส) ก่อตัวขึ้นบ้างแล้ว

“ฉันคืออินทิรา” ในความหมายว่า ฉันนั้นร่วมอุดมการณ์เดียวกันกับเธอ อินทิรา เจริญปุระ

การดำเนินคดีในครั้งนี้ ทราย อินทิรา อาจจะเป็นหนึ่งในผู้ต้องหาร่วมกับคนอื่นๆ ในทางกฎหมายและคดีความเป็นเช่นนั้น

หากในทางข้อเท็จจริง ใครก็ตามที่เป็นต้นทางต้นคิดให้ดำเนินการนี้ ต้องยอมรับผลด้วยว่า คู่กรณีของคุณ
มีมากมายยิ่งกว่านั้น

นอกเหนือและยิ่งกว่านั้น พวกเราทั้งหลายก็คือ “ทราย”

“ทราย” ที่นอกจากจะเป็นชื่อเล่นของอินทิรา เจริญปุระ แล้ว ยังมีความหมายถึง “เม็ดทราย” อันเป็นธุลีละเอียดที่สุดของหิน

ทรายที่เบาจนเกือบไร้น้ำหนัก ก่อรูปไม่ได้หากไม่มีตัวเชื่อมประสาน ทรายไม่กี่เม็ดเกล็ดก่อได้เพียงความรำคาญสากผิวหรือเปรอะเปื้อนเสื้อผ้าร่างกาย

แต่ทรายนั้นชำแรกแทรกเข้าไปได้ในทั่วทุกสิ่ง และถ้าคิดว่าเพียงทรายทำให้ใครเจ็บปวดไม่ได้ ก็ขอให้ลองคิดว่าทรายสักหยิบมือปลิวเข้าสู่ดวงตาที่หลุบหลับลงไม่ทันดูก็อาจจะจินตนาการได้ว่ามันปวดแสบและก่อปัญหาได้เพียงไร

ดังที่ อนาคิน สกายวอร์กเกอร์ หรือ ดาร์ธ เวเดอร์ ในภาพยนตร์สตาร์วอร์ส กล่าวไว้ว่า “ข้าไม่ชอบทราย… มันร่วนและหยาบ ทำให้ผิวหนังแสบ และมันก็เข้าไปทุกที่”

เม็ดทรายเล็กๆ นับอสงไขย รวมกันก็เป็นทะเลทราย และเมื่อทรายนั้นโกรธเกรี้ยวเพราะแรงลม ก็มั่นใจได้เลยว่าไม่มีใครอยากอยู่ตรงกลางกระแสแห่งพายุทราย

คุณอาจจะพอรู้ แต่ไม่อาจจินตนาการได้หรอกว่า “ทราย” นั้นจะแทรกซึมอยู่ที่ไหนได้บ้าง ในตลาดที่คุณเดิน ในห้องทำงานของคุณ แม้แต่ในโรงศาลหรือกลางศูนย์อำนาจ ทรายสักเม็ดอาจจะร่วงสงบรออยู่ คุณแน่ใจหรือว่าจะไม่มีทรายสักคนที่รอวันสักวันที่สายลมจะเปลี่ยนทาง และเมื่อนั้นด้วยพลังอำนาจอำนาจที่พวกเราจะได้มี คุณรอรับการลงโทษย้อนหลังภายใต้อายุความตามกฎหมายที่ยุติธรรมที่คุณไม่เคยคาดหมายไว้ เพราะคุณมั่นใจว่าอำนาจที่ครอบปกคุณอยู่นั้นจะสามารถปัดเป่าป้องกันได้เช่นเคย ขอแค่วันนี้คุณอยู่เป็น

เตือนเบาๆ อีกครั้งว่าการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเจ้าพนักงานที่มีอำนาจในคดีอาญา มีอายุความตั้งแต่ 15-20 ปี แล้วแต่กรรมและความหนักเบาของคดี

ในวันนั้น เราทั้งหลายที่เป็นทรายอาจจะกลายเป็นพายุ กลบฝังพวกคุณไว้ในสุสานของทะเลทรายแห่งประวัติศาสตร์แห่งเผด็จการและความอยุติธรรม

กล้า สมุทวณิช

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image