เมื่อวันที่ 6 พ.ค. ปิยบุตร แสงกนกกุล เลขาธิการคณะก้าวหน้า เขียนข้อความ ไว้อาลัย แม่สุภาพ คำแหล้ นักต่อสู้เพื่อสิทธิที่ดินทำกิน ที่เสียชีวิตในวันนี้ ระบุว่า
แม่สุภาพ คำแหล้ เป็นนักต่อสู้เพื่อสิทธิที่ดินทำกินของชุมชนเฉกเช่นเดียวกับสามี พ่อเด่น คำแหล้ ประธานโฉนดชุมชนโคกยาว ต.ทุ่งลุยลาย อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ หลังจากมีนโยบายทวงคืนผืนป่า โดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ในปี 2557 ชาวชุมชนโคกยาวถูกขับไล่ออกจากพื้นที่ มีการดำเนินคดีบุกรุกป่าสงวนกับชาวบ้าน และแม้จะถูกข่มขู่คุกคามโดยเจ้าหน้าที่รัฐหลายครั้ง ทั้งสองสามีภรรยาก็กัดฟันต่อสู้เพื่อปกป้องสิทธิที่ดินของชุมชนเรื่อยมา ผ่านการเรียกร้องให้มี “โฉนดชุมชน” จนกระทั่ง พ่อเด่น สามีของแม่สุภาพ หายตัวไปเมื่อวันที่ 16 เมษายน 2559
แม้จะเหลือตัวคนเดียว แต่แม่สุภาพก็ยังคงยืนหยัดสู้ต่อไป ทั้งต่อสู้เพื่อดิ้นรนทำมาหากินและสู้เพื่อสิทธิในที่ดินทำกินของชุมชน จนกระทั่งในเดือนมีนาคม 2560 มีการค้นพบโครงกระดูกซึ่งสามารถตรวจพิสูจน์ได้ว่าเป็นของพ่อเด่น ต่อมาในเดือนกรกฎาคมปีเดียวกันนั้น แม่สุภาพก็ถูกพิพากษาจำคุก 6 เดือน จากข้อหาบุกรุกป่าสงวนแห่งชาติภูซำผักหนาม ตามความผิด พ.ร.บ.ป่าไม้ และ พ.ร.บ.ป่าสงวนฯ โดยการพิจารณาคดีครั้งนี้ พ่อเด่นเป็นจำเลยร่วมด้วย แม้จะหายตัวไปแล้ว ศาลพิจารณาว่าหลบหนีคดี เพราะยังไม่มีหลักฐานว่าถึงแก่ความตาย
เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาแม่สุภาพ พบว่าตนเองเป็นมะเร็งปอดและลำไส้ และได้รับการเข้าผ่าตัดที่โรงพยาบาลขอนแก่น แม่สุภาพพักรักษาตัวรวมถึงต่อสู้กับโรคร้ายเรื่อยมา จนกระทั่งเวลากลางคืนของวันที่ 5 พฤษภาคม 2564 แม่สุภาพก็ได้จากพวกเราไป
ความไม่เป็นธรรมที่สังคมนี้หยิบยื่นให้กับแม่สุภาพยังคงอยู่ กรณีอุ้มหายของ พ่อเด่น คำแหล้ ยังไม่มีผู้กระทำผิดถูกลงโทษ ปัญหา #ป่าทับที่คน ยังคงเกิดขึ้นกับหลายพันชุมชนในประเทศไทย ทางออกว่าด้วยการผลักดันโฉนดชุมชนและการจัดการแบบ “สมบัติร่วม” คือไม่มีใครเป็นเจ้าของทั้งฝั่งรัฐและเอกชน ยังคงไม่ได้รับการตอบสนองจากภาครัฐ ความเหลื่อมล้ำ ระบบราชการรวมศูนย์ และความไม่แน่นอนของนโยบายยังคงทำให้ชาวบ้านมีสภาพ “มือขวาต้องทำมาหากิน มือซ้ายต้องเตรียมไว้ต่อสู้ว่าจะเอาที่ดินไปเมื่อไหร่” อยู่เสมอ
ผมขอร่วมคารวะและไว้อาลัยกับการจากไปของ แม่สุภาพ คำแหล้ นักต่อสู้เพื่อสิทธิที่ดินทำกิน และหวังว่าการจากไปของแม่สุภาพจะเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้ที่ยังอยู่ เพื่อการต่อสู้เพื่อสิทธิชุมชนและความไม่เป็นธรรมต่อไป
