นพ.วิฑูรย์ ด่านวิบูลย์ ผู้อำนวยการองค์การเภสัชกรรม กล่าวว่า วัคซีนจะแบ่งเป็นวัคซีนที่รัฐจัดหา จะมีอยู่ 5 ยี่ห้อ คือ แอสตร้าเซนเนก้า ซิโนแวค และเพิ่มเติมอีก 3 ยี่ห้อ คือ ไฟเซอร์ Johnson & Johnson สปุตนิก ไฟว์ ส่วนวัคซีนทางเลือกที่เอกชนนำเข้าเองคือ โมเดอร์นา และซิโนฟาร์ม ก่อนการระบาดใหญ่ เราทำงานเชิงรุกไปตั้งแต่วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2564 โดยได้ติดต่อและแสดงความจำนงโดยตรงไปที่บริษัทโมเดอร์นา สหรัฐอเมริกา และได้รับแจ้งว่าทางบริษัทจะสามารถส่งมาได้เร็วที่สุดในไตรมาสแรกของปี 2565 นอกจากนี้ องค์การเภสัชฯยังได้ติดต่อวัคซีนอื่นอย่างน้อย 2 ยี่ห้อ ซึ่งก็ได้รับคำตอบว่าเป็นไปไม่ได้ที่จะซัพพลายให้ทันในปีนี้ แต่เราก็พยายามจะติดต่อให้ได้หลายชนิด โดยยังผลิตเองในประเทศไทยด้วย
ส่วนที่มีโรงพยาบาลเอกชน 2 แห่ง ระบุว่าสามารถติดต่อซื้อวัคซีนจากบริษัทโมเดอร์นา ได้โดยตรงนั้น ขอชี้แจงว่า การนำเข้าวัคซีนของบริษัทโมเดอร์นา จะต้องติดต่อผ่านบริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ตัวแทนบริษัทนำเข้าวัคซีคโมเดอร์นาเท่านั้น ต่อมาที่วันที่ 15 พฤษภาคม ทางบริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ได้แถลงว่าการซื้อวัคซีนจะต้องติดต่อผ่านทางภาครัฐเท่านั้น ทำให้องค์การเภสัชฯถูกมอบหมายเป็นตัวแทน ดังนั้น วัคซีนโมเดอร์นาจะมีบริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ผู้นำเข้า และเป็นผู้ทรงสิทธิในการเป็นเจ้าของทะเบียน ไม่ใช่วัคซีนขององค์การเภสัชฯ เราเป็นเพียงตัวแทนภาครัฐที่จะนำมาขายต่อให้กับเอกชน จากการเจรจา เราได้รับทราบว่าวัคซีนโมเดอร์นาจะมาเร็วก่อน 1 ไตรมาส คือ ไตรมาส 4 ของปี 2564
เนื่องจากวัคซีนตัวนี้ไม่ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากภาครัฐ จึงทำให้ได้รับมอบช้า เพราะเราต้องทำงานคู่ขนานกับสมาคมโรงพยาบาลเอกชน ที่มีโรงพยาบาลทั่วประเทศประมาณ 300 กว่าโรงพยาบาล เพื่อรวบรวมความต้องการวัคซีนมา และเงิน เพื่อแจ้งว่าเป็นความต้องการวัคซีนจริงๆ ล่าสุดมีความต้องการเสนอมา 9 ล้านโดส โดยคาดว่าจะได้รับมอบวัคซีนภายในปีนี้ 4 ล้านโดส และที่เหลือจะมาต้นปีหน้า แต่ทางบริษัทโมเดอร์นา ก็ไม่ได้แจ้งมาว่าจะมาในวันไหน เดือนไหน นี่คือเหตุผลที่ว่าทำไมองค์การเภสัชฯยังไม่เซ็นสัญญาสักที เพราะเราต้องรอให้โรงพยาบาลเอกชนรวบรวมเงินมาก่อนที่จะเซ็นสัญญา หากไปเซ็นสัญญาโดยที่ความต้องการไม่มีอยู่จริง องค์การเภสัชฯจะรับผิดชอบไม่ไหว เพราะเป็นวัคซีนราคาแพง เราจึงได้วางแผนไว้ว่าจะเซ็นสัญญาบริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ภายในต้นสัปดาห์ของเดือนสิงหาคม
ส่วนเอกสารสัญญาได้ร่างไว้หมดแล้ว รวมถึงเอกสารข้อจำกัดของต่างประเทศที่ได้ส่งไป และเพิ่งได้รับเอกสารตอบกลับจากบริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด เมื่อช่วงเช้าของเมื่อวานนี้ (2 กรกฎาคม) จากนั้นได้รวบรวมส่งไปที่สำนักงานอัยการสูงสุดช่วงตอนเที่ยงของวันเดียวกันตามขั้นตอน ทั้งนี้ ประเด็นนี้อาจจะต้องนำเข้าไปหารือในคณะรัฐมนตรี (ครม.) ด้วย เพราะอาจจะมีบางเรื่องที่อยู่นอกเหนืออำนาจองค์การเภสัชฯ แต่เราก็ต้องทำให้รอบคอบ จากนี้การกระจายของวัคซีนจะต้องกระจายให้ทั่วประเทศ ให้ถึงกลุ่มโรงพยาบาลทั้งขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่อย่างเป็นธรรมและเป็นประโยชน์ต่อพี่น้องประชาชนให้ดีที่สุด นอกจากนี้ เรายังรวบรวมถึงสิทธิประโยชน์ประกันภัยด้วย หากสัญญาเรียบร้อย จะได้วัคซีนโมเดอร์นาภายในไตรมาสสุดท้ายของปีนี้
ส่วนวัคซีนตัวอื่นเรากำลังเฝ้าจับตาดูอยู่ รวมถึงที่วิจัยในไทย เพื่อให้ทันต่อสถานการณ์ ซึ่งมีอยู่ประมาณ 2-3 ยี่ห้อ ขณะเดียวกันยังมีวัคซีนที่องค์การเภสัชฯผลิตเองด้วย ซึ่งผ่านการวิจัยในเฟสหนึ่งแล้ว ผลออกมาน่าพอใจ กำลังดำเนินการวิจัยในเฟสสองในปลายเดือนนี้หรืออย่างช้า 10 สิงหาคม 2564
ข้อมูลดีมานด์และซัพพลายวัคซีนทั้งโลก จากยูนิเซฟระบุว่า ดีมานด์วัคซีนมีอยู่ 1.1 หมื่นล้านโดส ส่วนซัพพลายมีอยู่ 9 พันล้านโดส โดยเราก็ไม่ได้ย่อท้อ ทุกเรื่องที่ถูกปฏิเสธก็พยายามต่อรอง พยายามคุยและขอร้องเขาทุกสัปดาห์ ผู้ใหญ่หลายท่านและรัฐบาลก็ให้ความช่วยเหลือ ถ้ามีข่าวดีเราจะรีบแจ้ง เพราะขณะนี้ข้าศึกไม่ได้มาประชิดบ้านเรา แต่พวกเรากำลังตะลุมบอนอยู่ ก็ขอความเห็นใจเอาความจริงมาพูดดีที่สุดในสถานการณ์ที่มีข้อจำกัดเช่นนี้
สำหรับวัคซีนที่มีใช้ในปัจจุบันผลการตอบสนองต่อโรคลดลง ผู้ผลิตหลายรายได้พยายามจะปรับต้นเชื้อให้เป็นตามเชื้อที่เปลี่ยนไป ดังนั้น จะเห็นว่าทางทีมวิจัยก็พยายามทำงานอย่างหนัก ผู้ผลิตที่เราใช้อยู่ทุกตัวก็พยายามปรับปรุงเรื่องนี้อยู่ และภายในปีหน้า องค์การเภสัชฯก็จะวิจัยว่าในเข็มที่สามจะใช้วัคซีนยี่ห้อที่แตกต่างจากที่เคยฉีดไปแล้วได้หรือไม่ เพื่อตอบสนองต่อเชื้อที่กลายพันธุ์ไปแล้ว เชื้อเปลี่ยนไปตลอดเวลาและเร็วมาก จึงจะต้องเปลี่ยนวัคซีนไปทุกปีหรือไม่ ขอเรียนประชาชนว่า เราไม่เคยอยู่เฉยๆ และไม่เคยอยู่นิ่ง แม้จะดูไม่มีความหวัง แต่เราก็ไม่เคยทิ้ง
