อ.พรสันต์ ยก 2 เหตุผล ดัน ‘พ.ร.ก.เลื่อนบังคับใช้พ.ร.บ.อุ้มหาย’ ขัดรธน.
เมื่อวันที่ 1 มีนาคม ผศ.ดร.พรสันต์ เลี้ยงบุญเลิศชัย อาจารย์คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊กระบุว่า ภายใต้รัฐบาลคุณประยุทธ์ การออกพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) เพื่อเลื่อนการบังคับใช้พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ไม่ได้เกิดขึ้นครั้งแรกในกรณีกฎหมายซ้อมทรมาน-อุ้มหายนะครับ แต่เคยเกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้แล้วกับกฎหมายส่งเสริมสถาบันครอบครัวเมื่อ 2-3 ปีที่ผ่านมา
ผมคิดว่าหากพูดกันตามกฎหมายรัฐธรรมนูญแล้ว การตรา พ.ร.ก. ทำนองนี้น่าจะขัดต่อรัฐธรรมนูญ (Unconstitutional) และสอดคล้องตามหลักการแบ่งแยกอำนาจ ซึ่งเป็นการสะท้อนถึงปัญหาการปฏิบัติหน้าที่ที่ไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติและหลักการที่อาจอธิบายโดยสรุปได้ดังนี้
1. การตรา พ.ร.ก. โดยคณะรัฐมนตรีเพื่อเลื่อนการบังคับใช้ พ.ร.บ.ซ้อมทรมาน-อุ้มหาย ไม่เป็นไปตามเงื่อนไขที่รัฐธรรมนูญกำหนดไว้ กล่าวคือ ม.172 กำหนดให้ต้องเป็นกรณีฉุกเฉินจำเป็นเร่งด่วนอันมิอาจหลีกเลี่ยงได้เท่านั้น แต่ข้อเท็จจริงปรากฏว่ากฎหมายได้ให้ช่วงเวลากับทางเจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องได้เตรียมตัวราว 4 เดือนก่อนที่กฎหมายจะมีผลบังคับใช้จริงนับตั้งแต่มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา ดังนั้น จึงย่อมมิอาจกล่าวได้ว่า จะเป็นการฉุกเฉินจำเป็นเร่งด่วนอย่างไรตามเงื่อนไขในการตรา พ.ร.ก. ตามรัฐธรรมนูญ
2. รัฐบาลต้องเข้าใจหลักการใช้อำนาจของตนเองเพื่อตรา พ.ร.ก. ด้วยว่า ตามหลักกฎหมายรัฐธรรมนูญแล้ว กรณีนี้เป็นการใช้อำนาจตรากฎหมายแทนฝ่ายนิติบัญญัติในเบื้องต้นอันเป็น “อำนาจตรากฎเกณฑ์กรณีพิเศษ” (Special decree-making power) ซึ่งรัฐธรรมนูญจะจำกัดการใช้อำนาจนี้โดยอนุโลมให้กระทำได้ก็เมื่อแต่เฉพาะเท่าที่จำเป็นและฉุกเฉินจริงๆ เท่านั้น ดังนั้น รัฐบาลจึงไม่สามารถใช้อำนาจในการประกาศใช้ พ.ร.ก. ประหนึ่งว่าเป็นอำนาจออกกฎหมายของตนเองแบบปกติทั่วไปได้
การออก พ.ร.ก. ของรัฐบาลที่ไม่ถูกต้องลักษณะเช่นนี้ เราควรต้องนำมาอธิบายและตักเตือนกัน มิฉะนั้นจะกลายเป็นการสร้างบรรทัดฐานการใช้อำนาจของฝ่ายบริหารที่ไม่ถูกต้องตามรัฐธรรมนูญอันจะเป็นการกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนอย่างมีนัยสำคัญ
อนึ่ง ประเด็นว่าด้วยการใช้อำนาจของคณะรัฐมนตรีในการตรา พ.ร.ก. ตามหลักการทางรัฐธรรมนูญที่ถูกต้องนั้นอาจยังไม่มีการพูดถึงกันอย่างครบถ้วนลึกซึ้งมากนัก ซึ่งผมเองกำลังเขียนคำอธิบายอยู่ หากเสร็จแล้วจะได้ทำการนำเสนอให้ทุกท่านทราบต่อไปนะครับ
