อาลัย ‘ธิดา บุนนาค’ นักเขียนสตรีรุ่นบุกเบิก ‘เรื่องอีโรติค’ เสียชีวิตในวัย 96 ปี
เมื่อวันที่ 14 มีนาคมที่ผ่านมา เฟซบุ๊กเพจ “เชียงใหม่ที่คุณไม่เคยเห็น” ซึ่งมีผู้ติดตามกว่า 4.4 แสนราย ได้โพสต์ข้อความระบุว่า R.I.P. ธิดา บุนนาค นักเขียนหญิงไทยคนแรกที่เขียน #เรื่องอีโรติค อย่างเปิดเผย สิ้นในวัย 96 ปี ทิ้งผลงานทั้งในรูปนิยาย และเรื่องสั้น ตั้งแต่ ช่วงปลายคริสต์ทศวรรษ 1940 ถึงกลางทศวรรษ 1960 ไว้มากมาย
ในสมัยนั้น ธิดา เป็นนักเขียนที่มีชื่อเสียงมาก แต่ปัจจุบัน กลับถูกลืมเลือน ไม่ค่อยมีใครรู้จัก ในขณะที่นักเขียนชาย ที่เขียนเรื่องอีโรติครุ่นไล่เลี่ยกัน อย่าง “ประมูล อุณหธูป” ผู้เขียนเรื่อง จัน ดารา กลับเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางจนถึงปัจจุบัน
ธิดา บุนนาค เป็นนักเขียนหญิงที่สวย และทรงเสน่ห์มาก “ณรงค์ จันทร์เรือง” เคยเขียนไว้ว่า คราใดเธอแวะไปที่กอง บอ.กอ.หนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่ง เหล่านักเขียน และนักข่าวชาย เหลียวมองคอแทบหัก ที่กำลังก้าวลงบันไดก็ตกบันไดหัวทิ่มพื้น
ธิดา เขียนงานได้ทั้งเรื่องสั้น นิยาย ตอบปัญหาหัวใจ สไตล์ “ศิราณี” เขียนวิจารณ์ และแนะนำหนังสือ
ทั้งนี้ ทางเพจยังได้อ้างอิงโพสต์ของผู้ใช้เฟซบุ๊กชื่อ วีระยศ สำราญสุขทิวาเวทย์ ซึ่งโพสต์รูปภาพผลงานของนักเขียนดังผู้ล่วงลับหลายเรื่อง เช่น บาปที่ 3, บุหลันเปลือย, หัวใจเปลือย, คนหลายใจ พร้อมกำหนดสวดพระอภิธรรม ซึ่งมีกำหนดฌาปนกิจในวันที่ 13 มีนาคมที่ผ่านมา
อย่างไรก็ตาม นายสุชาติ สวัสดิ์ศรี ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ซึ่งถูกกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรมแจ้งถอดถอน ได้โพสต์เฟซบุ๊กถึงการจากไปของ ธิดา บุนนาค ว่า
“ในที่สุด ธิดา บุนนาค ก็ลาลับจากไปเมื่ออายุ 95 ปี โดยไม่ได้เป็น ‘ศิลปินแห่งชาติ’ ทั้งที่เคยส่งเสียงให้ได้ยินไปแล้วเมื่อ 20 ปีก่อน และ ในบรรดานักเขียนสตรีของไทยที่ Dr.Rachel Harrison แห่ง SOAS นำงานเขียนไปศึกษามีอยู่ 2 คน คือ ธิดา บุนนาค และ ‘ศรีดาวเรือง'”
ทั้งนี้ สุชาติ ยังได้กล่าวถึง ธิดา ไว้เมื่อปี 2017 ว่า เพราะประเด็นเรื่อง “คืนพื้นที่ให้ประวัติวรรณกรรมไทย” ที่มีผู้ตั้งข้อชื่นชมการพิจารณา “ศิลปินแห่งชาติ” สาขาวรรณศิลป์ ในปีนี้ ทำให้ผมนึกไปถึงนักเขียนสตรี “ล่วงสมัย” ในยุคเมื่อ 60 ปีที่ยังมีชีวิตอยู่อีกท่านหนึ่ง คือ ธิดา บุนนาค
ซึ่งชื่อนี้ผมเคยเอ่ยถึงในคอลัมน์ “สิงห์สนามหลวง” ยุค “เนชั่นสุดสัปดาห์” นานแล้วว่า สมควรได้รับการประกาศเกียรติให้เป็น “ศิลปินแห่งชาติ” สาขาวรรณศิลป์ แต่ก็ไม่เห็นมีอนุกรรมการ สาขาวรรณศิลป์ ผู้ใดสนใจ
เพราะคงเห็นไปว่านามของนักเขียนสตรีรุ่นบุกเบิกที่ชื่อ ธิดา บุนนาค ผู้นี้ชอบเขียนแต่เรื่อง “โป๊ๆ” “คาวโลกีย์” “ชวนสวาท” “เริงสวาท” “สวิงสวาท” หรือจะเรียกว่าเป็นนักเขียนสตรีในแนวขนบเรื่อง Erotic แบบอ่อนๆ ก็เป็นได้ ดังนั้นก็เลย “ไม่อยู่ในสายตา” พูดยากๆ ก็คือ ให้ Out of Orbit ไปเถิด
ถามจริง “ศิลปินแห่งชาติ” สาขาวรรณศิลป์ เคยได้ยินชื่อ ธิดา บุนนาค บ้างหรือเปล่าครับ เข้าใจว่าในปัจจุบันเธอยังมีชีวิตอยู่ และอายุอยู่ในรุ่น 90 ปี เช่นเดียวกับ “เศก ดุสิต” และ “ตรี อภิรุม”
และอาจเรียกได้ว่า เธอเป็นเหมือนนักเขียนสตรีแนวขนบ “สวิงสวาท” ที่ตีคู่มากับนักเขียนบุรุษ เช่น “อุศนา เพลิงธรรม” และ รงค์ วงษ์สวรรค์ ก็ว่าได้ แต่แล้วก็เหมือนว่าทุกคนจะลืมเธอ (เอ๊ะ ! หรือว่าเธอเป็นสตรีที่เขียนเรื่องโป๊อยู่ในสังคมที่มี “บุรุษเป็นใหญ่”)
ครั้งหนึ่งผมเคยพบและสนทนากับเธอในงานประกาศเกียรติ “รางวัลนราธิป” เมื่อนานมาแล้ว ธิดา บุนนาคเป็นมารดาของนักร้องและดาราสาวที่ชื่อ มาลาริน บุนนาค ที่ครั้งหนึ่งเคยมีประวัติอยู่ในยุคสมัยของ “จอมพลผ้าขาวม้าแดง”
