ส่อง‘อีซีที รีพอร์ต’ กกต.โอ่ ‘ถูกต้อง-แม่นยำ’
นับถอยหลังเข้าสู่โค้งสุดท้ายของการเลือกตั้ง 2566 ประชาชนผู้มีสิทธิออกเสียงลงคะแนนกว่า 52 ล้านคน จะได้ออกไปใช้หนึ่งสิทธิหนึ่งเสียง เข้าคูหา “เลือกเบอร์ที่รัก พรรคที่ชอบ” ในวันอาทิตย์ที่ 14 พฤษภาคมนี้
ภายหลังปิดหีบลงคะแนนเลือกตั้งในเวลา 17.00 น. คนไทยทั้งประเทศคาดหวังและรอคอย ผลการนับคะแนนที่รวดเร็ว ถูกต้อง โปร่งใส และเป็นธรรม จากคณะกรรมการการเลือกตั้ง หรือ กกต. ในฐานะผู้คุมกติกา
ยิ่งการเลือกตั้งครั้งนี้ กฎและระเบียบถูกเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม โดยเฉพาะการยกเลิกการรายงานผลการนับคะแนนแบบเรียลไทม์ ผ่านแอพพลิเคชั่นแรพิด รีพอร์ต (Rapid Report) สร้างความประหลาดใจและทำประชาชนเกิดข้อสงสัย เกิดคำถามตามมาสารพัดว่า สุดท้ายประชาชนจะทราบผลคะแนนได้อย่างไรและผ่านช่องทางใดบ้าง
กกต.ยกเหตุผลขึ้นมาอธิบายว่าการเลือกตั้งครั้งนี้ จะมีการรายงานผลคะแนนการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการเหมือนกับการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมา เพียงแต่จะรายงานผ่านทางระบบอีซีที รีพอร์ต (ECT Report) การันตีว่าระบบนี้มีความถูกต้อง รวดเร็ว และแม่นยำกว่าการรายงานผลแบบเดิม เพราะประชาชนจะเห็นคะแนนแรกเมื่อกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) นับคะแนนเสร็จ และได้ตรวจสอบความถูกต้องในแบบรายงาน ส.ส.5/18 ก่อนนำไปติดหน้าหน่วยเลือกตั้งให้ประชาชนได้ตรวจสอบเช่นกัน
ทั้งนี้ คะแนนของหน่วยแรกจะถูกกรอกลงในระบบ ECT Report และคะแนนจากหน่วยเลือกตั้งอื่นๆ จะทยอยนำเข้าระบบอย่างต่อเนื่องต่อไป ประชาชนจึงสามารถติดตามผลคะแนนได้จากสื่อมวลชนที่มาเชื่อมต่อกับระบบ ทำให้ทราบผลคะแนนว่าผู้สมัครผู้ใดหรือพรรคการเมืองใดได้คะแนนจำนวนเท่าใด
ขั้นตอนระบบรายงานผลการเลือกตั้ง ส.ส.อย่างไม่เป็นทางการ (ECT Report) มีดังนี้
1.เวลา 18.00-18.45 น. ศูนย์รวมคะแนนเขตเลือกตั้ง (กกต.เขต) ตรวจสอบและรวมผลคะแนนเลือกตั้งล่วงหน้าในเขต นอกเขต และนอกราชอาณาจักร บันทึกผลคะแนนเลือกตั้งในระบบรายงานผลอย่างไม่เป็นทางการ (Database) และ Excel รวมเขต
2.เวลา 18.00-19.00 น. ประธานกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (ปธ.กปน.) ถ่ายรูปแบบรายงานผลการนับคะแนน ส.ส.ที่ กปน. ลงลายมือชื่อครบทุกคน
3.เวลา 18.30-22.00 น. ศูนย์รวมคะแนนอำเภอ/เขตปกครอง ตรวจสอบความถูกต้องผลคะแนนจากรูปถ่ายแบบรายงานและบันทึกผลคะแนนเลือกตั้งในตาราง Excel รวมตำบล เทศบาล แขวง จากนั้นนำผลรวมคะแนนในแต่ละตำบล เทศบาล แขวง ใน Excel รวมอำเภอ เขตปกครอง บันทึกในระบบรายงานผลคะแนนอย่างไม่เป็นทางการ (Database) และจัดตั้งทีมพิเศษ สำหรับดูแลแก้ไขปัญหาให้แก่หน่วยเลือกตั้งที่มีปัญหา ถ้าไม่ถูกต้องแจ้งให้ กปน.ตรวจสอบแก้ไข และดำเนินการตามระเบียบ
4.ส่งระบบรายงานผลการเลือกตั้ง (Database) ให้กับทางสถาบันส่งเสริมการวิเคราะห์ และบริหารข้อมูลขนาดใหญ่ภาครัฐ (สวช.)
5.เวลา 18.30-23.00 น. ทาง สวช.เชื่อมโยงระบบและนำผลคะแนนมาจัดทำเป็น Dashboard เพื่อเผยแพร่ประชาสัมพันธ์
6.เวลา 18.30-23.00 น. สวช.ส่งศูนย์รับรายงานผลคะแนนเลือกตั้ง ส.ส. (สำนักงาน กกต.)
7.แถลงผลการรับคะแนนเลือกตั้ง ส.ส. (Dashboard)
8.เวลา 18.30-23.00 น. สื่อมวลชนเชื่อมโยง และรายงานผลคะแนนเลือกตั้ง ส.ส.อย่างไม่เป็นทางการ (Website) และ/หรือเป็นไฟล์ Excel หรือ CSV ผ่าน Google Share Drive เพื่อนำไปเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ทุกๆ 15-30 นาที
9.สำนักงาน กกต.จังหวัด และสำนักงาน กกต.กทม. นำผลคะแนนไปเผยแพร่ประชาสัมพันธ์
10.ศูนย์รวมคะแนนอำเภอ/เขตปกครอง ส่งไฟล์ตาราง Excel รวมอำเภอให้ กกต.เขต
11.ตรวจสอบความถูกต้องผลคะแนนเลือกตั้ง และเซฟทับลง Excel รวมเขตเลือกตั้ง และส่งให้สำนักงาน กกต.จังหวัด สแกนแบบรายงานผลคะแนน ส.ส. พร้อมกับส่งให้สำนักงาน กกต.จังหวัดภายใน 2 วัน นับแต่วันเลือกตั้ง
12.ตรวจสอบความถูกต้องผลคะแนนเลือกตั้งจากผลรวมคะแนนแต่ละเขตเลือกตั้งที่ตนรับผิดชอบ (Excel รวม) นับผลคะแนนในระบบรายงานผลคะแนน ส่งไฟล์ Excel รวมจังหวัดให้ศูนย์รับรายงานผลคะแนนเลือกตั้ง ส.ส.และประชาสัมพันธ์แบบรายงานผลการเลือกตั้ง
ทั้งนี้ ประชาชน สื่อมวลชน ผู้สมัครรับเลือกตั้ง และพรรคการเมือง สามารถติดตามการรายงานผลคะแนนเลือกตั้ง ในวันที่ 14 พฤษภาคม ได้ตั้งแต่เวลา 18.30 น. เป็นต้นไป ผ่านช่องทางเว็บไซต์รายงานผลคะแนนเลือกตั้ง ส.ส.อย่างไม่เป็นทางการ www.ectreport.com
เมื่อคลิกเข้าสู่เว็บไซต์ www.ectreport.com จะปรากฏภาพแผนที่ประเทศไทยขนาดใหญ่ แบ่งซอยย่อยให้เห็นภาพทั้ง 77 จังหวัด จะมีข้อมูลการรายงานผลคะแนนทั้งแบบบัญชีรายชื่อและแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง จำนวนผู้ใช้สิทธิ ความคืบหน้าการนับคะแนน จำนวนหน่วยเลือกตั้งที่นับคะแนนเสร็จแล้ว และหากต้องการทราบข้อมูลคะแนนแบบรายจังหวัดใด ก็สามารถคลิกเข้าไปตรวจสอบและติดตามได้เช่นกัน
อย่างไรก็ตาม ระบบ ECT Report กกต.คาดการณ์ว่าคะแนนแรกจะเริ่มทยอยประกาศได้ตั้งแต่เวลาประมาณ 18.30 น. เป็นต้นไป จะดำเนินการต่อเนื่องเพื่อให้แล้วเสร็จโดยเร็ว ส่วนคะแนนสุดท้าย น่าจะทราบได้ภายในเวลาไม่เกิน 23.00 น. ของคืนวันเลือกตั้ง 14 พฤษภาคม แน่นอน
ขณะที่ บริษัท โทรคมนาคมแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) หรือเอ็นที ระบุถึงการเชื่อมต่อระบบ ECT Report ว่า ในส่วนการทำงานร่วมกับ กกต.นั้น เอ็นจีจะทำหน้าที่จัดเตรียมอุปกรณ์คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนการเตรียมพร้อมสัญญาณอินเตอร์เน็ตให้มีความพร้อม แต่ไม่ได้มีส่วนการในจัดทำข้อมูลการรายงานผลคะแนนเลือกตั้ง เนื่องจากเป็นภารกิจที่ กกต. เอ็นทีเป็นเพียงผู้ให้บริการอุปกรณ์และสัญญาณเน็ตเท่านั้น
ขณะที่ ผศ.ดร.โอฬาร ถิ่นบางเตียว อาจารย์คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา กล่าวว่า การรายงานผลการเลือกตั้ง ส.ส.ของ กกต. ขณะนี้สังคมกำลังกดดันอย่างหนัก มีการกำกับติดตามมากมายขนาดนี้ กกต.จะต้องทำให้ดีที่สุด การรายงานผลการเลือกตั้งจริงกับการรายงานออนไลน์อาจจะเหลื่อมเวลากันนิดหน่อย มีความกังวลการรายงานไม่ตรงกับข้อเท็จจริง เรื่องนี้องค์กรตรวจสอบการเลือกตั้ง การนับคะแนนในพื้นที่จริง และคะแนนออนไลน์จะต้องตรงกัน
“การรายงานผลระบบ ECT Report อยากให้มองปัญหาก่อน โดยเฉพาะการคลางแคลงใจของสังคม เชื่อว่า กกต.คงไม่อยากทำให้เกิดปมประเด็น อาจจะนำไปสู่ปัญหา ส่วนการทำงานของ กกต.ที่ยืนยันว่าการนับคะแนนการเลือกตั้ง ส.ส.ไม่มีปัญหา ส่วนตัวผมไม่ค่อยมั่นใจ ที่สำคัญ กกต.จะต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ การที่สังคมจับตาส่งผลให้ กกต.ไม่กล้าทำอะไรนอกลู่ ส่วนข้อเสนอแนะ กกต.จะต้องเร่งหา กปน.หรือเครือข่ายเข้ามาเยอะๆ ไม่ว่าจะเป็นประจำคูหา หรือสังเกตการณ์มากขึ้น ตรวจสอบเรื่องการกระทำผิดกฎหมาย การนับคะแนน โดยเฉพาะเรื่องกากบาท ช่วงการนับคะแนน อาจขานคะแนนผิด ทำให้เกิดประเด็นขึ้นมาอีกก็ได้”
ผศ.ดร.โอฬารกล่าวอีกว่า ช่วงก่อนวันเลือกตั้งจริง มีการกระทำผิดกฎหมายเลือกตั้ง ไม่ว่าซื้อเสียง การขนคน กกต.ต้องวางแผนและประเมินสถานการณ์ ต้องหาภาคีเครือข่ายมาร่วมกันทำงาน รวมทั้งพลังการสื่อสารของ กกต.จะต้องเร่งแก้ไขปัญหา ไม่ใช่ให้เฉพาะเลขาฯ กกต.มาแถลง แต่อยากจะเห็นภาวะผู้นำของ กกต.ทั้ง 7 คน เพื่อทำงานในเชิงรุกบ้าง
“ส่วนกรณีที่ภาคเอกชน สื่อมวลชน พยายามมีส่วนร่วมในการรายงานผลการเลือกตั้งเคียงคู่ไปกับ กกต. ผมเห็นด้วย เป็นการยืนยันข้อมูล ช่วยกันตรวจสอบผลคะแนนเลือกตั้ง เพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นจริงมากขึ้น” ผศ.ดร.โอฬารกล่าวตอนท้าย
