กลายเป็นประเด็นถกเถียงหนักมาก สำหรับกรณี ‘ครูกายแก้ว’ ซึ่งผู้เลื่อมใสเชื่อว่าเป็นเทพที่จะดลบันดาลสิ่งดีๆ ในชีวิต โดยเล่ากันว่า เป็นครูของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทั้งยังอ้างภาพสลักที่ปราสาทนครวัด กัมพูชา
อย่างไรก็ตาม จากหลักฐานข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ ไม่ได้เป็นเช่นนั้น (อ่านข่าว นัก ปวศ.มอง ‘ครูกายแก้ว’ โยงป๊อปคัลเจอร์ ใครอยากเชื่อก็ไม่เสียหาย แต่ ‘ไม่เกี่ยว’ นครวัดนครธม)
นอกจากนี้ ผศ.พิพัฒน์ กระแจะจันทร์ อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ มองลึกกว่าประเด็นที่ว่า ใช่หรือไม่ใช่ จริงหรือไม่จริง
หากแต่วิเคราะห์ถึงมุมมองของสังคมไทยที่มัก ‘ข้ามข้อเท็จจริง’ เมื่อสิ่งนั้นถูกเรียกว่า ‘ความเชื่อ’ นำไปสู่คำถามสำคัญว่าทำไมอยู่ๆ จึงเกิดปรากฏการณ์ในทำนองนี้ในช่วงเวลานี้
“ถึงครูกายแก้วไม่ได้เป็นเทพไม่ใช่ครูของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ไม่ได้สลักสมัยพระเจ้าสูรยวรมันที่ 2 ถ้าอ้างอิงว่ามาจากภาพสลักที่นครวัด แท้จริงก็มีสถานะเป็นท้าวพาณอสูรเท่านั้นก็ตาม
แต่สังคมไทยที่ผ่านมาก็จะเห็นได้ว่าเมื่อเป็นเรื่องความเชื่อแล้วก็มักจะข้ามข้อเท็จจริงไป เพราะบางอย่างถ้าคลุมเครือจะช่วยให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์มากกว่าด้วยมีความลึกลับที่ซ่อนอยู่ แต่ในขณะเดียวกัน สิ่งศักดิ์สิทธิ์ก็จำเป็นต้องมีเรื่องเล่า (narrative) ที่ช่วยทำให้อำนาจของสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้นสูงเด่นขึ้น ดังนั้น จึงต้องผูกโยงเรื่องราวเข้ากับสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ บุคคลที่ยิ่งใหญ่ หรือกระทั่งเล่าถึงอำนาจพิเศษเหนือมนุษย์ เป็นต้น ดังนั้น ในหมู่คนที่เชื่อ ข้อเท็จจริงอาจไม่ใช่เรื่องสำคัญมาก เมื่อเทียบกับความศักดิ์สิทธิ์ ดังนั้น ต่อให้ประวัติของครูกายแก้วมีจริง ก็อาจไม่สำคัญเท่ากับความศักดิ์สิทธิ์อย่างตำนาน
ไม่ว่าครูกายแก้วจะศักดิ์สิทธิ์อย่างไร จะต้องถวายด้วยน้ำแดงหรือไม่ คำถามสำคัญในเวลานี้ก็คือ ทำไมอยู่ๆ จึงมีกลุ่มคนที่ศรัทธาและนับถือกันในระดับหนึ่ง เหตุการณ์ทำนองเดียวกันนี้หลายคนคงจำได้ว่าเมื่อหลายปีก่อนนั้นเคยเกิดปรากฏการณ์ร่างทรง เคยเกิดปรากฏการณ์จตุคามรามเทพ ปรากฏการณ์ความเชื่อพวกนี้มักเกิดในช่วงที่เกิดปัญหาความวุ่นวายทางการเมือง สังคม และเศรษฐกิจ หรือในช่วงแห่งการเปลี่ยนผ่านที่คนในสังคมรู้สึกขาดหลักประกันความมั่นคง สิ่งเหล่านี้น่าจะเป็นปัจจัยที่ทำให้ครูกายแก้วจึงกลายเป็นกระแสในสังคมได้ในช่วงนี้” ผศ.พิพัฒน์ระบุ
