หนองวัวซอ โมเดล แปรพื้นที่ทหาร สู่ที่ทำกินชาวบ้าน
นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี มีนโยบายเพิ่มบทบาทกองทัพในมิติช่วยเหลือที่ทำกินของประชาชน ด้วยการบริหารจัดการที่ดินของกองทัพบกที่เกินความจำเป็น
ด้านการบริหารจัดการที่ดินทั่วประเทศในการครอบครองของกองทัพไทยมาให้ประชาชนใช้ประโยชน์ มีพื้นที่ในความรับผิดชอบกองทัพบก 4,750,198 ไร่ แบ่งพื้นที่ทั้งหมดเป็น 3 โซน 1.พื้นที่ความมั่นคง 3,629,226 ไร่ 2.พื้นที่สงวนให้เช่าชั่วคราว 320,073 ไร่ และ 3.พื้นที่ประชาชนอยู่อาศัยถาวร หรือหมดความจำเป็นในราชการทหาร 800,898 ไร่
สำหรับพื้นที่ในโซน 3 กองทัพบกได้ร่วมกับกรมธนารักษ์ มาจัดการแก้ไขปัญหาเร่งด่วน แบ่งเป็น 3 ระดับคือ ระดับ 1 พื้นที่ประชาชนบุกรุก สำรวจแล้วยอมรับว่าบุกรุก และยินยอมเช่าจากกรมธนารักษ์ 7 แปลง 105,452 ไร่เศษ ระดับ 2 พื้นที่ประชาชนบุกรุก ยังไม่สำรวจ มีทั้งยอมรับและไม่ยอมรับจะเช่า หรืออยู่ระหว่างสอบสวนสิทธิ 621,584 ไร่เศษ และระดับ 3 ประชาชนบุกรุก ประชาชนไม่ยินยอมเช่า กองทัพมีแผนใช้ประโยชน์ในพื้นที่ ให้เช่าได้ชั่วคราว 73,861 ไร่
ข้างต้นนำมาสู่ หนองวัวซอโมเดล อ.หนองวัวซอ จ.อุดรธานี พื้นที่ฝึกของกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 13 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 3 มณฑลทหารบกที่ 24 ซึ่งเป็นที่ดินราชพัสดุรวม 39,234-2-16 ไร่ แต่กองทัพบกใช้พื้นที่ฝึก 28,357-1-70 ไร่ ที่เหลือสามารถนำมาให้ประโยชน์ได้ 10,476 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ ต.หมากหญ้า ต.หนองบัวบาน และ ต.หนองวัวซอ อ.หนองวัวซอ
กองทัพบกประสานงานกรมธนารักษ์สำรวจการใช้ประโยชน์พื้นที่ของประชาชน โดยมี กอ.รมน.อุดรธานีลงพื้นที่ทำความเข้าใจ ชี้แนวเขตทำผังที่ดิน ในช่วงปี 2565-2566 จนเกิดโครงการนำร่อง (pilot project) ให้กรมธนารักษ์นำไปดำเนินการตามกฎหมาย และระเบียบที่เกี่ยวข้อง ในการให้ประชาชนได้รับสิทธิ เช่า จากกรมธนารักษ์
มีประชาชนเข้าร่วมโครงการจัดสรรพื้นที่ 1,597 ราย/แปลง พื้นที่ 9,276-1-87 ไร่ เป็นพื้นที่อยู่อาศัย 257 ราย/แปลง พื้นที่เพื่อการเกษตร 1,340 ราย/แปลง ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนการสอบสวนสิทธิการครอบครองทั้งหมด คาดว่าจะพิจารณาให้เช่าได้ในวันที่ 21 พฤศจิกายนนี้
จากนั้นจะมอบเอกสารการเช่าในล็อกแรก 300 ราย วันที่ 25 ธันวาคม
วินัย อนันตวรางกูล ธนารักษ์พื้นที่อุดรธานี ให้ข้อมูลที่มาและดำเนินการโครงการหนองวัวซอว่า กรมธนารักษ์ได้พยายามแก้ไขข้อพิพาท ผู้บุกรุกที่ดินของรัฐต่อเนื่อง หนองวัวซอโมเดลเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ ผ่านขั้นตอนทำความเข้าใจ และตรวจสอบรังวัดของฝ่ายทหารและชาวบ้านไปแล้ว ยังเหลือขั้นตอนชาวบ้านมายืนยัน รับการสอบสวนสิทธิครอบครอง การยื่นขอเช่าจากราชพัสดุ และการประกาศให้เช่า เพื่อรับมอบเอกสารการเช่าในวันที่ 25 ธันวาคมนี้ โดยนายกรัฐมนตรีจะเดินทางมามอบด้วยตัวเอง
กรมธนารักษ์ลดข้อพิพาทด้วยการให้เช่าพื้นที่เชิงสังคม ไม่ใช่เชิงพาณิชย์ ในอัตราค่าเช่าที่อยู่อาศัย 50 สต./ตร.ว./เดือน พื้นที่เกษตร 200 บาท/ไร่/ปี โดยกองทัพทหารมีเป้าหมายการพัฒนาคุณภาพชีวิต มีการลงทุนแหล่งน้ำ สิ่งสาธารณูปโภค เมื่อชาวบ้านที่บุกรุกได้เช่าจะได้รับสิทธิสวัสดิการ หรือเยียวยาจากรัฐ อาทิ ความเสียหายจากภัยธรรมชาติ การส่งเสริมอาชีพ และยังสามารถนำสัญญาเช่า ไปขอสินเชื่อกับสถาบันการเงินได้
ขณะที่ ทศกร สุระ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 8 บ้านหมากหญ้า ต.หมากหญ้า ให้รายละเอียดเพิ่มเติม ชาวบ้านเข้ามาสร้างบ้านและทำกินในพื้นที่ทหารมานานมาก ต่างประสบปัญหาขาดน้ำในฤดูแล้ง จึงมีหนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ขอพระราชทานอ่างเก็บน้ำห้วยปากแบ่ง ในปี 2561 เมื่อได้รับเข้าโครงการปี 2563 ในการสำรวจออกแบบพบว่ามีชาวบ้านทำกินในพื้นที่ทหารซึ่งอยู่ในโครงการด้วย 6-7 ราย ชาวบ้านเหล่านี้จะต้องเช่าพื้นที่ก่อน
ทางธนารักษ์มาทำความเข้าใจ ทุกรายก็ยินยอมจะเช่า เพื่อจะได้อ่างเก็บน้ำห้วยปากแบ่ง เมื่อโครงการเป็นรูปเป็นร่างจริง ประกอบกับฝ่ายทหารและธนารักษ์ก็มีชักชวนให้ผู้ที่อยู่ในเขตทหารเช่าพื้นที่จากธนารักษ์ให้ถูกต้อง ทหารจะช่วยผลักดันซ่อมสร้างถนน ประปาหมู่บ้าน หรือนำเพื่อการเกษตร ซึ่งถือเป็นเรื่องใหญ่ของทุกคน ถึงกับต้องทำประชาคมกันเลย ทุกคนพร้อมใจกันเข้าร่วมโครงการ นำชี้แนวเขตทำผังที่ดินมาแล้วกว่า 1 ปี
ช่วงนี้กำลังสอบสวนสิทธิ มีปัญหาที่บางคนไม่เข้าใจ เมื่อรับแจ้งว่านอกจากค่าเช่า ยังมีค่าธรรมเนียมอีก (ค่ารังวัด+ค่าประกัน) ซึ่งตัวเลขสูงขึ้นจากที่คิดกันไว้ ก็กำลังทำความเข้าใจเพิ่มเติม ส่วนเรื่องสิ่งสาธารณูปโภค ที่ทหารรับปากจะช่วยผลักดัน ชาวบ้านยังไม่ได้สรุปจะเอาประปาจุดไหน ถนนเส้นไหน ก็น่าจะต้องมาทำประชาคมอีกครั้ง
เป็นการขยายโอกาสให้ชาวบ้านได้มีพื้นที่ทำกิน ตามนโยบายรัฐบาลขจัดความยากจน ยกระดับชีวิตประชาชน
