พัฒนาการแห่ง ร่างกฎหมาย “สมรสเท่าเทียม” สะท้อนพัฒนาการในทางความคิด สะท้อนพัฒนาในทางการเมืองอันขรุขระ ทั้งๆ มีการเสนอขึ้นตั้งแต่รัฐบาลพรรคไทยรักไทย
แต่เมื่อเกิดขึ้นในยุค เพลง “ประเทือง” สุดฮิต จึงต้องงันชะงักมิอาจเดินหน้าได้
กระนั้น “กลุ่มอัญจารี” ที่นำโดย อัญชนา สุวรรณานนท์ ก็เสนอร่าง พ.ร.บ.การจดทะเบียนคู่ชีวิต ในรัฐบาลพรรคเพื่อไทย แต่ก็ถูกเบรกโดยคณะกรรมาธิการยุติธรรม สภาผู้แทนราษฎร
มาได้รับการพลิกฟื้นอีกครั้งหนึ่งผ่านการเคลื่อนไหวของพรรคอนาคตใหม่ และเมื่อพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบภาระนี้จึงอยู่บนบ่าของพรรคก้าวไกล
วลีว่าด้วย “สมรสเท่าเทียม” จึงอุบัติขึ้นพร้อมกับการเสนอร่างกฎหมายโดยพรรคก้าวไกลเข้าสู่สภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2563
เส้นทางของร่างกฎหมาย “สมรสเท่าเทียม” ที่มีแรงผลักดันจากกลุ่ม LGBTQ+ ซึ่งมีบทบาทเป็นอย่างสูงจึงน่าศึกษา
กว่าที่จะตกมาอยู่ในมือของรัฐบาลพรรคเพื่อไทยในทุกวันนี้
ต้องยอมรับว่า เส้นทางของร่างกฎหมาย “สมรสเท่าเทียม” ใช่ว่าจะดำเนินไปด้วยความราบรื่น เพราะที่ตีคู่มากับ “สมรสเท่าเทียม” คือการนำเสนอ ร่างกฎหมาย “คู่ชีวิต” โดยรัฐบาล
วันที่ 8 กรกฎาคม 2563 ครม. พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เห็นชอบรับหลักการร่างกฎหมาย “คู่ชีวิต”
ขณะที่ในเดือนพฤศจิกายน 2564 “สมรสเท่าเทียม” เข้าสภา
เป็นการเข้าสภาพร้อมกับมีการเสนอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย และผลการวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2564 ยืนยันสมรสได้แค่ระหว่างชาย หญิงเท่านั้น
ขณะเดียวกัน “กลุ่มภาคีสีรุ้งเพื่อการสมรสเท่าเทียม” ยังล่ารายชื่อประชาชนและส่งร่าง “สมรสเท่าเทียม” เข้าสู่สภา
แม้ว่าร่าง “สมรสเท่าเทียม” จะอยู่ในการพิจารณาวาระ 1 แต่ก็มีมติออกมาว่าจะต้องส่งให้ ครม.ศึกษาก่อนเป็นเวลา 60 วัน และมีมติ ครม.ออกมาเมื่อเดือนมีนาคม 2565 ไม่รับร่าง “สมรสเท่าเทียม” และส่งร่าง “คู่ชีวิต” มาแทน
แต่ในที่สุดสภาผู้แทนราษฎรก็รับในเดือนมิถุนายน 2565
การหยุดชะงักของร่าง “สมรสเท่าเทียม” เป็นการหยุดชะงักด้วยแรงต้านจากรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา และด้วยวาระที่จบลงของสภาผู้แทนราษฎรภายหลังการยุบสภา
การหวนกลับมาอีกครั้งหนึ่งจึงเป็นบทบาทร่วมระหว่างพรรคเพื่อไทยกับพรรคก้าวไกล อันก่อให้เกิดพลังที่เป็นคุณูปการยิ่งต่อพัฒนาการแห่ง “สมรสเท่าเทียม”
สะท้อนภาพทางการเมืองซึ่งดำเนินไปภายใต้การแข่งขัน การต่อสู้ภายใต้ความร่วมมือ
