ส่องยานใหม่‘ก้าวไกล’ ถอดบทเรียน-รุกต่อการเมือง

วันที่ 9 สิงหาคม 2567 - 12:11 น.

ส่องยานใหม่‘ก้าวไกล’
ถอดบทเรียน-รุกต่อการเมือง

หมายเหตุ – ความเห็นและข้อเสนอแนะนักวิชาการถึงทิศทางการขับเคลื่อนและเดินหน้าพรรคการเมืองใหม่ของพรรคก้าวไกลควรเป็นอย่างไร ภายหลังถูกยุบตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ และการยุบพรรคครั้งนี้จะส่งผลต่อการเลือกตั้ง ส.ส.ปี 2570 รวมทั้งการเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ที่พรรคก้าวไกลเดิมต้องการปักธงในหลายจังหวัด

ผศ.ดร.โอฬาร ถิ่นบางเตียว
คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ ม.บูรพา

“การยุบพรรค ก.ก.หากมองในภาพรวมจะเห็นว่าทำมาอย่างต่อเนื่อง ยาวนาน มาจาก 2 ขั้วทางการเมืองที่มีความขัดแย้งระหว่างอำนาจเก่ากับอำนาจใหม่”

หากมองพรรคใหม่ของ ก.ก.ที่เหล่าสมาชิกพรรคจะไปอยู่ ผมมองว่าพรรคใหม่จะต้องเก็บเกี่ยวนโยบายเด่นๆ ยกเว้นนโยบายที่พรรค ก.ก.ถูกยุบ ซึ่งการทำงานของพรรคใหม่ของ ก.ก.จะต้องทำด้วยความรอบคอบ สุขุม และต้องระวังกิจกรรมที่สุ่มเสี่ยงต่อความล่อแหลม และอยากให้กิจกรรมทางการเมืองของพรรคใหม่ของ ก.ก.ควรไปสู่เชิงวิชาการมากขึ้น เช่น การพูดคุย สัมมนา การอภิปราย เพื่อสร้างความรู้ในสังคม โดยเฉพาะนโยบายที่ประชาชนได้รับประโยชน์ร่วมกัน เช่น การเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัด เพื่อกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น การปฏิรูปกองทัพ การปฏิรูปตำรวจ การปฏิรูปศาล การปฏิรูปที่ดิน โดยเอาปัญหาหลักๆ มาเป็นนโยบายในการช่วยเหลือประชาชน

ถ้าพรรคใหม่ยังทำหน้าที่ฝ่ายค้าน จะต้องทำหน้าที่ฝ่ายค้านให้เข้มข้นมากยิ่งขึ้น ไม่ใช่คุยแค่เป็นฝ่ายค้านเชิงรุก แต่จะต้องปฏิบัติให้เป็นรูปธรรม นอกจากนี้ บรรดาแกนนำที่ถูกตัดสิทธิไป จะต้องลงไปเคลื่อนไหวกับประชาชน ไม่ใช่จัดม็อบประท้วง แต่ให้ความรู้กับประชาชน เกี่ยวกับกิจกรรมการเมืองอย่างต่อเนื่อง เพราะพรรคใหม่ของ ก.ก.จะต้องชนะเกิน 400 คน และจะต้องตั้งรัฐบาลพรรคเดียวให้ได้ หากชนะไม่ขาด ก็จะเกิดปัญหาอย่างที่แล้วมา

ส่วนการป้องกันการถูกยุบพรรคใหม่ ผมมองว่าหากฟังดูการวินิจฉัยของศาลเมื่อวันที่ 31 มกราคม 2567 ศาลบอกว่าสามารถทำได้ แต่จะต้องกระทำในกระบวนการยุติธรรม ซึ่งพรรคใหม่ของ ก.ก.จะต้องระมัดระวัง การจัดกิจกรรมที่มีลักษณะล่อแหลมนั้น ไม่สมควรทำ

สำหรับแกนนำรุ่น 3 ของ ก.ก.จะเดินหน้าทางการเมืองอย่างไรนั้น หากมองจากตัวที่กำหนดไว้ อาทิ ส.ส.เท้ง นายณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ และ ส.ส.ไหม น.ส.ศิริกัญญา ตันสกุล ถือว่าทั้ง 2 คนเป็นคนเก่ง แต่ควรจะลดบทบาททางการเมืองที่แข็งกร้าวลง โดยเฉพาะศิริกัญญา มีความรู้ความสามารถทางด้านเศรษฐกิจ และเศรษฐศาสตร์ อยากให้สื่อสารทางด้านเศรษฐกิจมากกว่า ซึ่งจะสัมพันธ์กับ
ภาวะเศรษฐกิจของประเทศ หากมาเจอคู่แข่งกับ อุ๊งอิ๊ง น.ส.แพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าพรรคเพื่อไทย ทำให้มองการเมืองว่าจะเป็นการแข่งขันระหว่างผู้หญิงด้วยกัน จะเป็นการกระตุ้นให้ผู้หญิงหันมาสนใจการเมืองมากยิ่งขึ้นได้เช่นกัน

ส่วนการเกิดเอฟเฟ็กต์ต่อการยุบพรรค ก.ก.ในครั้งนี้ จะส่งผลต่อการเลือกตั้ง ส.ส.สมัยหน้าหรือไม่นั้น ผมมองว่าถ้าจะเกิดเอฟเฟ็กต์พรรคใหม่ของ ก.ก.จะต้องรักษาฐานคะแนนนิยมให้ได้ ที่สำคัญ จะต้องได้ ส.ส.เกิน 270 ที่นั่ง
ส่วนที่ผมกังวลใจคือหลังจากนี้ต่อไป การเมืองไทยจะถูกแทรกแซงจากประเทศมหาอำนาจ เพราะดูหนังสือจากอียู หนังสือจากประเทศมหาอำนาจ ฉากทัศน์ต่อไปเมื่อมีการเลือกตั้ง ประเทศมหาอำนาจเหล่านี้จะมาเป็นแบ๊กอัพให้กับพรรคการเมืองที่ชนะการเลือกตั้ง และไม่สามารถจัดตั้งรัฐบาลได้อีก ส่วนพรรคใหม่ของ ก.ก.จะได้คะแนน 270 เสียงนั้น มองว่าจะต้องทำงานการเมืองอย่างหนักเหมือนที่กล่าวมาแล้ว แต่ห้ามรวมตัวประท้วง ไม่เช่นนั้นเกิดรัฐประหารอีก

หากให้มองวันที่ 9 สิงหาคม ที่จะเปิดตัวพรรคใหม่ และเอา ส.ส.เข้าพรรค คาดว่าจะมี ส.ส.กบฏไม่เข้าพรรคเหมือนกัน เพราะธรรมชาติการเมืองไทย จะมีข้อเสนอของพรรคการเมืองที่อยากจะได้งูเห่า โดยเฉพาะ ส.ส.ก.ก.ที่ไม่มีอนาคตทางการเมืองบางคน ได้เป็น ส.ส.เพราะกระแส ไม่เคยลงพื้นที่หาเสียง พบปะประชาชน เครือข่ายไม่มี อาจจะตัดสินใจเลือกไปอยู่พรรคอื่น เพราะเงิน 30-50 ล้านบาท จะเปลี่ยนชีวิตของคน 1 คนได้ เห็นได้จากการตั้งพรรคการเมืองมารองรับแล้ว เนื่องจากพรรคการเมืองเก่าจะไม่รับคนเข้าพรรค เพราะทำให้ภาพลักษณ์เสียหาย จึงต้องตั้งพรรคใหม่ขึ้นรองรับ ส่วน ส.ส.เดิมของ ก.ก.หากทำงานการเมืองมาตลอด และฐานเสียงดี คงไม่มีใครย้ายพรรค เพราะมีต้นทุนทางการเมือง และมีอนาคต

การเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ราชบุรี ในวันที่ 1 กันยายน คณะก้าวหน้า และพรรค ก.ก.ส่งผู้ลงสมัครรับเลือกตั้งด้วย ผมมองว่ากลุ่มบ้านใหญ่ราชบุรี ยังแน่นเหนียว ประกอบกับช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมานี้ กลุ่มบ้านใหม่ได้รับบทเรียนมาเยอะ คงไม่ประมาท ได้นำบทเรียนมาถอด และวิเคราะห์ทางการเมือง โดยเฉพาะผู้ลงสมัครการเมืองท้องถิ่น ที่ได้รับการสนับสนุนจากคณะก้าวหน้า และ ก.ก.ที่ประสบความพ่ายแพ้ในการเลือกตั้งท้องถิ่นที่ผ่านมา ส่วนใหญ่มาจากการขัดแย้งภายในกันเอง ทำให้มีผลต่อฐานคะแนนเสียงเลือกตั้ง แต่การเลือกตั้งที่ จ.ราชบุรี หากคนของคณะก้าวหน้า และ ก.ก.ชนะการเลือกตั้ง ก็ต้องวิเคราะห์กันทุกมิติว่าเกิดอะไรขึ้น โดยเฉพาะปัจจัยที่ทำให้ชนะการเลือกตั้ง

การยุบ ก.ก.ในครั้งนี้ หากมองช่วงที่ผ่านมา ทุกพรรคการเมืองนิ่งหมดก่อนมีคำพิพากษา แต่เมื่อยุบพรรค ทำให้มีกระแสสูงขึ้น โดยเฉพาะพรรคใหม่ของ ก.ก.หากรักษาคะแนนนิยมต่อไปเรื่อยๆ จะมีผลต่อการเลือกตั้ง ส.ส.ในสมัยหน้า และยังมีคำกล่าวที่ว่า “เจอกันปี’70” ซึ่งเป็นกระบวนการเร้าอารมณ์ และยืนยันไม่ลงถนน แล้วไปเจอในการเลือกตั้ง ส.ส.ในปี 2570 ที่สำคัญจะมีประเทศมหาอำนาจสนับสนุน ซึ่งจะเป็นระยะเปลี่ยนผ่านที่สำคัญทางการเมืองไทย ถ้าพรรคใหม่ของก้าวไกลชนะเกิน 270 เสียง จะกลายเป็นคู่ขัดแย้งหลักกับกลุ่มอำนาจหลักในสังคมไทย

แต่สิ่งที่น่าจับตามองคือ ผู้ร่วมลงรายชื่อ 44 คนของ ก.ก.อาจจะโดนตัดสิทธิการเมืองตลอดชีวิต นี่คือประเด็นต่อไปของ ส.ส.ที่สังกัด ก.ก.”

ผศ.ดร.วันวิชิต บุญโปร่ง
คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต

“ถามว่าทิศทางการขับเคลื่อนพรรคใหม่ของอดีต ก.ก.จะเป็นอย่างไร ในประเด็นเรื่องนโยบายเกี่ยวกับ ม.112 แน่นอนว่าไม่สามารถนำเสนอได้อีก ขณะเดียวกันประเด็นที่ท้าทายคือ พรรคต้องเดินหน้าปรับจูนแนวคิดที่ทำให้สังคมไทยมองว่า พรรคจะไม่นำเสนอแนวคิดสุดโต่ง แต่ต้องการนำเสนอแนวคิดเศรษฐกิจ และการเมืองเชิงก้าวหน้า ซึ่งทางพรรคต้องอธิบายแนวคิดของตนเองให้แก่สังคมอย่างรอบคอบมากขึ้น และต้องบ่มเพาะนักการเมืองดาวรุ่ง ที่จะเข้ามาช่วยฟื้นฟูพรรคขึ้นมาใหม่อีกครั้งหนึ่ง

ส่วนแกนนำพรรครุ่นต่อไป คาดว่าอุดมการณ์คงไม่ต่างจากอดีตพรรคอนาคตใหม่ และอดีต ก.ก.ที่ถูกยุบไปมากนัก เราจะเห็นได้จาก ส.ส.ดาวรุ่งที่แจ้งเกิดจากอภิปราย พ.ร.บ.งบประมาณ ที่มีแนวโน้มว่าจะสร้างคะแนนความนิยมให้แก่พรรคใหม่ได้ไม่ยาก จากการเป็นฝ่ายค้านมายาวนาน 5 ปีติดต่อกัน แต่ขณะเดียวกัน แกนนำพรรครุ่นต่อไป จะต้องเดินเกมด้วยความระมัดระวัง ไม่ให้พรรคใหม่มีชะตากรรมเช่นเดียวกับอดีต ก.ก.อีก และสื่อสารกับสังคมว่าทางพรรคมีเจตนาที่จะยกระดับการเมืองไทยให้มีหลายมิติมากขึ้น แต่จะต้องระวังไม่ให้พรรคสุ่มเสี่ยงต่อการร้องยุบพรรค

ส่วนผลกระทบจากการยุบพรรคในครั้งนี้ จะส่งผลต่อการเลือกตั้งในครั้งหน้าหรือไม่นั้น ผมมองว่าพรรคสามารถคาดหวังชัยชนะในการเลือกตั้งได้ แต่การจะเดินทางไปถึงวันนั้น อุปสรรคต่างๆ จะเข้าไปรบกวน หากว่าพรรคใหม่ของอดีต ก.ก.ไม่เดินเกมอย่างระมัดระวัง ก็อาจจะมีการร้องยุบพรรคก่อนการเลือกตั้งเกิดขึ้นได้ ในขณะเดียวกัน บททดสอบว่าพรรคใหม่ของอดีต ก.ก.จะประสบความสำเร็จในการเลือกตั้งหรือไม่

การเลือกตั้งซ่อมที่กำลังจะมาถึงไม่น่าใช่ปัญหา เพราะการเลือกตั้งซ่อม อดีต ก.ก.เคยประสบความสำเร็จในสนามเลือกตั้งซ่อมมาแล้ว แต่ความท้าทายคือพรรคจะมีความนิยมเพิ่มมากขึ้นหรือไม่ ซึ่งจะต้องดูจากการเลือกตั้งนายก อบจ.เพราะในหลายพื้นที่พรรคไม่ได้ส่งตัวแทนลงสมัครรับเลือกตั้ง อาจเกิดจากความไม่พร้อม ฐานเสียงจากตระกูลทางการเมืองที่เข้มแข็ง หรือบ้านใหญ่

ในการเลือกตั้งนายก อบจ.ราชบุรี และนายก อบจ.เชียงใหม่ จะเป็นบททดสอบสำคัญ ถ้าหากทางอดีต ก.ก.ประสบความสำเร็จ คว้าชัยชนะในการเลือกตั้ง 1 ใน 2 จังหวัดนี้ได้ จึงจะถือว่าตั้งแต่สมัยอดีตพรรคอนาคตใหม่ อดีต ก.ก.จนถึงพรรคใหม่ที่กำลังจะก่อตั้ง มีการเปลี่ยนผ่านอย่างไร้รอยต่อ และมีความนิยมเพิ่มมากขึ้นไปถึงฐานมวลชนกลุ่มใหม่ แสดงให้เห็นว่าคะแนนจากการเลือกตั้งท้องถิ่น สามารถกลายเป็นฐานเสียงใหม่ที่น่าสนใจของพรรคได้

ส่วนผู้นำพรรคคนใหม่ ที่คาดว่าจะเป็น น.ส.ศิริกัญญา ตันสกุล จะมีส่วนอย่างมากในการเลือกตั้งครั้งหน้า เพราะสังคมไทยเห็นแล้วว่า น.ส.ศิริกัญญามีจุดแข็งจากการพูดจาฉะฉาน อธิบายเรื่องยากๆ ให้เป็นเรื่องง่าย มีเสน่ห์ที่ทำให้คนติดตามได้สูง เป็นบุคลิกภาพที่สามารถเรียกคะแนนนิยมของพรรคได้ไม่ยาก แต่ น.ส.ศิริกัญญาจะต้องไม่แบกรับภาระผู้นำพรรคใหม่แต่เพียงผู้เดียว ต้องมีองค์ประกอบเป็นขุนพลหน้าใหม่ขึ้นมายืนเคียงข้างด้วย ถ้าสามารถทำได้ ผมเชื่อว่าจะฟื้นฟูคะแนนความนิยมของพรรคได้”