นักวิชาการชี้ มี 2 ทางเดิน ‘เลือกนายกฯใหม่ vs ยุบสภา’ หลังเศรษฐาหลุดนายกฯ

วันที่ 14 สิงหาคม 2567 - 17:18 น.

นักวิชาการชี้ มี 2 ทางเดิน ‘เลือกนายกฯใหม่ vs ยุบสภา’ หลังเศรษฐาหลุดนายกฯ

สืบเนื่องกรณี ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญมีมติให้ความเป็นรัฐมนตรีของ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และ นายพิชิต ชื่นบาน รัฐมนตรีประจำสำนักนายกฯ สิ้นสุดลงตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 วรรคหนึ่ง (4) ประกอบมาตรา 160 (4) และ (5) จากรณีแต่งตั้งรัฐมนตรีที่มีลักษณะต้องห้ามตาม รธน. ด้วยเสียงข้างมาก 5 ต่อ 4 วินิจฉัยว่า ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริต ละเมิดมาตรฐานจริยธรรมร้ายแรง ซึ่งส่งผลให้ ครม.ต้องพ้นตำแหน่งทั้งคณะ นั้น

เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม รศ.ดร.วีระ เลิศสมพร อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา กล่าวถึงกรณีดังกล่าวว่า ค่อนข้างเกินความคาดหมายของใครหลายคน แต่โดยส่วนตัวแล้วเคยวิเคราะห์ในช่วงก่อนหน้านี้ไว้ว่า นายกฯมีโอกาสหลุดจากตำแหน่งสูง

“เรียกได้ว่า มันเป็นไปตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ หากวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ก็มีรายละเอียดพอสมควร มีประเด็นที่ศาลท่านจะสามารถวินิจฉัยไปในทางเดียวกับคำร้อง ว่าการกระทำดังกล่าวปฏิเสธความรับผิดชอบไม่ได้ ในการแต่งตั้งรัฐมนตรี แม้ว่าจะอ้างว่า ท่านเป็นนักธุรกิจไม่รู้เรื่องเกี่ยวกับการเมืองก็ตาม เพราะถือว่าดำรงตำแหน่งนายกฯแล้ว ต้องรับผิดชอบในสิ่งที่กระทำไป” รศ.ดร.วีระชี้

เมื่อถามว่า ล่าสุด นายกฯออกมาน้อมรับคำตัดสิน ด้านพรรคเพื่อไทยโพสต์ข้อความว่า ‘เราจะล้มไปข้างหน้า ลุกขึ้นใหม่อย่างมั่นคง’ มองสถานการณ์การเมืองหลังจากนี้จะเป็นอย่างไรต่อไป?

รศ.ดร.วีระกล่าวว่า มีการวิเคราะห์กันอยู่ 2 ฉากทัศน์ คือ 1.ยุบสภา 2.เดินหน้าต่อไม่ต้องยุบสภา หมายความว่า คุณภูมิธรรม เวชยชัย ก็จะต้องรักษาการนายกฯ ไปในระหว่างนี้ รอวันเปิดประชุมสภา เพื่อโหวตเลือกนายกฯคนใหม่ จาก 5 รายชื่อแคนดิเดตที่มีอยู่ตามรัฐธรรมนูญ จากพรรคการเมืองที่มีเสียงในสภา ไม่น้อยกว่า 25 เสียง ซึ่งมีอยู่ 5 พรรคในฝั่งร่วมรัฐบาล โดยไม่นับรวมพรรคประชาธิปัตย์ ที่มี ส.ส.มากกว่า 25 เสียง แต่อยู่ฝั่งพรรคร่วมฝ่ายค้าน จึงไม่นับ

เมื่อถามว่าในภาวการณ์เช่นนี้ มีอะไรที่ต้องจับตาหรืออาจจะเกิดขึ้นได้บ้าง?

รศ.ดร.วีระกล่าวว่า สิ่งที่อาจจะเกิดขึ้นได้เช่นกัน คือ ฉากทัศน์ที่ คุณภูมิธรรม รักษาการนายกฯ ตัดสินใจที่จะ ‘ไม่ยุบสภา’ แต่เลือกที่จะดินหน้าต่อ แล้วไปเจรจาต่อรองกันเบื้องหลังว่าจะเสนอใครเป็นนายกฯ และพรรคร่วมรัฐบาลคิดว่าจะโหวตใคร ซึ่งก็คงจะมีการคุยกันนอกรอบอยู่หลายครั้ง ตั้งแต่ช่วงนี้เป็นต้นไป

“ถ้าเลือกแนวทาง ‘ไม่ยุบสภา’ ก็เดินหน้าไปตามนี้แล้วดูว่าจะเป็นชื่อใคร ระหว่างคุณแพทองธาร ชินวัตร คุณชัยเกษม นิติสิริ จากพรรคเพื่อไทย คุณอนุทิน ชาญวีรกูล จากภูมิใจไทย หรืออาจจะเป็นลุงป้อม พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ จากพรรคพลังประชารัฐ หรือจะเป็น คุณพีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค จากพรรครวมไทยสร้างชาติ”

“แต่ผมคิดว่าน้ำหนักน่าจะไปออกที่ คุณแพทองธารหรือคุณอนุทิน มากเป็นพิเศษ ขึ้นอยู่กับการเจรจาต่อรอง รวมทั้งผู้ที่มีบารมีในพรรคเพื่อไทย ซึ่งก็คือคนในตระกูลชินวัตร ว่าท่านจะคิดเห็นประการใดในการส่งลูกสาวขึ้นสู่ตำแหน่งนายกฯ หรืออาจจะมองว่า ด้วยพรรษาและประสบการณ์แล้ว อาจจะเสี่ยง อาจจะคุยกับว่าถ้าคุณอนุทินขึ้นมา จะมีข้อต่อรองอะไรคุยกันเบื้องหลัง”

รศ.ดร.วีระกล่าวต่อว่า ฉากทัศน์ที่ 2 ถ้าไม่เลือกเส้นทางนี้ก็คือ ‘ยุบสภา’ ซึ่งผมยังมองว่า ทางเลือกยุบสภา จะเกิดคำถามว่า ‘ยุบไปทำไม’ ในเมื่อมีเส้นทางที่สบายกว่า หากคุยกันในพรรคร่วม แล้วเลือกแคนดิเดตสักคนเพื่อเดินหน้าต่อ ก็จะไม่กระทบกับการพิจารณาเรื่องงบประมาณ วาระ 2-3 ในเดือนกันยายนนี้ และไม่กระทบกับนโยบายหลักของเพื่อไทย คือ ดิจิทัลวอลเล็ต ที่กำลังเข้าด้ายเข้าเข็ม คนก็ลุ้นกันว่าจะออกแหล่ไม่ออกแหล่

จากกรณีนี้ กระทบกับเพื่อไทยมากน้อยแค่ไหน และพรรคควรจะเดินหน้าอย่างไรต่อไป?
รศ.ดร.วีระระบุว่า กระทบกับพรรคอย่างแน่นอน เพราะนายกฯ ผู้นำของประเทศ หลุดจากวงโคจรไปแล้ว ดังนั้นการเดินหน้าต่อไปก็คงมี 2 ทางเลือกดังกล่าว

“แต่ผมคิดว่าคงไม่ยุบสภา และไม่น่าจะเสนอ คุณชัยเกษมขึ้นมา (เพราะท่านสุขภาพไม่ดี) แต่ก็ไม่แน่ ทุกอย่างเป็นไปได้หมดในการเมืองไทย หรืออาจจะเป็น คุณแพทองธาร ที่ได้รับการวิเคราะห์กันว่ามีโอกาส ขึ้นอยู่กับคุณพ่อ ว่าจะมองสถานการณ์อย่างไร หากผลักดันให้ลูกสาวขึ้นเป็นนายกฯ ต่อจากน้าสาว จะสุ่มเสี่ยงอะไรหรือไม่ ทางพรรคก็อาจจะมีแนวโน้มเดินหน้าแบบนั้น” รศ.ดร.วีระชี้

เมื่อถามว่า ครม.ต้องพ้นจากตำแหน่งทั้งคณะไปด้วย จะมีความวุ่นวายเกิดขึ้นหลังจากนี้หรือไม่ ในการปรับเปลี่ยนเก้าอี้รัฐมนตรี?

รศ.ดร.วีระกล่าวว่า ตามหลักคือ ครม.พ้นจากตำแหน่ง ตามนายกฯ แต่หลักสำคัญตอนนี้พุ่งไปที่ สมาชิกของพรรคจะเลือกเดินทางไหนต่อ เป็นไฮไลต์ที่คนคุยกันหนักหน่วงช่วงนี้

“แม้ ครม.จะพ้นจากตำแหน่งตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ก็จะยังนั่งเป็น ครม.รักษาการ จนกว่าจะมี ครม.ชุดใหม่ ซึ่งหมายความว่าไม่มีอำนาจใดในช่วงรักษาการ ดังนั้นแล้วที่ว่าจะมีความวุ่นวาย แย่งชิงตำแหน่งกันหรือไม่ คงไม่เป็นเช่นนั้น ตอนนี้เป้าอยู่ที่ จะมีแคนดิเดตนายกฯคนใหม่ หรือจะยุบสภา” รศ.ดร.วีระกล่าว