เมื่อวันที่ 29 เมษายน นายกฤษฎา บุญราช ปลัดกระทรวงมหาดไทย ได้ส่งหนังสือสั่งการแนวทางการบริหารจัดการงานในพื้นที่ และสร้างการรับรู้ ที่ถูกต้อง เพื่อการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน ถึงผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ รวมทั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกจังหวัด ว่า
มท. ได้รับการร้องเรียนเกี่ยวกับการบริหารงานในระดับพื้นที่ (area-based) โดยเฉพาะเรื่อง ปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน การกล่าวหาเจ้าหน้าที่รัฐทุจริตปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบหรือปฏิบัติไม่เป็นธรรมต่อประชาชนที่มารับบริการจากหน่วยงานรัฐ การร้องเรียนผ่านศูนย์ดำรงธรรมจังหวัดและศูนย์ดำรงธรรมอำเภอแล้ว แต่ยังไม่ได้รับการแก้ไขหรือเยียวยาความเดือดร้อน
เพื่อให้การแก้ไขปัญหาในพื้นที่เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ลดการร้องเรียนเข้ามาที่ส่วนกลาง มท. จึงกำหนดแนวทางการแก้ไขปัญหาการบริหารงานในระดับพื้นที่ ดังนี้
1.ขอให้ผู้ว่าฯ บูรณาการบริหารงบประมาณตามแผนพัฒนาจังหวัด/กลุ่มจังหวัดและงบประมาณพัฒนาพื้นที่ภูมิภาคในปีงบประมาณ 2560 และ 2561งบประมาณองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและงบประมาณส่วนราชการ โดยใช้แผนพัฒนาจังหวัด/กลุ่มจังหวัด และยุทธศาสตร์ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12เป็นเป้าหมายเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อการพัฒนาและแก้ไขปัญหาของพื้นที่ ด้วยความโปร่งใสถูกต้องตามระเบียบกฎหมายอย่างเคร่งครัดทุกขั้นตอน
2.ผู้ว่าฯ นายอำเภอ กำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน รวมทั้ง ผู้บริหาร อปท. ในฐานะผู้รับผิดชอบประจำพื้นที่
2.1 จะต้องหมั่นออกไปตรวจเยี่ยม ดูแลประชาชนในพื้นที่อย่างใกล้ชิดเป็นประจำ เพื่อรับฟังปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนโดยตรง ซึ่งจะทำให้ผู้บริหารมีข้อมูลที่เพียงพอต่อการแก้ไขปัญหาของประชาชน ประการสำคัญจะทำให้ประชาชนได้รับรู้ว่าส่วนราชการหรือหน่วยงานรัฐ มิได้ทอดทิ้งหรือเพิกเฉยต่อการเอาใจใส่ดูแลประชาชนแต่อย่างใด
2.2ผู้ว่าฯ นายอำเภอจะต้องสามารถคาดการณ์หรือประเมินสถานการณ์เกี่ยวกับปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนที่อาจเกิดขึ้นในพื้นที่ในแต่ละห้วงเวลาให้ได้ เพื่อจะได้เตรียมการวางแผนในการแก้ไขปัญหาช่วยเหลือประชาชนไว้ล่วงหน้าให้ทันต่อปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน เช่น
-ปัญหาสาธารณภัย
-ปัญหาราคาผลผลิตทางการเกษตรตามฤดูกาลตกต่ำ
-ปัญหาความไม่เข้าใจเกี่ยวกับนโยบายหรือโครงการของรัฐในพื้นที่ที่อาจนำไปสู่ความขัดแย้ง
-ปัญหาการปล่อยข่าวบิดเบือนข้อเท็จจริงที่มีผลต่อความเชื่อของประชาชนในสถานการณ์ต่างๆ ที่อาจนำไปสู่ปัญหาขัดแย้งที่เป็นสาเหตุให้เกิดความรุนแรงในพื้นที่ได้
3.การใช้กลไกศูนย์ดำรงธรรมจังหวัดและ/หรือศูนย์ดำรงธรรมอำเภอ เป็นหน่วยบูรณาการกับส่วนราชการทุกหน่วยในพื้นที่ตามประกาศ คสช. ฉบับที่ 96/2557โดยให้มอบหมายรองผู้ว่าฯ รับผิดชอบงานของศูนย์ดำรงธรรมโดยตรง เพื่ออำนวยการและติดตามการดำเนินงานแก้ไขปัญหาเรื่องร้องเรียนต่าง ๆ ของศูนย์ดำรงธรรมอย่างต่อเนื่องทุกๆ 7วัน
4.ในกรณีที่มีเรื่องร้องเรียนหรือเกิดปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนที่ไม่สามารถแก้ไขได้ในระดับพื้นที่ เนื่องจากไม่มีหน่วยงานรองรับในจังหวัดและอำเภอหรือเกินอำนาจหน้าที่ภารกิจของหน่วยงานในระดับจังหวัดหรืออำเภอ ก็ให้รวบรวมเรื่องดังกล่าวเสนอมายัง มท.และกระทรวงหรือหน่วยอื่นๆ ในส่วนกลางที่มีอำนาจหน้าที่และภารกิจเกี่ยวข้องโดยตรงกับปัญหาการร้องเรียนหรือความเดือดร้อนนั้น เป็นผู้พิจารณาดำเนินการแก้ไข
ทั้งนี้ให้จังหวัดทำหลักฐานแจ้งประชาชนผู้ร้องเรียนให้ทราบถึงผลการดำเนินการในระดับจังหวัดด้วยว่าได้ดำเนินการแก้ไขปัญหาหรือข้อร้องเรียนนั้น ไปแล้วอย่างไรบ้างและจะต้องสร้างการรับรู้ (perception) ให้แก่ประชาชนในพื้นที่ได้ทราบถึงผลการดำเนินงานของรัฐบาลหรือหน่วยงานรัฐที่ได้แก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนดังกล่าวไปแล้วอย่างไรบ้าง โดยให้ใช้การประชาสัมพันธ์ในรูปแบบต่างๆ ทุกช่องทางอย่างกว้างขวาง เช่น
•การออกรายการวิทยุ โทรทัศน์ภูมิภาคหรือท้องถิ่น
•การแจ้งข่าวสารผ่านเสียงตามสายในหมู่บ้าน ชุมชน
•การใช้หน่วยหรือรถประชาสัมพันธ์เคลื่อนที่ไปในหมู่บ้าน ชุมชนต่างๆ
•การเขียน/พูดผ่านสื่อสังคม – โซเชียลมีเดีย (Line & Facebook/ Youtube)
•การพูดชี้แจงทำความเข้าใจในเรื่องต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่หรือหน่วยงานรัฐผ่านเวทีต่างๆ เมื่อได้รับเชิญไปในงานสังคมหรืองานสาธารณกุศลต่างๆ ในพื้นที่
นอกจากนี้ ให้นายอำเภอจัดตั้งตัวแทนคณะกรรมการหมู่บ้าน (กม.) หรือ ตัวแทนชุมชน จำนวน 2คน เพื่อทำหน้าที่ติดต่อกับทางราชการในการชี้แจงประชาสัมพันธ์เรื่องราวข้อเท็จจริงต่างๆ ที่ถูกต้องแก่ประชาชนในพื้นที่ไว้ประจำหมู่บ้าน ชุมชนด้วย
5.ขอให้ผู้ว่าฯ นายอำเภอ และผู้บริหาร อปท. กำกับ และติดตาม ตรวจสอบ การปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐในหน่วยงานของตนเองอย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาการทุจริตและประพฤติมิชอบในวงราชการ รวมทั้งหาวิธีการปลุกจิตสำนึกของข้าราชการและเจ้าหน้าที่รัฐทุกระดับให้ยึดมั่นในแนวทางการปฏิบัติงานเพื่อประชาชนด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และโปร่งใส โดยการเปิดโอกาสให้ประชาชนในพื้นที่ได้เข้ามามีส่วนร่วมหรือมีบทบาทในการทำงานร่วมกับภาครัฐ เช่น
•การแต่งตั้งตัวแทนประชาชนในพื้นที่เป็นคณะกรรมการตรวจรับงานตามโครงการในพื้นที่ตำบล หมู่บ้าน
•การจัดทำป้ายโครงการเพื่อแสดงรายละเอียดของโครงการให้ประชาชนในพื้นที่ได้รับรู้
•ประสานสำนักงาน ป.ป.ช. จังหวัด/สำนักงานตรวจเงินแผ่นดินภูมิภาคและหรือสำนักงาน ป.ป.ท. ได้เข้าติดตามการดำเนินงานโครงการของหน่วยงานรัฐในพื้นที่เป็นประจำด้วย
ผู้ว่าฯ นายอำเภอ และผู้บริหาร อปท. ในฐานะหัวหน้าหน่วยงานจะต้องแสดงภาวะผู้นำและวางตนอย่างมุ่งมั่น แข็งขันและชัดเจนในเรื่องความซื่อสัตย์ สุจริต ไม่กระทำการที่อาจเป็นช่องทางให้ถูกกล่าวหาว่าประพฤติมิชอบได้
ขณะเดียวกัน มท.ได้พบว่า มีการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับงานบริการหรืออนุมัติ/อนุญาตตามกฎหมายที่มักมีเรื่องร้องเรียนกล่าวหาในเรื่องการทุจริตเป็นจำนวนมาก ได้แก่
•งานบริการด้านการทะเบียนราษฎร/บัตรประจำตัวประชาชน/สัญชาติ/งานเกี่ยวกับสถานะคนต่างด้าว
•งานตามกฎหมายอาวุธปืน/งานสถานบริการ/งานอนุมัติ-อนุญาตตามกฎหมายโรงแรม
•งานอนุมัติ-อนุญาตตามกฎหมายการพนันทุกประเภท
•งานขออนุญาตตามกฎหมายควบคุมอาคาร
•งานตามกฎหมายทะเบียนที่ดินรวมทั้งออกเอกสารสิทธิ์ที่ดินประเภทต่างๆ
•งานอนุมัติจัดซื้อ/จัดจ้างตามระเบียบว่าด้วยการพัสดุฯ เกี่ยวกับสิ่งปลูกสร้าง/ก่อสร้างตามโครงการสาธารณูปโภคหรือการพัฒนาแหล่งน้ำรูปแบบต่างๆ
•การเรียกเก็บผลประโยชน์โดยมิชอบด้วยกฎหมาย จากธุรกิจผิดกฎหมายในพื้นที่เป็นรายเดือนหรือรายงวดต่างๆ
มท.จึงขอเน้นย้ำให้ ผู้ว่าฯ นายอำเภอ และผู้บริหาร อปท.ได้กำชับและตรวจสอบติดตามการปฏิบัติงานตามกฎหมายดังกล่าวข้างต้นของเจ้าหน้าที่รัฐในพื้นที่อย่างใกล้ชิด หาทางป้องกันแก้ไขมิให้เกิดการทุจริตหรือประพฤติมิชอบอย่างเด็ดขาด
6.หาก ผู้ว่าฯ นายอำเภอ และผู้บริหาร อปท. มีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับแนวทางการบริหารงานในพื้นที่หรือการแก้ปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนที่มีประสิทธิผลแล้ว ขอให้เสนอมายัง มท. ได้ เพื่อจะได้นำมาปรับปรุงการบริหารงานของภาครัฐให้เกิดประโยชน์อย่างสูงสุดต่อประชาชนและประเทศชาติอย่างแท้จริงต่อไป
