‘ศุภมาส อิศรภักดี’
โชว์วิชั่น‘ขับเคลื่อนอว.’
ชู‘งานวิจัยจากหิ้งสู่ห้าง’
หมายเหตุ – น.ส.ศุภมาส อิศรภักดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ให้สัมภาษณ์พิเศษ “มติชน” ระหว่างเข้าทำงานในกระทรวงวันแรกพร้อมมอบนโยบายการทำงานต่อผู้บริหารกระทรวง เมื่อวันที่ 19 กันยายน
กระทรวง อว.มีการทำงาน 2 ขา คือ ขาของ อุดมศึกษา หรือ มหาวิทยาลัย กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ซึ่งในส่วนของมหาวิทยาลัย นั้น เราเน้นเรื่อง ครู นักเรียน นักศึกษา อว.ในยุคใหม่ จะเน้นย้ำในเรื่อง เรียนดี มีความสุข และมีรายได้ คือ ให้นักศึกษา สามารถมีรายได้ตั้งแต่เรียน ผลงานของ อว.จากนี้ นอกจากความเป็นเลิศด้านการศึกษาแล้ว จะเน้นเรื่องของปากท้องเพิ่มมากขึ้น เพิ่มความมั่นคงทางชีวิต และทางเศรษฐกิจ ตั้งแต่ยังเรียน
ต่อไปนี้ อว.จะให้ยึดนักศึกษาเป็นศูนย์กลาง หัวใจสำคัญ คือ การลดภาระของนักศึกษาและผู้ปกครอง และการลดภาระของอาจารย์ผู้สอน ซึ่งจะทำให้นักศึกษามีความสุข ทั้งในระหว่างการศึกษาและเมื่อจบแล้วมีอาชีพ มีรายได้ รวมทั้งทำให้อาจารย์ผู้สอนมีความสุข สามารถทำงานได้คล่องตัว โดยจะจัดให้มีระบบแนะแนวการเรียน และเป้าหมายชีวิต จัดให้มีแพลตฟอร์มเรียนได้ทุกที่ทุกเวลา เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา และลดค่าใช้จ่าย ให้ความสำคัญกับการพัฒนาทักษะ โดยเฉพาะหลักสูตรประกาศนียบัตรระยะสั้น
รวมถึงการจัดทำระบบวัดผลทักษะตามมาตรฐานวิชาชีพ เพิ่มความยืดหยุ่นในการลงทะเบียนเรียนตามความต้องการ สามารถลงทะเบียนโดยไม่จำกัดจำนวนหน่วยกิตในแต่ละภาคการศึกษา พร้อมสนับสนุนให้มีรายได้ระหว่างเรียน หรือ “ทำงานไปด้วยเรียนไปด้วย” ในส่วนการลดภาระอาจารย์ผู้สอน จะมีการปรับการเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการของอาจารย์ โดยเพิ่มน้ำหนักการประเมินเรื่องความสามารถและความสำเร็จของนักศึกษานอกเหนือจากความสามารถทางวิชาการ รวมถึงกำหนดกรอบระยะเวลาที่ชัดเจนในการประเมินการเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการในแต่ละขั้นตอน
สำหรับความมุ่งหมายหรือมุ่งเน้นในด้านการวิจัยและนวัตกรรมนั้น งานวิจัย-นวัตกรรม ที่ออกมาจะต้องดี ตอบโจทย์ ตรงความต้องการ และเน้นประเด็นสำคัญของประเทศ ได้แก่ Go Green, พอเพียง, ความยั่งยืน (Sustainabilty), ความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality), พลังงานสะอาด, เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม, เศรษฐกิจชีวภาพ , เศรษฐกิจสร้างสรรค์ และเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI)
“เราจะให้มีทั้งมิติที่ทำเพื่อความเป็นเลิศและมิติเพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิตและเศรษฐกิจ สำหรับในส่วนการวิจัยเพื่อความเป็นเลิศนั้น จะสนับสนุนให้ดำเนินการตามภารกิจของหน่วยงานต่อไปเพื่อพัฒนาองค์ความรู้แก่ประเทศในระยะยาว ซึ่งประเด็นที่ อว. อยากจะมุ่งเน้น คือ การวิจัยและนวัตกรรมเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการแก้ไขปัญหาสำคัญของประเทศ ซึ่งจะต้องพึ่งพาข้อมูล ความรู้ และวิทยาการด้วยอย่างมาก โดย อว.จะเน้นหลักการสำคัญ คือ ‘เอกชนนำ รัฐสนับสนุน’ โดยให้เอกชนผู้ที่จะใช้ประโยชน์เป็นผู้กำหนดทิศทางว่าควรจะทำเรื่องอะไร อย่างไร แล้วสถาบันวิจัยและมหาวิทยาลัยต่างๆ ของ อว. จะเข้าไปดำเนินการและสนับสนุนอย่างเต็มกำลัง”
นอกจากนี้ ยังได้มีประเด็นมุ่งเน้น 8 ข้อให้ผู้บริหาร อว. เร่งนำไปดำเนินการ ได้แก่ 1.ให้ปฏิบัติตามที่นายกรัฐมนตรีแถลงต่อรัฐสภา และรัฐมนตรี มอบนโยบายให้สำเร็จโดยเร็ว 2.ให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงาน อว. จัดอบรมหลักสูตรระยะสั้น พัฒนาทักษะ พร้อม Skill Certificate ในสาขาที่ประเทศต้องการ โดยการเก็บสะสมหน่วยกิตในระบบธนาคารหน่วยกิต 3.ให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงาน อว. จับมือและมีส่วนร่วมกับพื้นที่และชุมชน เพื่อนำองค์ความรู้ไปพัฒนาชุมชนในพื้นที่ที่ตั้งของมหาวิทยาลัยนั้น ขับเคลื่อนงานวิจัยนำไปสู่การแก้ไขปัญหาปากท้องและเศรษฐกิจได้ 4.ทุกหน่วยงานต้องไม่มีปัญหาทุจริต คอร์รัปชั่น การแต่งตั้งสรรหาต้องโปร่งใสและเป็นธรรม 5.การเข้าสู่ตำแหน่งทางวิชาการ ให้เอาตัวชี้วัดด้านความสามารถและความสำเร็จของนักศึกษาเพิ่มเติมจากความสามารถทางวิชาการ 6.ให้ขับเคลื่อนนวัตกรรมไทยที่ใช้ได้จริง เกิดผลจริง เช่น อว. แฟร์ตลาดนัดนวัตกรรมไทย ที่ทำให้ทุกคนอยากมาและเป็นพื้นที่ให้นักนวัตกร นักประดิษฐ์มาจัดแสดงผลงาน จำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์ เพื่อสร้างชื่อเสียงทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ 7.การเดินทางเพื่อไปปฏิบัติภารกิจทั้งในและต่างประเทศให้คำนึงถึงประสิทธิภาพและผลประโยชน์ที่ประเทศจะได้รับ และต้องดำเนินการให้เหมาะสม ประหยัด คุ้มค่ากับงบประมาณ และ 8.ให้ดำเนินการสรรหาผู้มีคุณสมบัติเหมาะสมเพื่อดำรงตำแหน่งที่ว่างในทุกหน่วยงานให้ครบถ้วนโดยเร็ว
อว.จะมุ่งเน้นในการเป็นหน่วยงานหลักในการสร้างคน สร้างความรู้ สร้างนวัตกรรม และพัฒนาประเทศ โดยสิ่งที่มุ่งมั่น คือ ทำให้ อว. เป็นกระทรวงเศรษฐกิจ คือ ต้องสามารถสร้างรายได้ให้กับประชาชนและกับประเทศโดยใช้ความรู้และนวัตกรรม อว.ต้องเป็นความหวัง เป็นที่พึ่งของประชาชนในการพัฒนาเศรษฐกิจ แก้ไขปัญหาสำคัญ และทำให้คนไทยมีอนาคตที่ดีเพราะการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากองค์ความรู้ งานวิจัยและนวัตกรรม โดยเฉพาะนวัตกรรมของคนไทยนั้น ถือเป็นการลงทุนที่ดีที่สุด ในขณะที่เยาวชนซึ่งเป็นความหวังและอนาคตของประเทศ อว. ก็จะต้องทำให้นักศึกษาและผู้ปกครองมีความสุข อาจารย์และบุคลากรมีความสุข สร้างโอกาสให้นักศึกษามีส่วนในการร่วมวางอนาคตของเขาเองด้วย มีความยืดหยุ่นในการเลือกได้ว่าจะเรียนอะไร เมื่อไหร่ ตามความต้องการของตนเอง มหาวิทยาลัยต้องเป็นมหาวิทยาลัยสำหรับคนทุกช่วงวัยและเป็นพื้นที่เปิดหรือพื้นที่สำหรับโอกาสให้กับคนไทยทุกคน
⦁ปัญหาเรื่องงานวิจัยซึ่งออกมาในแต่ละหน่วยงาน ที่มีการพูดกันว่า หลายชิ้น หลายงาน ยังอยู่บนหิ้งหรือไม่ได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์ ปัญหาเรื่องนี้ จะแก้ไขอย่างไร
เรื่องนี้เป็นเรื่องที่ให้ความสำคัญมากเช่นกัน ในการมอบนโยบายให้ผู้บริหาร ได้พูดถึงประเด็นที่ว่า ทำอย่างไรให้นำงานวิจัย จากนักวิจัยที่เก่งๆ มีประสิทธิภาพออกมาต่อยอด มี Investor มาลงทุน เพื่อให้เกิดเม็ดเงินที่สร้างประโยชน์ออกมาใช้ได้จริง ทั้งมิติที่ทำเพื่อความเป็นเลิศ และมิติเพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิตและเศรษฐกิจ ก็มีการคุย วางแผน ทำให้ประชาชน หรือนักลงทุนมีความเข้าถึงงานวิจัยมากขึ้น
งานวิจัยแทนที่จะขึ้นอยู่บนหิ้ง เราก็เอาไปขึ้นห้างแทน นั่นคือ เอามาใช้ประโยชน์ได้จริง เอามาทำมาหากินได้ ตอบโจทย์สังคมได้และเป็นประโยชน์กับประเทศชาติ ทั้งนี้ จริงๆ แล้ว ภายใต้ อว.มีงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับชุมชนที่สามารถนำเอาไปใช้ และประยุกต์ใช้ได้ทันทีอยู่มากพอสมควร เรื่องนี้ก็เป็นโจทย์ที่ดิฉัน อยากจะทำให้เรื่องนี้เข้าถึงประชาชน และช่วยสร้างรายได้ให้ประชาชนเพิ่มมากขึ้นด้วย ประเด็นที่เราจะมุ่งเน้นก็คือ การวิจัย เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และแก้ไขปัญหาที่สำคัญของประเทศ ซึ่งเราจะต้องสร้างความร่วมมือระหว่าง อว.และภาคเอกชนอย่างแท้จริง โดยมีหลักการว่า เอกชนนำ รัฐสนับสนุน จึงให้หน่วยงานใน อว. ทำงานใกล้ชิดกับทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นสภาอุตสาหกรรม สภาหอการค้า สมาคมเอสเอ็มอี และวิสาหกิจชุมชน
เรื่องหลักการบริหารการใช้งบประมาณภายในกระทรวงเพื่อให้เกิดความสมดุลมากที่สุด ในส่วนของงานวิจัยและการพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมนั้น ปัจจุบัน อว.มีกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม หรือกองทุน ววน.เป็นหลักในการบริหารงบประมาณการวิจัย ซึ่งจัดสรรทั้งการวิจัยพื้นฐาน การวิจัยตามภารกิจที่สำคัญของหน่วยงาน และการวิจัยประยุกต์ เรายังต้องปรับการดำเนินงานของกองทุนนี้อีก เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดของประเทศ และตรงกับความต้องการของนักวิจัยและของผู้ใช้งานวิจัย ดิฉันจะขอให้มีการกำหนดงบประมาณการวิจัยที่เหมาะสม มีแผนงานที่ชัดเจนตรงตามประเด็นที่มุ่งเน้น และจะให้งบประมาณมีความต่อเนื่อง ไม่ใช่ต้องของบใหม่ทุกปี ที่สำคัญ อว.จะขับเคลื่อนโครงงานวิจัยและพัฒนาในประเด็นสำคัญของประเทศ ทำแบบมุ่งเป้า โครงการเป็นกลุ่มก้อน มีเป้าหมาย มีระยะเวลาและผลที่ได้รับชัดเจน การให้ทุนจึงจะเป็นแบบต่อเนื่อง โดยมีการติดตาม และประเมินผล
⦁ปัจจุบันนี้คนไทยยังมีความเชื่อในเรื่องไสยศาสตร์มากกว่าวิทยาศาสตร์ ความเชื่อแบบนี้จะทำให้ประเทศไทยถูกด้อยค่าจากประเทศอื่นๆ หรือไม่
โดยส่วนตัวคิดว่าความเชื่อเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับมนุษย์มายาวนาน เราถึงได้มีการนับถือศาสนา และนิกายต่างๆ ซึ่งในส่วนของความเชื่อนั้นไม่ได้มองว่าเป็นเรื่องผิด หากไม่ได้สร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น เพียงแต่บทบาทของกระทรวง อว.ในฐานะที่เป็นกระทรวงหลักในการสร้างคน สร้างความรู้ สร้างนวัตกรรม และพัฒนาประเทศ เรามีทั้งมหาวิทยาลัยและสถาบันวิจัยต่างๆ มีบุคลากร อาจารย์ ผู้มีความรู้ความสามารถเฉพาะด้านมากมาย ที่จะช่วยกันทำหน้าที่เผยแพร่ความรู้ และข้อมูลที่ถูกต้องต่อสังคม
เรามีหน้าที่ชี้แจงข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นของทุกปรากฏการณ์ เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจให้กับประชาชนคนไทย มีนโยบายที่จะให้มหาวิทยาลัย สถาบันวิจัย และหน่วยงานของ อว.มีบทบาทสำคัญในการบริการประชาชนด้วย อยากจะเห็นมหาวิทยาลัย และสถาบันวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของสังคม เป็นส่วนหนึ่งของประเทศ ให้อาจารย์ นิสิต นักศึกษา พนักงานไม่ใช่มุ่งเฉพาะกิจการวิจัยเท่านั้น แต่ใช้ความรู้ ใช้กำลังความสามารถเพื่อพัฒนาประเทศด้วย
⦁ปัญหาเฉพาะหน้าที่เป็นอยู่ในกระทรวงเวลานี้ เช่น เรื่องการร้องเรียนเรื่องความเหลื่อมล้ำ การแต่งตั้งโยกย้าย โดยเฉพาะเรื่องการตั้งปลัดกระทรวงคนใหม่
เข้าใจว่าปัญหานี้มีอยู่ทุกกระทรวง ทุกแวดวง ไม่เพียงหน่วยงานราชการเท่านั้น เอกชนเองก็มีปัญหานี้เช่นเดียวกัน ในฐานะที่ก่อนหน้าเคยบริหารภาคเอกชนมาก่อน ดิฉันทราบดีว่าผู้ที่มีอำนาจตัดสินใจย่อมต้องมีความลำบากใจเกิดขึ้น เพราะเมื่อเราโปรโมตใครขึ้นมาก็จะมีทั้งคนถูกใจ และคนไม่พอใจ
ดิฉันเป็นคนที่ค่อนข้างยึดมั่นในความซื่อตรง ดิฉันไม่มีผลประโยชน์ใดๆ กับใคร เพราะดิฉันเข้ามาทำงาน เพื่อสร้างผลงานที่เป็นรูปธรรม สร้างประโยชน์ให้ประเทศชาติ ดังนั้น การเลือกคนที่จะเข้ามาทำหน้าที่เป็นหัวเรือร่วมกับดิฉัน นำพาความฝัน ความหวังของรัฐบาล และประชาชนให้เป็นจริงได้นั้น ย่อมมีความสำคัญอย่างมากต้องเลือกคนที่มีความรู้ ความสามารถที่ชัดเจน ที่สำคัญมีกระบวนการสรรหาที่โปร่งใส ยุติธรรม ตามขั้นตอนที่สามารถตรวจสอบได้ ในวันนี้ก็ได้สั่งการทุกหน่วยงานต้องไม่มีปัญหาทุจริต คอร์รัปชั่น การแต่งตั้งต้องโปร่งใสยุติธรรม ทั้งนี้ เรื่องการแต่งตั้งปลัดกระทรวงคนใหม่ เวลานี้ก็ยังไม่สามารถบอกได้ ยังเรียนรู้ท่านผู้บริหารหลายๆ ท่านไม่มากนัก ต้องดูความเหมาะสมในหลายๆ ด้าน เนื่องจาก อว.เป็นกระทรวงใหญ่ ปัจจัยในการพิจารณา ไม่ได้ขึ้นกับลำดับอาวุโสแต่เพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับ ปลัด อว.คนใหม่จะทำอะไรให้ อว.ขับเคลื่อนได้ดีที่สุด
⦁ปัจจุบันเด็กๆ ที่มีความตื่นตัวเรื่องการแสดงออกทางด้านการเมือง อว.จะทำให้มหาวิทยาลัยเป็นสถานที่ในการแสดงออกที่มีความปลอดภัยได้อย่างไร
เรื่องนี้ต้องเริ่มต้นที่ ครู อาจารย์ สถานศึกษา นั้นๆ โดยเมื่อเร็วๆ นี้ ได้มีการอบรมหลักสูตร กรอบ ความคิด การพัฒนาแนวทาง สำหรับการจัดกิจกรรมที่เหมาะสมในสถานศึกษา การให้การศึกษาเด็กถึงเรื่องความเข้าใจในแนวทางประชาธิปไตยที่แท้จริง
⦁นโยบายเรื่องการรับน้องของสถาบันอุดมศึกษา
ในฐานะของแม่ที่กำลังจะมีลูกเข้าเรียนในระดับอุดมศึกษา มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะเอาจริงกับมาตรการจัดกิจกรรมรับน้องที่ไม่สร้างสรรค์ โดยให้ผู้บริหารสถาบันการอุดมศึกษาแต่ละสถาบันถือเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบในการดำเนินการตามนโยบายอย่างเคร่งครัด
การจัดกิจกรรมรับน้องและประชุมเชียร์ต้องเป็นไปอย่างสร้างสรรค์ก่อให้เกิดภาพลักษณ์ในเชิงบวกแก่สาธารณชน ต้องเป็นกิจกรรมที่สร้างความอบอุ่น สร้างความประทับใจแก่น้องใหม่ เป็นการช่วยเหลือ ให้คำแนะนำการใช้ชีวิตที่ถูกต้องในการเรียน เคารพสิทธิ เสรีภาพและหลักความเสมอภาค ไม่มีความรุนแรง และห้ามล่วงละเมิดสิทธิส่วนบุคคล ทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่ดื่มสุรา สิ่งมึนเมาทุกชนิด ไม่จัดกิจกรรมนอกสถานที่ และต้องเปิดเผยได้
⦁ทีมงานหลักๆ ที่จะเข้ามาช่วยงานมีใครบ้าง
พญ.เพชรดาว โต๊ะมีนา เป็นที่ปรึกษา มี น.ส.สุชาดา แทนทรัพย์ เป็นว่าที่เลขานุการรัฐมนตรี นอกจากนี้ มีอดีตปลัดกระทรวง คือ รศ.ดร.วีระพงษ์ แพสุวรรณ รศ.นพ. สรนิต ศิลธรรม อดีตปลัด อว.เป็นที่ปรึกษา
