ศิลปากรเปิดตัวหนังสือ ‘จารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง’ พระราชนิพนธ์ กรมสมเด็จพระเทพฯ
เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม เวลาประมาณ 14.00 น. ที่หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ กรุงเทพฯ
มหาวิทยาลัยศิลปากร จัดงานแถลงข่าวงานเปิดตัวหนังสือ ‘ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง’ พระราชนิพนธ์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยมีบุคลในแวดวงวิชาการด้านประวัติศาสตร์โบราณคดีเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก
ศาสตราจารย์ เกียรติคุณ คุณหญิงไขศรี ศรีอรุณ นายกสภามหาวิทยาลัยศิลปากร กล่าวว่า
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทาน พระราชานุญาตให้มหาวิทยาลัยศิลปากรจัดพิมพ์พระราชนิพนธ์ ‘ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง’ เผยแพร่ในโอกาสที่มหาวิทยาลัยศิลปากรก่อตั้งครบ 80 ปี ใน พ.ศ. 2566 ตามที่มหาวิทยาลัยได้กราบบังคมทูลขอพระราชทาน

“พระราชนิพนธ์นี้ ทรงปรับปรุงจากพระวิทยานิพนธ์เรื่อง จารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาจารึกภาษาตะวันออก บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ระหว่าง พ.ศ.2519-2521
ย้อนไปเมื่อครั้งที่พระองค์ยังเป็นนิสิตคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ ทรงเลือกเมเจอร์ประวัติศาสตร์ เมื่อทรงศึกษาชั้นปีที่ 4 มีการซ่อมบูรณะปราสาทพนมรุ้งที่ดำเนินการโดยฝรั่งเศส ระหว่างนั้น ทรงสนพระทัยการอ่านจารึกปราสาทพนมรุ้ง ซึ่งกรมศิลปากรพบใหม่ในระหว่างการบูรณะปราสาท และจะทรงนิพนธ์เป็นบทความวิชาการ ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากรในขณะนั้น จึงทรงกราบบังคมทูลว่า ขอให้ทรงมาศึกษาที่มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งมีสาขาวิชาจารึกภาษาตะวันออก และแนะนำให้ทรงศึกษาทั้งด้านจารึกและด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ เมื่อนำมาวิเคราะห์ประกอบกัน จะได้ข้อมูลที่สมบูรณ์เกี่ยวกับปราสาทพนมรุ้ง เพื่อนำเสนอเป็นพระวิทยานิพนธ์
อย่างไรก็ตาม ทรงพบว่าถ้าศึกษาทั้งด้านจารึกและด้านประวัติศาสตร์ศิลปะพร้อมกัน จะไม่สามารถศึกษาได้สำเร็จตามช่วงเวลาที่กำหนด การทำพระวิทยานิพนธ์ครั้งนั้นจึงทรงจำกัดเฉพาะด้านจารึก ส่วนในด้านประวัติศาสตร์ศิลปะจะทรงศึกษาประกอบเพียงสังเขปเท่านั้น เพื่อให้เข้าใจถึงเรื่องราวของปราสาทพนมรุ้ง หลังจากทรงปรับปรุงแล้ว จึงทรงตั้งชื่อใหม่ว่า ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง” ศาสตราจารย์ เกียรติคุณ คุณหญิงไขศรี กล่าว

ศาสตราจารย์ ดร.ธนะเศรษฐ์ ง้าวหิรัญพัฒน์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากร กล่าวว่า ในนามของมหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นเกียรติอย่างยิ่งที่มีส่วนสนับสนุนการจัดพิมพ์หนังสือ ‘ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง’ อันเป็นผลงานทางวิชาการที่มีประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาด้านจารึก ประวัติศาสตร์ โบราณคดี ประวัติศาสตร์ศิลปะ และศาสตร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
“การจัดพิมพ์หนังสือครั้งนี้ เป็นการเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งทรงสร้างผลงานทางวิชาการที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง มหาวิทยาลัยศิลปากร สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระราชานุญาตให้จัดพิมพ์พระวิทยานิพนธ์ ซึ่งได้ทรงปรับปรุงแก้ไขต้นฉบับและทรงตั้งชื่อใหม่เป็น ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง โดยถือเป็นส่วนหนึ่งของการเฉลิมฉลอง 80 ปีมหาวิทยาลัยศิลปากร” ศาสตราจารย์ ดร.ธนะเศรษฐ์ กล่าว

รองศาสตราจารย์มยุรี วีระประเสริฐ อดีตอาจารย์ประจำภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร กล่าวว่า พระราชนิพนธ์นี้ ทรงปรับปรุงจากพระวิทยานิพนธ์ซึ่งทรงไว้ตั้งแต่ พ.ศ.2520-2521 ผ่านกาลเวลามานานกว่า 40 ปี เมื่อทรงปรับปรุงแล้ว เนื้อหาแบ่งออกเป็น 2 ตอน กล่าวคือ ตอนที่ 1 ปราสาทพนมรุ้ง ในด้านโบราณคดี ประวัติศาสตร์ศิลปะ ตอนที่ 2 จารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง ซึ่งทรงอ่านและแปล
“ตอนที่ 1 เนื้อหามาจากบทนำในพระวิทยานิพนธ์ ซึ่งทรงไว้พอสังเขป ในขณะนั้น ยังไม่ได้มีการพบหลักฐานมากมาย ส่วนใหญ่พบก่อนการบูรณะ ในขณะบูรณะ พบจารึก 9 หลัก ทรงสนพระทัยที่จะทรงอ่านและนำมาศึกษาเป็นพระวิทยานิพนธ์
ต่อมา มีการพบหลักฐานใหม่เพิ่มเติม และเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับเนื้อหาในจารึกที่ทรงอ่านและแปล จึงทรงนำบทนำไปปรับปรุงใหม่ให้เป็นปัจจุบันมากขึ้น
สำหรับ ตอนที่ 2 จารึกภาษาเขมรโบราณและจารึกภาษาสันสกฤตพบที่ปราสาทพนมรุ้ง ซึ่งเป็นเนื้อหาหลักของพระวิทยานิพนธ์ โดยหลังจากที่ทรงทบทวนตรวจสอบคำอ่านและคำแปลจารึกอีกครั้ง ได้ทรงปรับแก้คำอ่านและคำแปลใหม่ในบางแห่ง โดยเพิ่มเติมไว้ที่เชิงอรรถ แต่ยังคงรักษาคำอ่านและคำแปลเดิมในพระวิทยานิพนธ์ไว้ เนื่องจากมีพระราชประสงค์ให้ผู้อ่านเห็นว่า คำอ่านและคำแปลแต่เดิมในพระวิทยานิพนธ์เป็นอย่างไร คำอ่านและคำแปลที่ปรับแก้ใหม่เป็นอย่างไร ถือเป็นตัวอย่างที่ดีของการอ่านจารึก ว่าสามารถแก้ไขได้ หากมีการทบทวนตรวจสอบ หรือพบหลักฐานเพิ่มเติม” รองศาสตราจารย์มยุรี กล่าว

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา พระอาจารย์ถวายพระอักษรวิชาไวยากรณ์ภาษาสันสกฤต คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ราชบัณฑิต ประเภทวิชาวรรณศิลป์ สาขาวิชาตันติภาษา สำนักศิลปกรรม กล่าวว่า ตนรับผิดชอบในส่วนของจารึกภาษาสันสกฤต ขณะที่ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.อุไรศรี วรศะริน รับผิดชอบในส่วนภาษาเขมรโบราณ ตนรู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงรับใน ‘ความเห็นต่าง’ ถือเป็นความงดงามในด้านวิชาการ
“บางครั้งผมและศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.อุไรศรี เห็นอย่างหนึ่ง พระองค์ไม่ทรงเห็นด้วย แต่ไม่ทรงว่าอะไร ถือเป็นความงดงามของการเป็นนักวิชาการที่ยอมรับความเห็นที่แตกต่าง และข้อมูลที่พบใหม่” ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรพัฒน์ กล่าว
ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยศิลปากร จะมอบหนังสือ ‘ปราสาทพนมรุ้ง และจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง’ ยังหน่วยงานภาครัฐ และเอกชน รวมถึงองค์กรที่เกี่ยวข้องกับศิลปะ ประวัติศาสตร์ โบราณคดี นอกจากนี้ยังอยู่ระหว่างการจัดทำ ‘E-Book’ เพื่อเผยแพร่แก่ประชาชนทั่วไป โดยสามารถดาวน์โหลดได้ทางเวปไซต์ของมหาวิทยาลัยศิลปากร
