นริศ เปิดเบื้องหลัง ‘ถังซำจั๋ง’ ขาดตลาด 20 ปี แย้มปริศนาพระไสยาสน์ที่สาบสูญ
เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ชั้น LG ฮอลล์ 5-7 สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย และพันธมิตรร่วมจัดงานมหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 29 (Book Expo Thailand 2024) ในธีม “อ่านกันยันโลกหน้า” ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ชั้น LG ฮอลล์ 5-7 ตั้งแต่วันที่ 10-20 ตุลาคม
ในเวลา 16.00 น. ที่บูธสำนักพิมพ์มติชน J02 มีกิจกรรม Talk-Eat-Read พูดคุยเกี่ยวกับหนังสือ ‘ถังซำจั๋ง จดหมายเหตุการเดินทางสู่ดินแดนตะวันตกของมหาราชวงศ์ถัง’ โดย นายนริศ จรัสจรรยาวงศ์ ผู้เขียนบทความพิเศษในเล่ม ดำเนินรายการโดย นายปกรณ์เกียรติ ดีโรจนวานิช บรรณาธิการบริหารสำนักพิมพ์มติชน
นายนริศกล่าวว่า ที่มาที่ไปของเล่มนี้ อ.ชิว ซูหลุน ผู้เขียน อยู่ที่ปักกิ่ง ท่านมีความกรุณาให้ลิขสิทธิ์กับทางสำนักพิมพ์มติชน เดิมหนังสือเล่มนี้แปลและพิมพ์ขายเมื่อปี 2547 พิมพ์ครั้งที่ 2 ในปี 2549 แล้วขาดตลาดไปนานเกือบ 20 ปี เป็นหนังสือที่แพงมากในวงการหนังสือเก่า จะขายอยู่ที่ราคา 1,500-2,000 บาท ต้องขอบคุณผู้บริหารมติชน โดยเฉพาะ น.ส.ปานบัว บุนปาน ประธานกรรมการ บริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) ที่ให้ความสำคัญอย่างมาก
นายนริศกล่าวว่า เรารู้จักพระถังซำจั๋งผ่านนวนิยายไซอิ๋ว สมัยราชวงศ์หมิง ปี ค.ศ.1592 พระถังซำจั๋งเกิดในปี ค.ศ.600 ชื่อเดิมเซี่ยนจ้าง อุปสมบทตอนอายุ 13 ปี เริ่มเดินทางออกจากเมืองฉางอันตอนอายุ 27 ปี ใช้เวลาเดินทาง 3 ปี ได้ไปศึกษาที่มหาวิทยาลัยนาลันทา ประเทศอินเดีย ระหว่างนั้นได้เดินทางไปยังแว่นแคว้นต่างๆ 100 กว่าแห่ง เช่น มีการพบพระพุทธรูปที่เมืองบามิยัน 3 องค์ หนึ่งในนั้นคือ พระพุทธรูปปางไสยาสน์ ที่มีความยาวกว่า 300 เมตร ซึ่งมีความสูงเทียบหอไอเฟล และยังไม่ค้นพบในปัจจุบัน เชื่อว่าอยู่ในหมู่บ้านหนึ่งที่ถูกดินทับถม รอการค้นหา
“สังเวชนียสถานต่างๆ เซอร์อเล็กซานเดอร์ คันนิงแฮม เป็นนักโบราณคดีชาวอังกฤษ อาศัยเล่มนี้ในการตามรอยช่วงอินเดียเป็นอาณานิคมของอังกฤษ นักโบราณคดีใช้หนังสือเล่มนี้ในการตามหาโบราณสถานต่างๆ“ นายนริศกล่าว
นายนริศกล่าวว่า พระถังซำจั๋งอาศัยอยู่ในอินเดีย 17 ปี กลับมาเมืองฉางอานในปี ค.ศ.645 ถังไห่จงเห็นประโยชน์จึงให้พระถังซำจั๋งทำบันทึกเล่มนี้ขึ้นมา แล้วเสร็จในปี ค.ศ.646 จากนั้นท่านก็มรณภาพในปี ค.ศ.664 บันทึกเล่มนี้จึงเป็นอัตชีวประวัติเล่มเดียวของท่าน
พระถังซำจั๋งไม่ใช่คนแรกที่แปลพระไตรปิฎกเป็นภาษาจีน ตอนนั้นที่ท่านอยู่ในอินเดียเป็นพุทธ นิกายมหายาน ท่านสมาทานนิกายโยคาจาร ความสำคัญที่ท่านติด 1 ใน 4 คือท่านแปลภาษาแขกมาเป็นจีน ซึ่งมีปริมาณเยอะมาก มีบันทึกการเดินทาง
ส่วนการรับรู้เรื่องพระถังซำจั๋งในประเทศจีนไม่ค่อยหลงเหลือ นอกเหนือจากพุทธสถานเจดีย์ห่านป่าใหญ่ วัดต้าฉือเอิน เมืองซีอาน แต่ก็ไม่เหลือเค้าโครงเดิม แม้แต่ทุกวันนี้ถ้าใครอยากดูสถาปัตยกรรมของราชวงศ์ถังแท้ๆ ต้องข้ามไปที่ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งยังเหลือซากเดิมบางอย่างไว้ ยกเว้นตามถ้ำพุทธ 4 แห่ง ที่ถ้ำผาม่อเกาคู (เมืองตุนหวง มณฑลกานซู่), ถ้ำศิลาหยุนกัง (เมืองต้าถง มณฑลซานซี), ถ้ำศิลาหลงเหมิน (เมืองลั่วหยาง มณฑลเหอหนาน), ถ้ำศิลาม่ายจีซาน (เมืองเทียนสุ่ย มณฑลกานซู่)
ส่วนการรับรู้เรื่องพระถังซำจั๋งในไทย เริ่มพูดถึงในสมัย ร.5 อยู่ในพระราชนิพนธ์ ซึ่งท่านสนใจพระพุทธศาสนาในฉบับภาษาอังกฤษ ที่มีการพูดถึงที่เป็นบุคคลในประวัติศาสตร์
นายนริศกล่าวว่า พระถังซำจั๋งมีการรับรู้ผ่านนวนิยายมากกว่า ในราชวงศ์หมิง ในปี ค.ศ.1592 เป็นตัวเอกผ่านเรื่องไซอิ๋ว ซึ่งสันนิษฐานว่าเขียนโดย อู๋เฉิงเอิน แล้วมีการตีพิมพ์ครั้งแรกในไทยปลายสมัย ร.5 นายติ่ม เป็นคนแปล โดยมี เทียนวรรณ เป็นบรรณาธิการ
“ตอนผมเด็กๆ ได้ดูไซอิ๋วเวอร์ชั่นญี่ปุ่น ผมยังติดงอมแงม ตอนนั้นใช้นักแสดงหญิงเล่นบทพระถังซำจั๋งด้วย เป็นเวอร์ชั่นแรกผ่านจอแก้ว และมีอีกหลายเวอร์ชั่นตามมา เป็น Pop Culture รับเรื่องของหงอคง ทั้งเกมส์ หรือการ์ตูนดราก้อนบอล ตัวโงกุนก็คือซุนหงอคง“ นายนริศกล่าว
นายนริศกล่าวว่า ตัวละครในไซอิ๋วบางคนตีความว่าเป็นการเดินทางของจิตใจ ในเชิงบุคลาธิษฐาน ซึ่งในตอนท้ายของเรื่องเมื่อเดินไปถึงตู้พระไตรปิฎก แต่ปรากฏว่าเปิดมาไม่มีอะไร เหมือนกับว่าการเดินทางผ่านอุปสรรคต่างๆ ก็เหมือนการฝึกตนไปด้วย แล้วทุกคนก็ได้กลายเป็นพระโพธิสัตว์ ซึ่งในจีนนวนิยายไซอิ๋วเป็นหนึ่งในวรรณกรรมเอกที่ไม่เป็นพิษเป็นภัยมากที่สุด
ทั้งนี้ สามารถเลือกซื้อหนังสือจากสำนักพิมพ์มติชนที่บูธ J02 งานมหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 29 (Book Expo Thailand 2024) ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ชั้น LG ฮอลล์ 5-7 ตั้งแต่วันนี้-20 ตุลาคม เวลา 10.00-21.00 น.
