เปิดตัว ‘รัฐราชทัณฑ์’ ศรัญญูทุ่มค้นกว่า 10 ปี ชี้พัฒนาการลงทัณฑ์ จากจารีตสู่รัฐสมัยใหม่
เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน เวลาประมาณ 15.00 น. ที่ร้านหนังสือริมขอบฟ้า เขตบางพลัด กรุงเทพฯ สำนักพิมพ์มติชน จัดเสวนาหัวข้อ ‘อำนาจ ทัณฑสถาน รัฐสมัยใหม่ เมื่อคุกคือกระจกอำนาจ’ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเปิดตัวหนังสือ ‘รัฐราชทัณฑ์ อำนาจลงทัณฑ์ในยุคสมัยใหม่’ โดย ผศ.ดร.ศรัญญู เทพสงเคราะห์ อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ ปรับปรุงจากวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก เรื่อง ‘จากการคุมขังสู่การแก้ไขฟื้นฟู: การเปลี่ยนแปลงของการราชทัณฑ์ไทยสมัยใหม่ พ.ศ.2433-2506’
ในการนี้ ผศ.ดร. ตามไท ดิลกวิทยรัตน์ อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ ซึ่งเป็นหนึ่งในกรรมการสอบวิทยานิพนธ์ดังกล่าวให้เกียรติเป็นวิทยากรร่วม
บรรยากาศทั่วไปมีผู้สนใจเข้าร่วมรับฟังจำนวนมาก รวมถึง ศาาตราจารย์ ดร. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ อดีตอธิการบดี ม.ธรรมศาสตร์, นายธงชัย ลิขิตพรสวรรค์ ผู้ก่อตั้งสำนักพิมพ์ต้นฉบับ และนายนริศ จรัสจรรยาวงศ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์คณะราษฎร
ผศ.ดร. ศรัญญู กล่าวว่า ตนสนใจเรื่องคุก เรื่องตะรางในช่วงหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 แต่พบปัญหาสำคัญ คือข้อจำกัดด้านหลักฐานซึ่งมีน้อย ดังนั้น ในสมัยเรียนปริญญาโท จึงเปลี่ยนหัวข้อศึกษาเป็นเรื่องนโบายที่ดินสมัยคณะราษฎร แต่ยังคงเก็บข้อมูลไว้ ต่อมา เมื่อเรียนปริญญาเอกที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงได้รีวิวงานอัพเดทหลายชิ้นที่น่าสนใจ ซึ่งตนก็ได้รับแรงบันดาลใจจากผลงานของนักวิชาการหลายท่าน จนได้ศึกษาต่อยอด โดยขยายช่วงเวลาย้อนศึกษาไปถึงสมัยรัชกาลที่ 5 จนถึงช่วง 2475
“วิทยานิพนธ์ใช้เวลาทำ 5 ปี แต่เก็บข้อมูลนานกว่านั้น คือเป็นสิบปี เข้าหอสมุดแห่งชาติ ประวัติศาสตร์ราชทัณฑ์ ไม่ค่อยมีคนทำ ถ้ามีก็เน้นเฉพาะนักโทษการเมือง โดยเฉพาะหลัง 2475 กบฏบวรเดช กบฏสันติภาพ และผู้ถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิสต์ในคุกลาดยาว แต่ไม่ค่อยเห็นเรื่องราวของนักโทษทั่วไปและข้อมูลพื้นฐานโครงสร้าง” ผศ.ดร.ศรัญญุ กล่าว
ผศ.ดร.ศรัญญู กล่าวว่า ตนขอฝากผลงานเล่มนี้ที่พยายามทุ่มค้นคว้าเขียนออกมาตั้งแต่ยังเป็นวิทยานิพนธ์ สู้จนหยดสุดท้ายจนถึงเรื่องลิขสิทธิ์ซี่งสุดท้ายก็สำเร็จ
“หนังสื่อเล่มนี้จะทำให้เราเข้าใจทั้งเรื่องราวของราชทัณฑ์ เข้าใจเรื่องการเมือง อำนาจที่ซับซ้อนของรัฐไทย และคำถามที่ว่าราชทัณฑ์ไทยมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร” ผศ.ดร.ศรัญญู กล่าว
ด้าน ผศ.ดร. ตามไท กล่าวว่า ผศ.ดร.ศรัญญู มีความสนใจในด้านดังกล่าวมาอย่างยาวนาน ให้ความสำคัญกับยุค 2475 และมี ‘แพชชั่น’ มาก อีกทั้งมีทักษะการค้นข้อมูลโดยละเอียด สามารถพัฒนาประเด็นออกจากข้อมูลได้ ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญ
“อีกส่วนที่สำคัญ คือการตีความ จะทำอย่างไรให้ไม่ใช่แค่การนำหลักฐานมาเรียงกัน ตอนที่ยังเป็นดราฟต์ ก็เห็นได้อย่างชัดเจนว่าค้นข้อมูลมาดีมากถ้าเทียบกับเงื่อนไขที่มี และสามารถดึงประเด็นสำคัญของการเปลี่ยนแปลงในแต่ละช่วงได้ ซึ่งนี่คือเรื่องใหญ่” ผศ.ดร.ตามไท กล่าว
ทั้งนี้ หนังสือ ‘รัฐราชทัณฑ์’ ประกอบด้วยเนื้อหาหลัก 3 ภาค ได้แก่ ภาคที่ 1 ราชทัณฑ์สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ , ภาคที่ 2 ความรู้และการปฏิรูปการลงทัณฑ์สมัยคณะราษฎร, ภาคที่ 3 เข้าใจราชทัณฑ์ไทยในปัจจุบัน ผ่านประสบการณ์ในอดีต
