| ที่มา | คอลัมน์สุจิตต์ วงษ์เทศ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
ประเพณีพิธีกรรมต่างๆ ควรพยายามหาช่องทางสร้างสรรค์ความหมายใหม่สู่โลกสากล โดยขยายนิยามกว้างออกไป เพื่อร่วมแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมของคนในสังคมโลกไม่เหมือนเดิม เช่น
“ลอยกระทง ขอขมาธรรมชาติทั้งสกลจักรวาล เพื่อกำจัดมลพิษลดภาวะโลกร้อน”
นี่เป็นตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ใครๆ ก็มีสิทธิ์คิดสร้างสรรค์ข้อความต่างจากนี้ได้
แต่ความคิดสร้างสรรค์ย่อมมีกว้างขวางอย่างคุณภาพในสังคมประชาธิปไตยของคนเท่ากัน
ความหมายเก่า (ซึ่งถูกปรับเปลี่ยนมาแล้ว) ที่รู้กันของลอยกระทงตามประเพณีมี 2 ช่วงเวลาเป็นอย่างน้อย
1. ลอยกระทงเพื่อขอขมาผีน้ำผีดินที่มีคุณเลี้ยงชีวิตคนอยู่รอดปลอดภัยตลอดปี
เป็นความหมายดั้งเดิมในศาสนาผีอุษาคเนย์ดึกดำบรรพ์หลายพันปีมาแล้ว
สมัยกรุงศรีอยุธยา หรือก่อนหน้านั้น พิธีลอยเครื่องเซ่นขอขมาผีน้ำผีดินมีนานราว 30 วัน ตั้งแต่ “เดือนสิบเอ็ดน้ำนอง” ไปจนถึงวันเพ็ญ “เดือนสิบสองน้ำทรง”
2. ลอยกระทงบูชาพระมหาเกศธาตุจุฬามณีบนดาวดึงส์ และบูชารอยพระพุทธบาทที่ประทับริมฝั่งแม่น้ำนัมทานที
เป็นความหมายถูกดัดแปลงแต่งเติมหลังรับศาสนาพุทธจากอินเดีย เพื่อเปลี่ยนความเชื่อดั้งเดิมในศาสนาผีกลายเป็นพุทธ
