คอลัมน์ โลกสองวัย : เริ่มหยุดตั้งแต่วันนี้

พรุ่งนี้ 16 กรกฎาคม เป็นวันอาสาฬหบูชา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 วันที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมซึ่งทรงตรัสรู้เป็นครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ผู้เคยปรนนิบัติระหว่างพระพุทธองค์ทรงบำเพ็ญเพียรภาวนาก่อนการทรมานร่างกายอดอาหาร ด้วยคิดว่าเป็นทางแห่งการบรรลุหรือหลุดพ้น

ครั้นบำเพ็ญตนมานาน 6 ปี ไม่พบทางแก้ไข กระทั่งที่สุด เมื่อพบว่าการบำเพ็ญเพียรอย่างสุดโต่งทั้งการเสวยสุขและการทรมานตนไม่ทำให้เกิดแนวทางที่หลุดพ้นได้ จึงมาปฏิบัติตนบำเพ็ญเพียรภาวนากำหนดตนเองให้เป็นปกติ ตั้งใจว่าหากยังไม่เห็นผลจะภาวนาต่อไป จึงค้นพบมัชฌิมาปฏิปทา หรือทางสายกลาง

เมื่อทรงปฏิบัติตามมรรคานี้จึงได้ทรงค้นพบสัจธรรมที่นำคุณค่าแท้จริงมาสู่ชีวิต เรียกว่า อริยสัจ 4 ประการ เมื่อวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ก่อนพุทธศก 44 ปี ตรัสรู้เป็นสัมมาสัมพุทธเจ้า คือรู้แจ้งด้วยพระองค์เอง

จากนั้นจึงเสวยวิมุติสุขแห่งการตรัสรู้นั้น ก่อนทรงงานประกาศศาสนาโดยนำหลักธรรมนั้นออกทรงแสดงแก่ผู้มีพื้นฐานภูมิปัญญาดีที่รู้แจ้งคำสอนอย่างรวดเร็วและทั้งนำไปเผยแผ่ชี้แจงแสดงให้ผู้อื่นเข้ามาได้อย่างกว้างขวาง กลุ่มแรกที่พระองค์นึกถึงคือผู้ที่พระองค์เคยเข้าขอรับความรู้ ซึ่งไม่พบแล้ว จึงมุ่งไปพบนักบวชทั้ง 5 หรือปัญจวัคคีย์ ณ มฤคทายวัน ตำบลอิสิปตนะ เมืองพาราณสี ในชมพูทวีป

ธรรมที่ทรงแสดงครั้งแรกชื่อว่า ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร แปลว่า พระสูตรแห่งการหมุนล้อธรรม หรือพระสูตรแห่งการแผ่ขยายธรรมจักร ดินแดนแห่งธรรม

ในการแสดงธรรมครั้งแรกทรงแสดงหลักธรรม 2 ประการ ประการแรกคือมัชฌิมาปฏิปทา เป็นข้อปฏิบัติกลางๆ ถูกต้อง เหมาะสมเพื่อให้บรรลุถึงจุดหมายได้ คือทางสายกลางเป็นการดำเนินชีวิตด้วยปัญญามีหลักปฏิบัติเป็นองค์ประกอบ 8 ประการ เรียกว่า อริยอัฏจังคิกมัคค์ หรือมรรคมีองค์ 8 ได้แก่

เห็นชอบ ดำริชอบ เจรจาชอบ กระทำชอบ อาชีพชอบ พยายามชอบ ระลึกชอบ ตั้งมั่นชอบ

จากกระบวนการทั้ง 8 ประการ ซึ่งคือมรรคเป็นองค์ 8 นำไปสู่อริยสัจ 4 หมายถึงความจริงอันประเสริฐของอริยะ บุคคลที่ห่างไกลจากกิเลส คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค

การแสดงธรรมคือ ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร เกิดผลให้โกณฑัญญะ เข้าใจในธรรม เรียกว่าดวงตาเห็นธรรม หรือธรรมจักษุ บรรลุโสดาบัน จึงขอบวชกับพระพุทธองค์ นับเป็นภิกษุสาวกรูปแรกในพระพุทธศาสนา ชื่อว่า อัญญาโกณฑัญญะ

วันอาสาฬหบูชา จึงเป็นการบูชาในวันเพ็ญเดือน 8 เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในวันนั้น

พิธีกรรมที่พุทธศาสนิกชนทั้งหลายจะกระทำในวันนี้คือ การบำบุญตักบาตร รักษาศีล เวียนเทียน ฟังพระธรรมเทศนา และสวดมนต์

วันอาสาฬหบูชาควรได้รับประโยชน์ที่เป็นสาระสำคัญ คือ ควรทบทวนระลึกเตือนใจสำรวจตนว่า ชีวิตเราได้เจริญงอกงามขึ้นด้วยความเป็นอยู่อย่างผู้รู้เท่าทันโลกและชีวิตนี้บ้างแล้วเพียงใด เรายังดำเนินชีวิตอยู่อย่างลุ่มหลงมัวเมา หรือจิตใจอิสระ ปลอดโปร่งผ่องใสบ้างแล้วเพียงใด

วันนี้ ควรเตรียมตัวอย่างน้อย 2 ประการ คือเตรียมจัดหาอาหารเครื่องใช้สำหรับพระสงฆ์เพื่อตักบาตรเช้าวันพรุ่งนี้ เริ่มตั้งแต่คืนนี้ เพื่อตื่นเช้าขึ้นมาจะได้สดชื่นแจ่มใส ไปตักบาตร หรือเตรียมตัวไปทำบุญฟังเทศน์ที่วัด ทั้งเช้าทั้งเพล หลังจากพระฉันเพลแล้ว อาจจะอยู่ฟังธรรมตลอดช่วงบ่าย แล้วพร้อมร่วมเวียนเทียนในช่วงเย็นช่วงค่ำ

การเตรียมตัวประการที่สอง ต้องเตรียมตั้งใจด้วย คือการเริ่มต้นงดจากอบายมุขทั้งปวง ตั้งแต่วันนี้ ต่อไปจนถึงเทศกาลออกพรรษา

วันนี้เราไม่แตะต้องทั้งเหล้าทั้งบุหรี่ พรุ่งนี้ หยุดสูบบุหรี่ก่อน เพราะเครื่องดองของเมา เหล้าเบียร์ ทางราชการห้ามจำหน่ายทั้งวันอาสาฬหบูชา และวันต่อไปคือวันเข้าพรรษา เราจะได้หยุดตลอดพรรษาสบาย

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่