ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องศรีเทพ ไม่ฟันธงศูนย์กลางทวารวดี บอกอย่าเพิ่งตีขลุมเหมือนจัดตั้งรัฐบาล
เมื่อวันที่ 22 เมษายน ที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ นายขรรค์ชัย บุนปาน ประธานกรรมการบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) และนายสุจิตต์ วงษ์เทศ คอลัมนิสต์ในเครือมติชน เดินทางเข้าเยี่ยมชมโบราณสถานและบันทึกเทปรายการ ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว’ ประจำเดือนเมษายน ตอน ‘ทวารวดี เมืองศรีเทพ ลุ่มน้ำป่าสัก จ.เพชรบูรณ์’
นายสุจิตต์ กล่าวว่า ศรีเทพเป็นมืองเก่ากว่ายุคทวารวดี โดยพบหลักฐานจากการขุดค้นทางโบราณคดีตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ นอกจากโครงกระดูกมนุษย์ ยังพบกระดูกสุนัขฝังร่วมกับคน ด้วยความเชื่อว่าจะนำทางมนุษย์ขึ้นไปบนฟ้าหลังความตาย
สำหรับชื่อ ‘ศรีเทพ’ มีความเป็นมายาวนาน เป็นชื่อดั้งเดิม ปรากฏในพระอัยการตำแหน่งตราพลเรือน เป็นตำแหน่งหมอช้าง ในอดีตเป็นพื้นที่ซึ่งมีไข้ป่าชุกชุม ยุคจอมพล ป.พิบูลสงคราม เคยมีแนวความคิดจะย้ายเมืองหลวงมายังจังหวัดเพชรบูรณ์ สุดท้ายยกเลิกไป โดยถูกทอดทิ้งมานานหลังยุคสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพซึ่งเคยเสด็จเมืองศรีเทพใน พ.ศ. 2447 ช่วงปลายรัชกาลที่ 5 โดยมีการถ่ายรูปไว้เป็นที่ระลึกหน้าปรางค์ศรีเทพ อายุราว พ.ศ.1600 ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมสำคัญ โดยเป็นศาสนสถานทรงปรางค์แบบวัฒนธรรมเขมร ซึ่งส่งต่อไปยังพระปรางค์แบบเดียวกันในลพบุรีและอยุธยา ส่วนประเด็นที่ ดร.พิริยะ ไกรฤกษ์ นักประวัติศาสตร์ชื่อดังเสนอว่า เมืองศรีเทพ คือศูนย์กลางทวารวดีนั้น ตนไม่แน่ใจ แต่หากเทียบกับนครปฐม ซึ่งเป็นข้อสันนิษฐานเดิม มองว่าศรีเทพมีความเป็นไปได้มากกว่า เนื่องจากหลักฐานทางโบราณคดีหนักแน่นกว่า โดยมีความเชื่อเรื่องการนับถือพระกฤษณะอย่างเด่นชัด อย่างไรก็ตาม เรื่องศูนย์กลางทวารวดี อย่าเพิ่งตัดสิน ข้อสันนิษฐานยังไม่ยุติ เหมือนการจัดตั้งรัฐบาล อย่าเพิ่งตีขลุมว่าใครตั้งได้แน่
“ศรีเทพถูกหลงลืมมานาน กระทั่งตั้งเป็นอุทยานประวัติศาสตร์ แต่ก็ยังไม่ค่อยมีคนรู้จัก ทั้งที่มีความสำคัญมาก ควรมีการเปิดตัวให้ยิ่งใหญ่ จัดนิทรรศการเผยแพร่ความรู้เรื่องเมืองศรีเทพ และทวงคืนโบราณวัตถุที่ขุดค้นพบที่นี่กลับคืนมาจากพิพิธภัณฑ์อื่น มาจัดแสดงไว้ที่ศรีเทพ ส่วนการผลักดันเป็นมรดกโลกนั้น สุดท้ายแล้วจะได้เป็นหรือไม่ก็ไม่เป็นไร เพราะไม่ว่าอย่างไรความเป็นศรีเทพก็สำคัญอยู่แล้วทั้งศิลปกรรม ความเป็นมา
ภูมิประเทศที่คลาสสิกมาก พื้นที่สูงๆต่ำๆ เหมือนเท็กซัส สหรัฐฯ
นายสุจิตต์ กล่าวอีกว่า เมื่อ พ.ศ.2510 ตนกับนายขรรค์ชัย เป็นนักศึกษาโบราณคดี เดินทางมาเพชรบูรณ์กับ ดร.พิสิฐ เจริญวงศ์ เพื่อช่วยงานขุดค้นบ้านพุเตย เลยศรีเทพไปไม่ไกล โดยศ.มจ.สุภัทรดิศ ดิศกุล คณบดีคณะโบราณคดีขณะนั้นได้เดินทางมาเยี่ยมนักศึกษา แล้วพากันมาที่เมืองศรีเทพ นายขรรค์ชัย ได้ทราบจากเจ้าอาวาสที่วัดแห่งหนึ่งว่าเก็บประติมากรรมเก่าแก่ไว้จึงไปขอดู ปรากฏว่าเป็นเศียรพระนารายณ์ นายขรรค์ชัยจึงเกลี้ยกล่อมเจ้าอาวาสให้มอบแด่ศ.มจ.สุภัทรดิศ จนสำเร็จ. ตนและนายขรรค์ชัยกับเพื่อนอีกรายต้องแบกเศียรดังกล่าวข้ามคันนาอย่างทุลักทุเล โดยเก็บรักษาไว้ที่คณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
นายขรรค์ชัย กล่าวว่า. กรณีมีบริษัทเตรียมขุดเจาะน้ำมันใกล้สถูปเขาคลังนอก แต่ถูกต่อต้านจนต้องยกเลิกนั้น นับว่าเกิดจากพลังของท้องถิ่น ของชาวบ้านในพื้นที่อย่างแท้จริง เป็นสิ่งที่ต้องชื่นชม ทั้งนี้ตนอยากให้มีการดูแลและพัฒนาแหล่งน้ำตามโบราณสถานต่างๆให้ดี ไม่ปล่อยให้แห้ง หรือตื้นเขิน ซึ่งจะสร้างความร่มรื่น ร่มเย็นให้เมืองโบราณและชุมชนโดยรอบ
นายสมชาติ ง้อจงดี อดีตนายกเทศบาลตำบลสระกรวด อำเภอศรีเทพ ซึ่งเดินทางมาแวะชมการถ่ายทำรายการ กล่าวว่า รู้สึกดีใจที่ทางทีมงาน ‘มติชน’ เลือกเมืองศรีเทพเพื่อประชาสัมพันธ์ให้คนไทยรู้จัก เพราะที่ผ่านมายังมีนักท่องเที่ยวไม่มากนัก เหมือนเป็นจุดสำหรับผ่านไปที่อื่นเท่านั้น หากมีการโปรโมตเช่นนี้เชื่อว่าคนจะรู้จักมากขึ้น ซึ่งตนทราบว่าภาครัฐกำลังผลักดันให้เป็นมรดกโลก
ก็ให้กำลังใจขอให้ทุกฝ่ายทำงานอย่างเต็มที่
ทั้งนี้ รายการขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว ตอน ‘ทวารวดี เมืองศรีเทพ ลุ่มน้ำป่าสัก จ.เพชรบูรณ์ จะออกอากาศในวันอังคารที่ 30 เมษายน เวลา 14.00 น. ผ่านเฟซบุ๊กมติชนออนไลน์, ข่าวสด,ศิลปวัฒนธรรม และยูทูปมติชนทีวี
