| ที่มา | คอลัมน์จิปาถะ มติชนรายวัน |
|---|---|
| เผยแพร่ |
กล่าวถึงพระอิศวรทรงทราบว่า นางสวาหะไปยืนตีนเดียวอ้าปากกินลมอยู่เชิงเขาจักรวาลไม่เป็นประโยชน์อะไร ก็คิดจะให้มีลูกไว้เป็นทหารพระราม จึงมอบคทาเพชร ตรีเพชร และจักรแก้วให้พระพายนำไปซัดเข้าปากนางสวาหะ ตั้งแต่นั้นนางสวาหะก็ตั้งครรภ์ พอครบ 30 เดือนก็มีวานรเผือกเผ่นออกมาทางปากนางสวาหะ ตัวโตเท่ากับคนอายุ 16 ปี แสดงฤทธิ์ให้เห็นมี 4 หน้า 8 มือ “หาวเป็นดาวเป็นเดือนดวงตะวัน” พระพายตั้งชื่อให้ตามเทวโองการว่า “หนุมาน” แล้วพาไปเฝ้าพระอิศวร ได้ทรงสอนคาถามหามนตร์ต่างๆ ให้หมดทุกอย่าง ที่เล่ามานี้เป็นเรื่องย่อจากรามเกียรติ์ เฉพาะตอนกำเนิดหนุมาน
ส่วนตำนานทางฝ่ายฮินดูเล่าว่า หนุมานเป็นบุตรพระวายุ (Vayu) มีแม่เป็นวานร เมื่อครั้งยังเยาว์เห็นพระอาทิตย์แรกขึ้นไม่รู้จัก คิดว่าเป็นผลไม้ กำลังหิวก็กระโดดขึ้นไปหมายจะเอามากิน พระอินทร์เห็นเข้าจึงปล่อยสายฟ้าฟาดมาถูกหนุมานตกลงมา คางไปกระทบก้อนกิน ทำให้คางยื่นออกมา จึงได้ชื่อว่า หนุมาน พระวายุทราบเรื่องที่เกิดขึ้นก็โกรธ ได้หยุดลมไว้ไม่ให้เคลื่อนไหว ทำให้เทวดาทั้งหลายเดือดร้อน ต้องมาขอโทษพระวายุ พระพรหมเสด็จมาประทานพรให้กุมารนั้นไม่ตายในการสู้รบ พระอินทร์ก็ให้สัญญาว่าสายฟ้าของพระองค์จะไม่ทำให้หนุมานได้รับอันตรายอีกต่อไป
ในรามายณะฉบับสันสกฤตเล่าแปลกออกไป ตามพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีดังต่อไปนี้
“หนุมาน เป็นบุตรนางอัญชนา มเหสีท้าวเกศรีกปิราชผู้ครอบครองสำนักอยู่ที่เชิงเขาพระสุเมรุ แต่พ่อจริงของหนุมานคือพระพาย นางอัญชนาครรภ์แก่แล้วไปคลอดบุตรทิ้งไว้ที่ในป่า ทารกนั้นหิวเห็นพระอาทิตย์คิดว่าผลไม้ก็เหาะขึ้นไปจะหยิบกิน พระพายก็ช่วยพัดระบายมิให้ร้อน เผอิญวันนั้นพระราหูก็กำลังจะจับพระอาทิตย์ พอหนุมานเหาะขึ้นไปถึงรถพระอาทิตย์ พระราหูก็ปล่อยพระอาทิตย์แล้วไปฟ้องพระอินทร์ พระอินทร์จึงทรงช้างเอราวัณออกไปดูเหตุการณ์ พระราหูนำหน้าไป ฝ่ายหนุมานเห็นช้างเอราวัณสำคัญว่าเป็นผลไม้ใหญ่ จึงตรงเข้าไปจะจับกิน พระอินทร์จึงตีหนุมานด้วยวัชระ ตกลงมายังพื้นดินคางหัก จึงได้นามว่า หนุมาน
ตามเรื่องที่เล่ามาข้างต้น จะเห็นว่าเหตุที่จะได้ชื่อว่าหนุมานนั้นเพราะคางไปกระทบกับหิน คางหักบ้าง คางยื่นบ้าง ตามเรื่องรามเกียรติ์ไทยว่าพระอิศวรตั้งชื่อให้หนุมาน แต่ไม่แจ้งเหตุผล ถ้าพิจารณาตามเรื่องมนตร์ที่พระอิศวรบอกให้พระพายมาเป่าเข้าปากนางสวาหะนั้นที่ว่า “หนุมาน” จึงมีเทวโองการให้พระพายตั้งชื่อบุตรนางสวาหะว่า “หนุมาน” สรุปว่าได้ชื่อตามมนตร์
