| ผู้เขียน | สุกรี เจริญสุข |
|---|
ในเทศกาลปีใหม่ ผู้คนก็จะมอบของขวัญ ของที่ระลึก พร้อมคำอวยพรให้แก่กัน ด้วยความเคารพและเชื่อถือซึ่งกันและกัน ผมก็ได้รับของขวัญพร้อมคำอวยพรจากพรรคพวกหลายชิ้น มีของขวัญอยู่ชุดหนึ่งที่แปลก เป็นเครื่องดนตรีเรียกว่ากลองคาฮอง (Cajon) แม้จะเคยเห็นมาก่อน เคยฟังเสียง แต่ก็ไม่คุ้นเคยนัก แปลกแต่ก็ชอบ ไม่รู้มาก่อนว่าเครื่องดนตรีชนิดนี้เป็นฝีมือและผลิตโดยคนไทย มีโรงงานในประเทศไทย ไม้ยางพาราที่ปลูกในเมืองไทย เห็นแล้วรู้สึกตื่นเต้นมาก
ตอนที่มีคนเอากลองคาฮองมาฝากไว้ 5 ชิ้น ผมไม่ได้อยู่รับของด้วยตัวเอง คนอื่นรับกลองเอาไว้ ซึ่งผู้ฝากกลองคาฮองก็ได้ฝากชื่อที่อยู่พร้อมหมายเลขโทรศัพท์ทิ้งไว้ รู้สึกว่าตื่นเต้นมาก จึงต้องรีบค้นหาข้อมูลเรื่องราวกลองคาฮองทันที พยายามถามหาจากผู้รู้ ผู้ที่ใช้ ปรึกษาหาข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญ สอบถามเรื่องที่พอจะหาได้ในตลาดเครื่องดนตรี กลองเครื่องเคาะ เครื่องตี รวมทั้งเนื้อเรื่องกลองคาฮองที่มีอยู่ในเมืองไทย
เมื่อได้ข้อมูลในระดับหนึ่งแล้ว ระดับสองจึงโทรศัพท์หาคนที่เอากลองคาฮองมาฝาก ได้ความว่าชื่อคุณสุพจน์ แสงเทวาภรณ์ บ้านอยู่คลองมะเดื่อ กระทุ่มแบน สมุทรสาคร เป็นเจ้าของบริษัทร้อยเสียง จึงนัดแนะกันว่า ผมจะเข้าไปเยี่ยมและเพื่อขอบคุณที่กรุณาเอากลองคาฮองมาฝาก ความจริงก็อยากรู้เรื่องอื่นที่เกี่ยวข้องกับการผลิต กระบวนการทำกลอง กระบวนการจัดจำหน่าย รวมทั้งกระบวนการทางธุรกิจ ทั้งนี้ ได้มีความสงสัยและข้องใจมานานแล้ว เพราะเป็นธุรกิจที่ผลิตส่งออกมานาน แต่ไม่มีในตลาดไทย
ความเดิมมีอยู่ว่า ประเทศไทยมีการผลิตเครื่องดนตรีโดยเฉพาะเครื่องตี เครื่องเคาะ (Percussion) ที่ส่งออกไปต่างประเทศในระดับต้นๆ เลยทีเดียว แต่ก็ไม่ค่อยมีข้อมูลอะไรมากนัก เพราะเป็นการทำธุรกิจที่ผลิตแล้วส่งออกอย่างเดียว ไม่มีตลาดในประเทศไทย ไม่มีหน้าร้าน นักดนตรีหรือใครที่อยากได้เครื่องกลองคาฮอง ก็ต้องไปซื้อกลับ ซื้อมาจากร้านขายเครื่องดนตรีที่ต่างประเทศ หรือไปซื้อจากงานมหกรรมขายเครื่องดนตรีในต่างประเทศเท่านั้น เป็นวิธีเดียวที่จะได้เครื่องดนตรีที่ผลิตขึ้นในประเทศไทย ใครมีก็ใช้เป็นของเล่น ดูเป็นของแปลก และรู้สึกว่าเท่มากขึ้น เพราะเป็นของเล่นที่ไม่มีในตลาดไทย
คุณสุพจน์ แสงเทวาพร เจ้าของบริษัทร้อยเสียง จำกัด ได้เปิดตัวและเล่าให้ฟังว่า บริษัทของตนนั้นเป็นหนึ่งในผู้ผลิตเครื่องดนตรีกลองคาฮอง ซึ่งยังมีบริษัทอื่นๆ อีก ที่เป็นผู้ผลิตกลองชนิดนี้
“เดิมผมเป็นช่างทำลำโพงเครื่องเสียง ทำตู้แอมป์เบส แอมป์กีตาร์มาก่อน มีฝีมือในเรื่องงานไม้และการทำกล่องลำโพงเครื่องเสียงได้ดี ต่อมาก็มีพรรคพวกมาติดต่อและชวนให้ทำกลองคาฮอง
ซึ่งยังไม่รู้ด้วยซ้ำว่าเป็นกลองอะไร ทดลองทำแล้วก็ทำได้ ผ่านการทดลอง เมื่อผ่านการทดสอบด้านคุณภาพและฝีมือแล้ว ก็ได้รับงานทำกลองคาฮองมาหลายปี ผมมีหน้าที่ทำส่งเขาครับ”
“ผมเป็นแค่ช่างฝีมือ ใช้หูในการฟังเสียง ใช้ตาในการเข้าหน้าไม้ ใช้ประสบการณ์ในการตัดสินใจว่าคุณภาพดีหรือไม่ดี ผมไม่มีความรู้เรื่องอื่นๆ ไม่ได้เรียนอะไรมา ไม่รู้กฎหมาย ไม่รู้ภาษาต่างประเทศ ไม่รู้เรื่องมาตรฐานสากล ไม่สามารถที่จะติดต่อกับต่างประเทศได้”
“ปัจจุบัน ผมผลิตกลองคาฮองใช้เป็นยี่ห้อของผมเอง โดยได้รับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์และอนุสิทธิบัตรการประดิษฐ์ จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา คิดค้นและออกแบบกลองคาฮองในรูปแบบต่างๆ ภายใต้เครื่องหมายการค้า ‘Magie’ จำหน่ายสินค้าภายในประเทศ ผลิตโดยคนไทย คนไทยเป็นเจ้าของ และขายในตลาดประเทศไทย”
“ผมเคยทำกลองคาฮองส่งให้กับต่างประเทศ โดยผ่านคนอื่น ผมส่งไปในราคาถูก เขาขายในราคาแพง ผมจึงคิดที่จะผลิตสินค้าให้เป็นเครื่องหมายการค้าที่เป็นของตัวเอง ควบคุมสินค้าเอง ออกแบบการผลิตเอง คิดค้นใส่วัสดุที่มีอยู่ในประเทศ เพื่อให้เครื่องดนตรีเป็นของดีราคาถูก และที่สำคัญ เด็กไทยสามารถเข้าถึงสินค้าได้”
กลองคาฮอง (Cajon) มีต้นตอมาจากนักดนตรีชาวบ้าน ประเทศเปรูและคิวบา และแพร่หลายไปทั่วคาบสมุทรคาริเบียน นักดนตรีชาวบ้านทำขึ้นแล้วเอามาเล่นกับวงที่มีเครื่องดนตรีอื่นๆ กลองคาฮองทำเป็นกล่องเก้าอี้ เหมือนกับตู้ลำโพงเครื่องเสียง ขนาดนั่งบนลำโพงหรือใช้ลำโพงเป็นเก้าอี้นั่งแทน มีเสียงเป็นกลองสำเร็จในตัวกล่อง ใช้ลำโพงเป็นกล่องเสียง กล่องกลวง ใช้ผนังลำโพงด้านหนึ่งตีเป็นเสียง หรือทุกด้านของตัวกล่องเสียงเคาะเป็นเสียงกลองได้ ภายในฝังสายลวด ใช้สายกีตาร์ชุดหนึ่ง 10-15 เส้น เพื่อให้มีเสียงเป็นกลองแต๊ก มีกล่องลำโพงเพื่อขยายเสียงออกข้างนอก
กลองคาฮองมีขนาดเล็ก น้ำหนักเบา ทำขึ้นเองได้ เป็นเครื่องดนตรีฝีมือชาวบ้าน ต่อมาเมื่อกลองคาฮองเข้าไปแพร่ในอเมริกาผ่านนักดนตรีข้างถนน นักดนตรีพื้นบ้าน วงโฟล์กซอง วงแจ๊ซ วงขอทาน โดยเฉพาะวงท้องถิ่นขนาดเล็ก เล่นด้วยฝีมือ เล่นคนเดียว วงดนตรีที่ใช้คนน้อย หรือต้องการเสียงที่เบา ทำให้กลองคาฮองเป็นที่นิยมแพร่หลายไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว
ยิ่งกลองคาฮองเล่นโดยนักดนตรีที่มีชื่อเสียง นักดนตรีและวงดนตรีสำคัญใช้กลองคาฮองบันทึกเสียงเพลงที่โด่งดัง ทำให้สาวกที่นิยมชมชอบทั้งหลายก็หันไปฝึกวิธีเล่นกลองคาฮอง ซึ่งสุดท้ายนักกลองทุกคนต้องมี
คุณสมบัติของกลองคาฮองที่มีขนาดเล็ก น้ำหนักเบา ขนย้ายได้สะดวก พกพาง่าย ไม่
รุงรัง ที่สำคัญก็คือ ราคาถูกเมื่อเปรียบเทียบกับกลองทั้งชุด แถมยังผลิตขึ้นในประเทศไทยอีกด้วย ทำให้คิดถึงวงดนตรีขอทาน วงข้างถนน วงเด็กกำพร้า และเด็กที่ด้อยโอกาสขึ้นมาจับใจเลย
หากว่าได้ทำวงกลองคาฮองเป็นวงต้นแบบขึ้นมาสักชุดหนึ่ง ใช้เด็กประมาณ 8-10 คน มีครูสอนตีกลองคาฮองที่เก่ง คิดจังหวะที่สนุกและเพลงที่เล่นไปร้องไป นำวงต้นแบบไปแสดงให้เด็กที่อยู่ในสถานพินิจ ซึ่งมีเด็กติดคุกอยู่ทั่วประเทศจำนวนมาก (17,500 คน) ฝึกให้เด็กในสถานพินิจได้เรียนดนตรี ได้เล่นดนตรีผ่านการตีกลองคาฮอง ซึ่งจะทำให้เด็กในสถานพินิจได้บำบัดอารมณ์ที่เก็บกดอยู่ ได้ระบายคายพิษออกมาผ่านการตีกลองและร้องเพลง พลังเสียงดนตรีจะช่วยให้เด็กบำบัดพิษที่หมักหมมอยู่ในตัวเด็กได้
ยังมีประชากรเด็กที่กำพร้า ขาดความรัก ขาดความอบอุ่น เด็กเร่ร่อน เด็กติดยาอีกจำนวนหนึ่ง ที่ต้องการกิจกรรมบำบัดโดยใช้การเล่นดนตรีและการร้องเพลง หากมีครูผู้ชำนาญในการเล่นดนตรี ได้คอยชี้แนะ ใช้วงกลองคาฮองและการร้องเพลง ทำได้ง่าย ไม่ซับซ้อนหรือยากจนเกินไป อย่างน้อยได้ดึงจิตใจและความรู้สึกของเด็กออกมาจากความมืดบอด
อาจมีคำถามว่า ดนตรีจะช่วยเด็กที่ด้อยโอกาสได้อย่างไร ดนตรีช่วยพัฒนาสมองเด็ก ดนตรีจะช่วยพัฒนาทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคมของเด็กได้ ดนตรีจะช่วยให้เด็กมีความสนุกสนาน ร่าเริง และมีชีวิตที่เพลิดเพลิน การเล่นดนตรีเปิดโอกาสให้เด็กได้ค้นหาความสามารถของตัวเองได้ ทำให้เด็กมีที่พึ่งพิง เด็กจะมีความเชื่อมั่นและมีความภูมิใจ การเล่นดนตรีทำให้เด็กมีชีวิตที่อบอุ่น เพราะเด็กที่ด้อยโอกาสเป็นเด็กที่ว้าเหว่ ขาดความอบอุ่นจากครอบครัว ดนตรีเป็นเพื่อนในยามที่เด็กเหงา ดนตรียังเป็นเพื่อช่วยให้เด็กมีทางออกในชีวิต ไม่ต้องคิดฆ่าตัวตาย
ดนตรียังช่วยพัฒนาให้เด็กมีรสนิยมและมีเสน่ห์ เด็กที่ด้อยโอกาสเป็นเด็กที่ถูกตัดขาดจากรสนิยมและเสน่ห์ในชีวิตอย่างสิ้นเชิง เพราะเด็กไม่มีโอกาสที่จะเรียนรู้สิ่งที่ดี ไม่มีโอกาสได้สัมผัสดนตรีและศิลปะโดยตรง การพัฒนาตัวตนของเด็กด้อยโอกาสให้มีรสนิยมและเสน่ห์ จึงเป็นเรื่องที่สำคัญในชีวิต
ดนตรีสามารถสร้างอาชีพให้กับเด็ก เด็กด้อยโอกาสเป็นเด็กที่ไม่มีความสามารถหรือความถนัดพิเศษด้านดนตรีมาก่อน เด็กด้อยโอกาสอาจมีความสามารถหรือความถนัดในด้านมืดหรือด้านลบ การพัฒนาให้เด็กด้อยโอกาสได้เรียนดนตรี เล่นดนตรี จะทำให้มีโอกาสสร้างและพัฒนาทักษะใหม่ให้กับเด็ก เมื่อเด็กมีทักษะทางดนตรี ได้ฝึกซ้อมดนตรี ความสามารถและความเก่งมาจากการฝึก เมื่อฝึกเพียงพอก็จะเก่งพอที่จะประกอบเป็นอาชีพได้ ดนตรีจะช่วยให้เด็กมีความคิดสร้างสรรค์ พลังของเสียงดนตรีจะช่วยปรับทัศนคติและสร้างจินตนาการให้กับเด็ก
เมื่อได้ดูกระบวนการผลิตกลองคาฮองแล้ว ทำให้นึกถึงประชากรเด็กด้อยโอกาสเหล่านี้มาก เพราะเป็นประชากรที่ว่างเปล่า มีพลังมหาศาลแต่ก็สูญเปล่า ไม่รู้จะใช้ชีวิตต่อไปอย่างไร หากมีวงกลองคาฮอง มีวงร้องเพลง มีงานฝีมือได้ฝึกเป็นช่างทำกลอง ฝึกทำเครื่องดนตรี เครื่องเคาะที่ทำด้วยไม้ ฝึกฝีมือในการทำของเล่นที่เป็นไม้ เครื่องตี เครื่องเขย่า เมื่อเด็กออกจากสถานพินิจแล้วค่อยไปทำงานในโรงงาน ซึ่งน่าจะเป็นช่องทางที่เป็นไปได้ ที่ดีใจมากก็เพราะได้เห็นโอกาสสร้างฝันและเห็นช่องทางที่เป็นไปได้
