ย่ำไปในดงเพลง : น้ำมันแพง 2516 น้ำมัน(โคตร)ถูก 2563 : โดย เขบ็ดหัวโต
ใช้ศัพท์โบราณก็อาจจะเรียกว่า วันนี้เป็นสถานการณ์ “โรคซ้ำกรรมซัด”
เพราะวิกฤตไวรัสโควิด-19 ยังไม่ได้ไปไหน วิกฤตปากท้องความอดอยากก็ยังรอจ่อคิวอยู่
จู่ๆ ก็ทำท่าจะมีวิกฤตน้ำมันเพิ่มขึ้นมาอีกอย่าง
ใครจะเชื่อว่าราคาน้ำมันถูกก็เป็นวิกฤตได้
แต่ก็เป็นไปแล้ว
วันนี้ราคาซื้อขายน้ำมันในตลาดล่วงหน้าของน้ำมันดิบเวสต์ เท็กซัส (WTI) ลงไปอยู่ที่ระดับเลขตัวเดียวต่อบาร์เรล
บางจังหวะยังลงไปถึงระดับติดลบ 38-40 เหรียญสหรัฐ/บาร์เรล ด้วยซ้ำ
สะท้อนความไม่มั่นใจของตลาดค้าน้ำมัน ว่าไม่รู้จะเกิดอะไรขึ้นต่อไป
เพราะซาอุดีอาระเบียกับรัสเซียรบกัน (ด้วยน้ำมัน) ต่างคนต่างแข่งกันผลิตออกขาย
แต่ที่ช็อกก่อนกลายเป็นสหรัฐ เพราะต้นทุนการขุดเจาะน้ำมันสูงกว่าทั้งสองประเทศข้างต้น
แถมเป็นตลาดใหญ่ที่น้ำมันซาอุฯ พุ่งเป้าไปขาย
อุตสาหกรรมน้ำมันและอุตสาหกรรมต่อเนื่องของสหรัฐก็ตายทั้งเป็น
ขุดขึ้นมาขายแข่งก็ขาดทุนทุกบาร์เรล
ไม่ขุดขึ้นมาขาย จะปิดบ่อก็เจ๊งทันที
นอกจากบริษัทผู้ผลิตแล้ว บริษัทค้าน้ำมันก็เจ๊งระเนระนาดตามกันไป
ใครสต๊อกน้ำมันต้นทุนแพงๆ ไว้มากเท่าไหร่ ก็เจ๊งมากไปเท่านั้น
ที่อาการออกแล้ว ถึงขนาดขอแจ้งล้มละลายตัวเอง คือ บริษัทค้าน้ำมันใหญ่ในสิงคโปร์
ที่ยังมีภาระหนี้ค้างชำระอยู่อีก 130,000 ล้านบาท
ลองนึกภาพว่า ถ้าบริษัทค้าน้ำมันเกือบทั่วโลกกลายเป็นหนี้เสียกันไปหมด
ธนาคารทั้งหลายจะมีสภาพอย่างไร
นิทานชีวิตจริงเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า อะไรที่ “ไม่พอดี” ก็มีปัญหาทั้งนั้น
น้ำมันถูกเกินไป ก็ทำคนเจ๊งได้
แต่อาจจะเป็นสถานการณ์ที่คนไทย-หรือจะบอกว่าคนทั้งโลก ไม่ค่อยคุ้นชินนัก
เพราะที่ผ่านมาเกือบ 50 ปี เราทั้งหมดมีแต่เผชิญหน้ากับปรากฏการณ์ “น้ำมันแพง” ที่กระชากค่าครองชีพให้สูงขึ้น (ในขณะที่เงินเดือน-ค่าจ้างวิ่งตามไม่ทัน)
ปรากฏการณ์น้ำมันแพงรอบแรกเกิดขึ้นในปี 2516
ด้วยปัจจัยหลายประการด้วยกัน
ทั้งสหรัฐลอยตัวค่าเงิน ทั้งอาหรับรบกับยิว และกลุ่มประเทศผู้ผลิตน้ำมันรวมตัวกันตั้ง “โอเปค” เพื่อฮั้วการผลิตและราคาน้ำมันเป็นครั้งแรก
วิกฤตน้ำมันแพงหนนั้นกินระยะเวลาถึง 8 ปี
สร้างความลำเค็ญให้กับเศรษฐกิจไทยยืดเยื้อยาวนาน ตั้งแต่ต้องใช้มาตรการชวนประหยัดไฟ บังคับดับไฟเร็ว ปิดอาบอบนวด
ไปจนถึงลดค่าเงินบาทเมื่อปี 2524 เป็นมาตรการสุดท้าย
ในระหว่างนั้นเอง คำกล่าวที่ว่า “ศิลปะสะท้อนชีวิต” ก็เป็นจริงขึ้นมาอีกหน
สรวง สันติ นักร้องและยอดนักแต่งเพลงล้ำยุคในสมัยนั้น เขียน “น้ำมันแพง” ออกมาเมื่อปี 2517
กลายเป็นเพลงฮิตระเบิดระเบ้อ ชนิดเด็กร้องได้ผู้ใหญ่ร้องดี
แถมภาคดนตรีก็เฟี้ยวฟ้าว ออกแนวไซคีเดลิค ร็อก ตามความชอบส่วนตัวของคนแต่ง
ผู้มีใจรักจะเป็นนักร้องหน้าเวที
เมื่อเริ่มต้นเข้ากรุงมาจากสุโขทัย ไปอยู่กับ วงศรีไพร ใจพระ ได้ไม่นาน ก็ย้ายมาอยู่ วงจุฬารัตน์ ของ ครูมงคล อมาตยกุล ในฐานะนักแต่งเพลง
แต่เมื่อใจมันรักอยากเป็นนักร้อง ไอ้หนุ่มนักแต่งเพลงไปอ้อนวอนหัวหน้าวง ยอมรับข้อแม้ที่จะต้องเริ่มงานใหม่ตั้งแต่ต้น แบกขนเครื่องดนตรี เป็นมือรองให้รุ่นพี่ๆ
อยากเสียอย่าง อะไรก็ทำหมด
แต่กระนั้นก็ยังโด่งดังในฐานะนักแต่งเพลงมากกว่านักร้อง
จนกระทั่งจุฬารัตน์ยุบวงในปี 2515 สรวงออกมาตั้งวงดนตรีของตัวเองชื่อ เดอะบัฟฟาโล
เล่นและร้องเพลงลูกทุ่ง แต่ภาคดนตรีนั้นเป็นร็อก
แถมยังออกแนวเฮฟวี่ เผาเสื้อ ฟาดกีตาร์ ไหม้เป็นตัวๆ พังเป็นตัวๆ
แต่แฟนชอบ เพราะสะใจ
ว่ากันเฉพาะเพลงน้ำมันแพง
ที่ฮิตติดหูคน นอกเหนือไปจากเนื้อจำง่าย ร้องง่าย ดนตรีเฟี้ยวฟ้าวอย่างที่ว่าแล้ว
ตัวเนื้อเพลงยัง “แทงใจ” สะท้อนความเป็นจริงของยุคสมัยเอาไว้ชัดเจนครบถ้วน
ภาคเหตุการณ์เฉพาะหน้า
“น้ำมัน ขาดแคลน คุยกับแฟน ก็ต้องดับไฟ
ถึงตอน ดับไฟ ดูอะไร มันก็มืดมิด
ถูกนิดถูกหน่อย อย่าถือ มือมันชอบสะกิด
ถูกน้อย ถูกนิด อย่าไปคิด อะไรเลย”
ไม่ใช่แค่เอาฮา แต่ว่าประโยคเดียวบอกสถานการณ์ตอนนั้นเอาไว้ชัดเจน
แถมยังมีภาคสะท้อนระบบ
“พวกเรา ชาวนาชาวไร่
ห่างไกล บางกอกหนักหนา
ไม่มี ไฟฟ้า อย่าไปฝัน ถึงมันเลย”
เท่านี้ก็สะท้อนความเป็นชนบทของไทยสมัยนั้นเอาไว้ได้ครบถ้วน
สรวง สันติ เสียชีวิตด้วยเหตุ “ยอดนิยม” ของนักร้องลูกทุ่งไทย (ที่รับงานเดินสายกันไม่เว้นแต่ละวัน) คืออุบัติเหตุรถชนเมื่อปี 2525
พ้นเหตุการณ์น้ำมันแพงมาแล้วหนึ่งปี
สงสัยอยู่เหมือนกันว่ายังมีชีวิตอยู่ถึงวันนี้
เมื่อเจอสถานการณ์กลับตาลปัตร
คุณพี่เขาจะมีแนวคิดประหลาดล้ำสมัย เขียนเพลงออกมายังไง
น้ำมันถูก-แต่ค่าไฟไม่ลด ค่าครองชีพอื่นๆ ของชาวบ้านไม่ลด
นี่เหยื่ออันโอชะของศิลปิน นักแต่งเพลง นักวิจารณ์สังคมเลยนะครับ
…
น้ำมันแพง – สรวง สันติ
http://www.youtube.com/watch?v=sIGRcdvIyAk
