ย่ำไปในดงเพลง : Day is Done เพลงกล่อมเด็กที่ไม่เด็ก : โดย เขบ็ดหัวโต
ในช่วงทศวรรษ 1960 ต่อมาถึงช่วงต้น 1970
เพลงที่ผลิตออกมาในสังคมอเมริกันอาจจะเรียกได้ว่ากว่าครึ่ง หรือเกินนั้น มีส่วนเกี่ยวพันกับขบวนการเคลื่อนไหวของเยาวชนหนุ่มสาว ผู้สมาทานการเป็น “บุปผาชน”
หรือไม่เช่นนั้นก็ต้องยึดโยงไปถึงสงครามเวียดนาม และการประท้วงต่อต้านสงคราม
ไม่มากก็น้อย
แม้กระทั่งเพลงที่เป็นเพลงกล่อมเด็ก ซึ่งเรากำลังจะพูดถึงกันอยู่นี้ก็ตาม..
สําหรับคนชอบฟังเพลงโฟล์ก Day is Done ของ Peter, Paul and Mary เหมือนจะเป็นเพลงแสดงความรักระหว่างพ่อกับลูกทั่วไป
แต่ที่มาของเพลงไปไกลกว่านั้น
Peter Yarrow หนึ่งในสมาชิกของวงที่เป็นคนแต่งเพลงนี้เล่าว่า
ตอนที่แต่งเพลงนั้น แรงบันดาลใจของเขามาจากเรื่องในครอบครัว
แต่ไม่ใช่มาจากเรื่องลูก
เป็นเรื่องของน้องชายคนเล็ก
เพราะในราวปี 1968-1969 ที่กำลังเขียนเพลงอยู่นั้น กระแสการประท้วงต่อต้านสงครามเวียดนามแผ่ขยายไปทั่วสังคมอเมริกัน
ไม่ได้จำกัดเฉพาะคนหนุ่มสาวอีกต่อไป
การแสดงการประท้วงอย่างหนึ่งก็คือ ไม่ไปเกณฑ์ทหาร ไม่ไปรบ (และตายอย่างโง่ๆ) ที่เวียดนาม
Peter บอกว่าปีนั้น น้องชายของเขาเข้าเกณฑ์พอดี
และไม่ใช่ “คนดัง” อย่างโมฮัมเหม็ด อาลี ที่จะออกมาประกาศว่ายอมติดคุก ไม่ยอมเข้าร่วมกองทัพ
เขากลัวว่าน้องชายจะได้ใบแดง
แล้วก็เลยมีแรงบันดาลใจเขียนเพลงนี้ขึ้นมา
แต่ท้ายที่สุดแล้วในหนังสือประวัติไม่ได้บอกว่า น้องชายของ Peter ต้องไปเกณฑ์ทหาร
หรือไปรบที่เวียดนามหรือไม่
ถ้าค้นเจอเพิ่มเติมเมื่อไหร่ จะมาแจ้งให้ทราบอีกที
Day is Done ออกเผยแพร่ในปี 1969 อยู่ในอัลบั้ม Puff, The Magic Dragon ที่รวมเอาเพลงกล่อมเด็ก หรือ
เพลงใสๆ ของวงเอาไว้ด้วยกัน
ที่มาของเพลงก็เลยจางไปจากความสนใจ
แต่อย่าลืมว่า ในฐานะวงดนตรีโฟล์กที่ได้รับความนิยมมากที่สุดวงหนึ่งในช่วงทศวรรษแห่งการแสวงหา
Peter, Paul and mary โคฟเวอร์เพลงของการประท้วง-ต่อสู้ มาใช้ทั้งอัดแผ่นและแสดงสดอยู่หลายเพลง
หนึ่งในจำนวนที่โด่งดังที่สุดก็คือ การไปหยิบ Blowin’ In The Wind ของ Bob Dylan มาบันทึกเสียง
และนำขึ้นแสดงบนเวที-โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเวลาที่ตระเวนเล่นตามมหาวิทยาลัยต่างๆ-อยู่บ่อยครั้ง
ส่วนจะด้วยเหตุผลทางดนตรี ทางธุรกิจ หรือความเชื่อทางการเมืองจริงๆ
หรือผสมปนเปกันหมด ไม่มีใครบอกได้
จริงๆ แล้วตั้งใจจะหาเพลงที่แสดงถึงความเปลี่ยนแปลงของกาลเวลาและการพัฒนาของเด็กน้อย-หนุ่มสาวทั้งหลาย ที่ก้าวขึ้นมาเป็นผู้ใหญ่เต็มตัว
ซึ่งถ้าจะเอาตรงตามความหมายที่สุด ก็ต้อง The Circle Game ของ Joni Mitchell
แต่เราเขียนถึงเพลงนั้นกันไปแล้ว จะเอามาฉายหนังซ้ำนั้นไม่ควร
ก็เลยเลือก Day is Done มา
หนึ่งเพราะว่าชื่อเพลงมีความหมายดี
จะตีความตรงๆ อย่างที่เพลงเขาเขียนไว้ก็ได้ ว่าอะไรก็ดีทั้งนั้นเมื่อวันผ่านพ้นไป และเราได้อยู่ด้วยกัน
And if you take my hand my son
All will be well when the day is done
หรือจะแปลให้ไกลขึ้นไปอีกชั้นหนึ่งว่า คืนวันมันผ่านไปแล้ว (สำหรับบางคน บางกลุ่ม-ที่ยังเข้าใจว่าจะสามารถยื้อยุดฉุดรั้งความเปลี่ยนแปลง อันเป็นปกติธรรมดาของโลก) ก็ได้
อีกหนึ่งเพราะว่า เนื้อหาตรงๆ ตามความหมายของเพลง คือการแสดงความรักของพ่อ (หรือผู้ใหญ่) ที่มีต่อลูก
ว่าพร้อมจะยืนเคียงข้างอยู่เสมอ แม้ในยามที่ชีวิตมีอุปสรรคขวากหนาม
คำถามก็คือ “ผู้ใหญ่” (ส่วนหนึ่ง) ในปัจจุบัน ทำหน้าที่อย่างที่ว่าหรือไม่
หรือ “กลัว” (ว่าจะเสียอำนาจและผลประโยชน์) เสียจนใช้ความเป็นผู้ใหญ่เข้ามา “กด” ไม่ให้เด็กคิด ตั้งคำถาม
หรือแสดงออก
ในสิ่งที่ตัวเองไม่สบายใจ
ไม่เชื่อก็ลองดูที่รัฐบาล-หน่วยงานความมั่นคงปฏิบัติต่อการชุมนุมของเยาวชนที่กระจายเป็นไฟลามทุ่งไปทั่วประเทศอยู่ในขณะนี้เอาเถิด
ตามไปคุกคามถึงบ้าน ถึงโรงเรียน
จนชื่อจดเสียง ไปแสดงอิทธิพลกับผู้ปกครอง
หรือบางที กลัวแบบอุจจาระขึ้นสมองเสียจนกระทั่ง กระดาษขาวเปล่าๆ ก็ยังต้องขอเซ็นเซอร์ (ฮา)
นี่มันอาการของ Day is (nearly) Done ชัดๆ
เลือกเอาเวอร์ชั่นแสดงสดของ Peter Paul and Mary หลังจากที่วงแตกแยกย้ายด้วยอุบัติเหตุและคดีไปหลายปีมาให้ดูกัน
ส่วนหนึ่งก็เพื่อเป็นพยานให้เห็นว่า วันนี้ day ก็จะ done
ไม่มีข้อยกเว้นสำหรับใคร แม้กระทั่งคนแต่ง คนขับร้องเพลงนี้ก็ตาม
จากหนุ่มฟ้อหล่อเฟี้ยว สาวสวยเปรี้ยวจี๊ดในยุคหนึ่ง
ก็กลายเป็นคุณลุงคุณป้ามาร้องเพลงให้ลูกหลานฟังในอีกยุคหนึ่ง
อย่างที่เพลงเขาเขียนไว้นั่นละครับ…
Do you ask why I’m sighing, my son?
You shall inherit what mankind has done
In a world filled with sorrow and woe
If you ask me why this is so, I really don’t know
ใช่ครับ บางทีจนแก่จะปิดฝาโลงเองแล้ว
ก็ยังไม่รู้คำตอบของชีวิตเหมือนกัน
…
Day is Done – Peter, Paul and Mary
https://www.youtube.com/watch?v=5UrunpqtcIE
